แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยที่ 1 ทำสัญญาขายครุภัณฑ์ฝึกฝีมือให้แก่โจทก์ซึ่งมีฉากตายรวมอยู่ด้วย สัญญาข้อ 8 วรรคสอง มีว่า ถ้าจำเลยที่ 1 (ผู้ขาย) ไม่ส่งมอบสิ่งของหรือส่งไม่ถูกต้องหรือส่งไม่ครบจำนวนตามสัญญา โจทก์มีสิทธิบอกเลิกสัญญาได้และถ้าโจทก์ซื้อสิ่งของจากบุคคลอื่นเต็มจำนวนหรือเฉพาะส่วนที่ขาดส่งภายในกำหนด 3 เดือนนับแต่วันบอกเลิกสัญญา จำเลยที่ 1 ยอมรับผิดชดใช้ราคาที่เพิ่มขึ้นจากที่กำหนดไว้ในสัญญา เมื่อจำเลยที่ 1 ผิดสัญญา โจทก์บอกเลิกสัญญาและสงวนสิทธิเรียกร้องให้จำเลยที่ 1 ชดใช้ราคาที่เพิ่มขึ้นตามที่กำหนดไว้ในสัญญาข้อ 8 วรรคสอง ต่อมาโจทก์ได้จัดซื้อฉากตายใหม่ โดยทำสัญญาซื้อขายภายในกำหนดเวลาตามสัญญาข้อ 8 วรรคสองแล้วจำเลยที่ 1 ก็ต้องรับผิดชดใช้ราคาที่เพิ่มขึ้น กรณีหาจำต้องรอให้การซื้อขายรายหลังมีการส่งมอบสิ่งของและชำระราคาที่ซื้อขายกันตามสัญญาเสียก่อนไม่ แต่การจัดซื้อสิ่งของตามสัญญาข้อ 8 วรรคสองนั้นหมายถึงซื้อสิ่งของชนิดเดียวกันกับสิ่งของที่ทำสัญญาซื้อจากจำเลยที่ 1 กล่าวคือ ต้องเป็นยี่ห้อและขนาดเดียวกัน มิใช่ว่าจะเลือกซื้อสิ่งของใหม่ที่มีคุณภาพดีกว่าอย่างไรก็ได้ เพราะจะเป็นการได้เปรียบและไม่เป็นธรรมแก่คู่กรณี
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยที่ ๑ โดยจำเลยที่ ๒ ได้ทำสัญญาขายครุภัณฑ์ฝึกฝีมือ จำนวน ๘ รายการ ซึ่งรวมทั้งฉากตายจำนวน ๑,๐๘๐ อัน เป็นเงิน ๕๐๒,๒๐๐ บาท ให้โจทก์ โดยจะส่งมอบให้โจทก์ภายในวันที่ ๒๔ กรกฎาคม ๒๕๒๓ มีจำเลยที่ ๓ เป็นผู้ค้ำประกัน เมื่อจำเลยที่ ๑ ได้ส่งครุภัณฑ์ฝึกฝีมือทั้ง ๘ รายการให้โจทก์ แต่ปรากฏว่าฉากตายทั้ง ๑,๐๘๐ อัน ไม่ได้คุณภาพตามมาตรฐานและขนาดที่กำหนดไว้ในสัญญา โจทก์จึงส่งคืนให้จำเลยที่ ๑ เพื่อจัดการแก้ไข จำเลยที่ ๑ ผิดนัดไม่ส่งฉากตายทั้งหมดให้โจทก์และได้บอกเลิกสัญญาซื้อขายต่อโจทก์ โจทก์จึงบอกเลิกสัญญากับจำเลยที่ ๑ เฉพาะรายการซื้อขายฉากตาย และให้จำเลยที่ ๑ ชำระเงินตามหนังสือค้ำประกันสัญญาเงินค่าปรับและชดใช้ราคาที่เพิ่มขึ้นจากที่กำหนดไว้ในสัญญา โจทก์ได้ซื้อครุภัณฑ์ฉากตาย ๑,๐๘๐ อัน จากบุคคลอื่นในราคาที่สูงกว่าราคาที่ตกลงซื้อจากจำเลยที่ ๑ เป็นเงิน ๙๗,๒๐๐ บาท ซึ่งจำเลยจะต้องรับผิดชดใช้ราคาที่เพิ่มขึ้น ขอให้บังคับจำเลยที่ ๑ ที่ ๒ ร่วมกันชำระเงิน ๙๗,๒๐๐ บาท แก่โจทก์และจำเลยที่ ๓ รับผิดชำระเงินจำนวน ๖๓,๖๙๓.๙๐ บาท พร้อมด้วยดอกเบี้ยแก่โจทก์
