แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ผู้ที่จะได้สิทธิทางจำเป็นต้องเป็นเจ้าของที่ดินที่ถูกล้อมรอบหากเป็นเพียงเจ้าของโรงเรือนแม้จะถูกที่ดินอื่นล้อมก็ไม่มีสิทธิเรียกร้องทางจำเป็น
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้ศาลพิพากษาว่า ที่ดินของจำเลยที่ 1และของจำเลยที่ 3 ทางด้านทิศตะวันออกเป็นแนวยาวประมาณ 80เมตร กว้าง 8 เมตร เป็นทางจำเป็นของที่ดินโจทก์ที่ 1 ให้โจทก์ทั้งสองและบริวารมีสิทธิเดินผ่านที่ดินของจำเลยที่ 1 และที่ 3 ออกสู่ทางสาธารณะได้ และห้ามจำเลยที่ 1 และที่ 3ขัดขวางการใช้ทางจำเป็นดังกล่าว
จำเลยทั้งสามให้การในทำนองเดียวกันว่า โจทก์ที่ 2ไม่มีอำนาจฟ้องที่ดินของจำเลยที่ 1 จำเลยที่ 3 และของโจทก์ที่ 1 ได้มีการอาศัยเดินผ่านที่ดินของนายวิวัฒน์ ออกสู่ถนนสาธารณะทางด้านทิศใต้ต่อมาเมื่อถนนบางกอกน้อย – นครชัยศรีตัดผ่านระหว่างถนนกับที่ดินของจำเลยที่ 1 ที่ 3 มีที่ดินของนางพาณี นางผุสดี และร้อยตำรวจโทจำรัส ปิดกั้นอยู่จำเลยที่ 1 ที่ 3 ได้ร่วมกันซื้อที่ดินของบุคคลทั้งสามดังกล่าวเพื่อให้ที่ดินของจำเลยมีทางเดินออกสู่ถนนสาธารณะ ที่ดินของโจทก์ที่ 1 เข้าออกสู่ทางสาธารณะทางด้านทิศใต้ได้อยู่แล้วโดยสะดวก ไม่จำต้องข้ามบึง สระ หรือมีที่ชัน อันระดับที่ดินกับทางสาธารณะสูงกว่ากัน ทั้งโจทก์ที่ 1 ไม่เคยอาศัยที่ดินของจำเลยทั้งสามเข้าออกไปสู่ถนนบางกอกน้อย – นครชัยศรีมาก่อน จึงมิใช่เป็นเรื่องทางจำเป็นตามฟ้อง ที่ดินของจำเลยทั้งสามกับที่ดินของโจทก์ที่ 1 มิได้มีการแบ่งแยกหรือแบ่งโอนกันจนเป็นเหตุให้ที่ดินของโจทก์ที่ 1 ไม่มีทางออกสู่ถนนสาธารณะแต่อย่างใด ขอให้ยกฟ้อง
ระหว่างพิจารณาของศาลชั้นต้น โจทก์ขอถอนฟ้องจำเลยที่ 2ศาลชั้นต้นอนุญาต และจำหน่ายคดีเฉพาะจำเลยที่ 2 ออกจากสารบบความ
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้องโจทก์
โจทก์ทั้งสองอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า คดีฟังได้ว่าที่ดินของโจทก์ที่ 1มีทางออกอื่นอยู่แล้วโดยผ่านคันสวนไปสู่ทางปูถนนสาธารณะทางด้านทิศใต้ มิใช่ตกอยู่ในที่ล้อมจนไม่มีทางออกถึงทางสาธารณะได้แต่อย่างใด ครั้นเมื่อมีถนนบางกอกน้อย – นครชัยศรีตัดผ่านมาทางทิศเหนือ ภายหลังจากโจทก์ที่ 21 ซื้อที่ดินมาถึง5 ปี แม้จะใกล้ที่ดินของตนมากกว่าและสะดวกมากกว่าทางออกเดิมโจทก์ที่ 1 ก็ไม่มีสิทธิขอให้เปิดทางจำเป็นผ่านที่ดินของจำเลยที่ 1 ที่ 3 ได้ ที่โจทก์ที่ 2 อ้างว่า แม้ไม่ใช่เจ้าของที่ดินก็เป็นเจ้าของบ้านที่อยู่ในที่ดินของโจทก์ที่ 1 และไม่มีทางออกเช่นเดียวกับจำเลยที่ 1 จึงมีเหตุที่จะฟ้องขอให้เปิดทางจำเป็นได้นั้น เห็นว่า ผู้ที่จะได้สิทธิทางจำเป็นต้องเป็นเจ้าของที่ดินที่ถูกล้อมรอบ หากเป็นเพียงเจ้าของโรงเรือนแม้จะถูกที่ดินอื่นล้อมก็ไม่มีสิทธิเรียกร้องทางจำเป็น
พิพากษายืน
