แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ตามคำบรรยายฟ้องของโจทก์สรุปได้ว่า จำเลยพังทำลายคันดินกั้นน้ำในคลองซึ่งเป็นทางน้ำสาธารณะ เป็นเหตุให้คันดินนี้กักเก็บน้ำและระบายน้ำเข้านาโจทก์ไม่ได้ ทำให้ข้าวในนาของโจทก์เสียหาย ซึ่งเป็นการที่โจทก์กล่าวอ้างว่า จำเลยกระทำผิดกฎหมาย เป็นเหตุให้เกิดความเสียหายแก่ทรัพย์สินของโจทก์ โจทก์จึงฟ้องขอให้ทำคันดินกั้นน้ำให้ดีดังเดิม หรือให้โจทก์ทำโดยจำเลยชดใช้ค่าใช้จ่ายให้ได้
โจทก์ยินยอมให้จำเลยกับพวกเปิดคันดินกั้นน้ำในคลองซึ่งเป็นทางน้ำสาธารณะ หรือทำให้คันดินไม่อยู่ในสภาพกักเก็บน้ำและระบายน้ำเข้านาโจทก์ได้ แม้ทำให้ข้าวในนาโจทก์เสียหาย ก็ไม่เป็นละเมิดต่อโจทก์
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า ที่นาของโจทก์ทิศใต้จดลำคลองสาธารณะ ในคลองนี้ใต้ที่นาของโจทก์ใช้กักเก็บน้ำและระบายน้ำเข้านา จำเลยสมคบกันพังทำลายคันดินกั้นน้ำที่ประชาชนร่วมกัน ทำให้ต้นข้าวในนาโจทก์เสียหาย ขอให้ศาลบังคับให้จำเลยทำคันดินกั้นน้ำตามฟ้องคงคืนสภาพเดิม ฯลฯ
จำเลยให้การว่า โจทก์ยินยอมให้จำเลยและคณะกรรมการพัฒนาหมู่บ้านพร้อมราษฎรอื่นช่วยกันขุดคันดินกั้นน้ำ ฯลฯ
ศาลชั้นต้นให้งดสืบพยานโจทก์จำเลย แล้วพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายกคำพิพากษาศาลชั้นต้น ให้ศาลชั้นต้นสืบพยานโจทก์จำเลยต่อไป
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ตามคำบรรยายฟ้องของโจทก์สรุปได้ว่า โจทก์หาว่าจำเลยสมคบกันพังทำลายคันดินกั้นน้ำในคลองมะแงวซึ่งเป็นทางน้ำสาธารณะ เป็นเหตุให้คันดินนี้กักเก็บน้ำและระบายน้ำเข้านาโจทก์ไม่ได้ ทำให้ข้าวในนาของโจทก์เสียหาย ซึ่งเป็นการที่โจทก์กล่าวอ้างว่าจำเลยกระทำโดยผิดกฎหมาย เป็นเหตุให้เกิดความเสียหายแก่ทรัพย์สินของโจทก์แล้ว จึงเป็นการที่จำเลยกระทำละเมิดต่อโจทก์ ทั้งตามที่โจทก์บรรยายฟ้องว่าประชาชนสองฝั่งลำคลองมะแงวได้ร่วมกันทำคันดินกั้นน้ำ (ทด) ในลำคลองมะแงวเพื่อกักเก็บและระบายน้ำเข้าไปเลี้ยงต้นข้าวในนานั้น ก็หมายความว่า เจ้าของนาที่อยู่สองฝั่งคลองรวมทั้งโจทก์ได้ทำคันดินกั้นน้ำนี้ขึ้น ฉะนั้น เมื่อตามคำฟ้องของโจทก์ปรากฏว่าจำเลยทำละเมิดต่อโจทก์ โจทก์จึงฟ้องจำเลยขอให้ทำคันดินกั้นน้ำรายพิพาทให้ดีดังเดิม หรือให้โจทก์ทำโดยจำเลยชดใช้ค่าใช้จ่ายให้ได้ ที่ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่าโจทก์ชอบที่จะฟ้องจำเลยต่อศาลได้นั้น น่าจะถูกต้อง ในเมื่อพิเคราะห์ถึงแต่เพียงคำฟ้องของโจทก์และคำให้การจำเลยเท่านั้น แต่คดีนี้โจทก์ฟ้องว่า จำเลยพังทำลายคันดินกั้นน้ำรายพิพาท ทำให้กักกั้นน้ำและระบายน้ำเข้านาโจทก์ไม่ได้ ต้นข้าวของโจทก์ได้รับความเสียหาย ขอให้ทำคันกั้นน้ำนี้ให้คืนดีดังเดิม จำเลยขอให้ศาลหมายเรียกบันทึกที่โจทก์ยินยอมให้ราษฎรเปิดทดกั้นน้ำมาจากนายอำเภอ ซึ่งโจทก์ได้แถลงรับว่าโจทก์ได้ลงชื่อในบันทึกนี้จริง ดังนี้ ศาลฎีกาเห็นว่าโจทก์ได้ยอมรับอยู่ว่าโจทก์ได้ยินยอมให้กรรมการหมู่บ้านและผู้ใหญ่บ้านเปิดทดที่กั้นคลองแล้วเมื่อวันที่ ๒๔ พฤษภาคม ๒๕๐๙ ซึ่งตรงตามวันที่โจทก์ฟ้องว่าจำเลยทำละเมิด การที่กรรมการพัฒนา ผู้ใหญ่บ้านและราษฎรซึ่งรวมทั้งจำเลยด้วย ได้เปิดหรือทำให้คันดินกั้นน้ำไม่อยู่ในสภาพที่จะกักเก็บน้ำระบายเข้านาโจทก์ได้ เป็นการกระทำที่โจทก์ยินยอมให้กระทำ ไม่เป็นการละเมิดต่อโจทก์ โจทก์จะบังคับให้จำเลยทำให้คันกั้นน้ำนี้คืนคงสภาพเดิมเพราะเหตุนี้ไม่ได้
พิพากษากลับ โดยพิพากษายกฟ้องโจทก์.