จำเลยที่ ๑ ที่ ๒ ให้การและแก้ไขคำให้การว่า โจทก์บอกเลิกสัญญากับจำเลยที่ ๑ เฉพาะรายการครุภัณฑ์ฉากตาย การบอกเลิกสัญญาของโจทก์ไม่ชอบด้วยกฎหมาย เพราะเป็นการบอกเลิกสัญญาเฉพาะบางส่วน และโจทก์ได้จัดซื้อฉากตายจากบุคคลอื่นคนละชนิดคนละยี่ห้อและแหล่งผลิตต่างกัน ทั้งซื้อเมื่อพ้นกำหนดเวลา ๓ เดือนนับแต่วันบอกเลิกสัญญา คดีโจทก์ขาดอายุความขอให้ยกฟ้อง
จำเลยที่ ๓ ให้การว่า จำเลยที่ ๑ ได้ชำระค่าเสียหายเป็นเบี้ยปรับให้โจทก์ครบถ้วนตามสัญญาซื้อขายแล้ว จำเลยที่ ๓ ไม่ต้องชำระหนี้ให้โจทก์อีกโจทก์ไม่ได้รับความเสียหายใด ๆ ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยทั้งสามร่วมกันใช้เงิน ๙๗,๒๐๐ บาทให้โจทก์พร้อมดอกเบี้ย
จำเลยทั้งสามอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้ยกฟ้องโจทก์
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงว่า จำเลยที่ ๑ ทำสัญญาขายครุภัณฑ์ฝึกฝีมือให้แก่โจทก์ซึ่งมีฉากตายรวมอยู่ด้วย เมื่อจำเลยที่ ๑ ผิดสัญญา โจทก์บอกเลิกสัญญากับจำเลยที่ ๑ ตั้งแต่วันที่ ๒๙ กันยายน ๒๕๒๓ และ สงวนสิทธิเรียกร้องให้จำเลยที่ ๑ ชดใช้ราคาที่เพิ่มขึ้นตามที่กำหนดไว้ในสัญญาข้อ ๘ วรรคสอง แล้วโจทก์จัดซื้อฉากตายใหม่โดยวิธีประกวดราคา และทำสัญญาซื้อฉากตายจำนวน ๑,๐๘๐ อัน ราคา ๕๙๙,๔๐๐ บาท จากห้างหุ้นส่วนจำกัด ส.สินเจริญพาณิชย์ ผู้ประกวดราคาได้เมื่อวันที่ ๒๖ ธันวาคม ๒๕๒๓ ภายในกำหนดเวลา ๓ เดือนนับแต่วันบอกเลิกสัญญาแล้ววินิจฉัยว่า เมื่อโจทก์ได้จัดซื้อฉากตายใหม่โดยทำสัญญาซื้อขายภายในกำหนดเวลาตามสัญญา ข้อ ๘ วรรคสองแล้ว จำเลยที่ ๑ ก็ต้องรับผิดชดใช้ราคาที่เพิ่มขึ้นตามสัญญาถ้าโจทก์จะต้องซื้อของนั้นในราคาที่เพิ่มขึ้น กรณีหาจำต้องรอให้การซื้อขายรายหลังมีการส่งมอบสิ่งของและชำระราคาที่ซื้อขายกันตามสัญญาเสียก่อนไม่ แต่การจัดซื้อสิ่งของตามสัญญาข้อ ๘ วรรคสองนั้นหมายถึงซื้อสิ่งของชนิดเดียวกันกับสิ่งของที่ทำสัญญาซื้อจากจำเลยที่ ๑ กล่าวคือ ต้องเป็นยี่ห้อและขนาดเดียวกันมิใช่ว่าจะเลือกซื้อสิ่งของใหม่ที่มีคุณภาพดีกว่าอย่างไรก็ได้เพราะจะเป็นการได้เปรียบและไม่เป็นธรรมแก่คู่กรณีแต่เมื่อโจทก์นำสืบไม่ได้ว่าภายในเวลา ๓ เดือนนับแต่วันที่โจทก์บอกเลิกสัญญา โจทก์ได้จัดซื้อฉากตายชนิดเดียวกับที่ทำสัญญาซื้อจากจำเลยที่ ๑ ในราคาเพิ่มขึ้นอีกเท่าใดกรณียังถือไม่ได้ว่าโจทก์ได้รับความเสียหายโดยต้องซื้อฉากตายชนิดเดียวกันนั้นในราคาที่เพิ่มขึ้น จำเลยทั้งสามจึงไม่ต้องรับผิด
พิพากษายืน
