แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
พ.ร.บ.ล้มละลาย พ.ศ.2483 มาตรา 26 และมาตรา 27 ที่ห้ามมิให้เจ้าหนี้ฟ้องคดีแพ่งอันเกี่ยวกับหนี้ซึ่งอาจขอรับชำระหนี้ได้นั้นห้ามเฉพาะหนี้เงิน ส่วนหนี้ที่ต้องโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินให้แก่กันซึ่งเจ้าหนี้ไม่อาจขอรับชำระหนี้ต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ได้เพราะมิใช่หนี้เงิน ไม่อยู่ในบังคับที่ห้ามมิให้ฟ้อง และโดยเหตุที่ผู้ล้มละลายไม่มีอำนาจจัดการทรัพย์สินหรือต่อสู้คดีใดๆ เกี่ยวกับทรัพย์สินของตนเองอีกต่อไป แต่เป็นอำนาจของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์แต่ผู้เดียวตามมาตรา 22 (1) (3) ทั้งหนี้ที่ต้องโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินก็เกิดขึ้นก่อนศาลมีคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์ โจทก์จึงฟ้องจำเลยในฐานะเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ของผู้ล้มละลายให้โอนกรรมสิทธิ์ที่ดินแก่โจทก์ได้ การที่จำเลยปฏิเสธสิทธิของโจทก์โดยสั่งยกคำร้องของโจทก์ที่ขอให้โอนกรรมสิทธิ์ที่ดิน มีผลเป็นการโต้แย้งสิทธิของโจทก์ และการที่โจทก์ยื่นฟ้องจำเลยต่อศาลชั้นต้นเป็นคดีนี้ก็มิใช่เป็นการร้องขอเพื่อให้กลับคำวินิจฉัยของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ตามมาตรา 146 ทั้งมิใช่เป็นการร้องขอให้ปล่อยทรัพย์ที่ยึดไว้โดยเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ คดีของโจทก์จึงไม่อยู่ในบังคับที่จะต้องดำเนินการในคดีล้มละลาย โจทก์จึงมีอำนาจฟ้องคดีนี้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยเป็นเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ของห้างหุ้นส่วนจำกัดอาร์ไทยเทรดดิ้ง ซึ่งถูกศาลพิพากษาให้เป็นบุคคลล้มละลายเมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม 2537 ในคดีหมายเลขแดงที่ ล.681/2532 ของศาลแพ่ง เมื่อวันที่ 22 สิงหาคม 2516 โจทก์ซื้อที่ดินบางส่วนของที่ดินโฉนดเลขที่ 515 เนื้อที่ประมาณ 30 ตารางวา จากห้าง-หุ้นส่วนจำกัดอาร์ไทยเทรดดิ้ง ในราคา 19,500 บาท และชำระราคาครบถ้วนแล้วในวันทำสัญญา ห้างหุ้นส่วนจำกัดอาร์ไทยเทรดดิ้งจะโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินให้แก่โจทก์เมื่อเสร็จคดีที่ฟ้องนางเสริม และออกโฉนดใหม่เรียบร้อย ต่อมาห้างหุ้นส่วนจำกัดอาร์ไทยเทรดดิ้งดำเนินคดีดังกล่าวเสร็จและแบ่งแยกที่ดินออกเป็นโฉนดใหม่แล้ว เป็นโฉนดที่ดินเลขที่ 41956 หลังจากโจทก์ทราบว่าห้างหุ้นส่วนจำกัดอาร์ไทยเทรดดิ้งเป็นบุคคลล้มละลาย โจทก์ยื่นคำร้องต่อจำเลยซึ่งเป็นผู้มีอำนาจกระทำการแทนห้างดังกล่าวให้ปฏิบัติตามสัญญา แต่จำเลยสั่งยกคำร้องของโจทก์ อ้างว่าโจทก์ไม่มีหลักฐานและสิทธิเรียกร้องของโจทก์ขาดอายุความ ซึ่งไม่ถูกต้อง เพราะโจทก์ชำระราคาที่ดินครบถ้วนและครอบครองที่ดินที่ซื้อตลอดมา โจทก์ย่อมมีสิทธิยึดหน่วงที่ดินนั้นไว้จนกว่าจะได้รับโอนกรรมสิทธิ์ สิทธเรียกร้องของโจทก์ไม่ขาดอายุความ ขอให้บังคับจำเลยจดทะเบียนโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินโฉนดเลขที่ 41956 ตำบลบางเมือง อำเภอเมืองสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรปราการ เนื้อที่ 30 ตารางวาแก่โจทก์ หากจำเลยไม่ปฏิบัติตามให้ถือเอาคำพิพากษาแทนการแสดงเจตนาของจำเลย
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งว่า เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์มีคำสั่งปฏิเสธไม่โอนที่ดินให้โจทก์ หากโจทก์ได้รับความเสียหายหรือไม่เห็นด้วยก็ชอบที่จะไปยื่นคำร้องต่อศาลในคดีล้มละลายเพื่อมีคำวินิจฉัยต่อไปมิใช่มาฟ้องยังศาลอื่น จึงไม่รับฟ้อง คืนค่าขึ้นศาลให้โจทก์
โจทก์อุทธรณ์เฉพาะปัญหาข้อกฎหมายโดยตรงต่อศาลฎีกาโดยได้รับอนุญาตจากศาลชั้นต้นตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 223 ทวิ
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “คดีนี้โจทก์ฟ้องกล่าวอ้างข้อเท็จจริงสรุปความว่า เดิมโจทก์ซื้อที่ดินบางส่วนของที่ดินมีโฉนดจากห้างหุ้นส่วนจำกัดอาร์ไทยเทรดดิ้งและได้ชำระราคาครบถ้วนแล้ว คงเหลือแต่การแบ่งแยกที่ดินซึ่งต้องโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินให้แก่โจทก์ตามสัญญา ห้างหุ้นส่วนจำกัดอาร์ไทยเทรดดิ้งได้แบ่งแยกที่ดินซึ่งต้องโอนกรรมสิทธิ์ให้แก่โจทก์ออกเป็นโฉนดใหม่เรียบร้อยแล้ว ต่อมาห้างหุ้นส่วนจำกัดอาร์ไทยเทรดดิ้งถูกศาลพิพากษาให้เป็นบุคคลล้มละลาย โจทก์จึงยื่นคำร้องขอให้จำเลยซึ่งเป็นเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ของห้างผู้ล้มละลายโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินให้แก่โจทก์ตามสัญญาดังกล่าว จำเลยมีคำสั่งยกคำร้องของโจทก์ โจทก์จึงมาฟ้องจำเลยในฐานะเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ของห้างผู้ล้มละลายให้โอนกรรมสิทธิ์ที่ดิน แต่ศาลชั้นต้นมีคำสั่งไม่รับฟ้อง
คดีมีปัญหาวินิจฉัยตามอุทธรณ์ของโจทก์ว่า ที่ศาลชั้นต้นมีคำสั่งไม่รับฟ้องโจทก์นั้นชอบหรือไม่ เห็นว่า เมื่อศาลสั่งพิทักษ์ทรัพย์ของลูกหนี้เด็ดขาดแล้ว พระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ.2483 มาตรา 26 และมาตรา 27 บัญญัติห้ามมิให้เจ้าหนี้ฟ้องคดีแพ่งอันเกี่ยวกับหนี้ซึ่งอาจขอรับชำระหนี้ได้ โดยจะต้องขอรับชำระหนี้ต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ตามวิธีการที่บัญญัติไว้ในพระราชบัญญัติดังกล่าว แต่ก็ห้ามเฉพาะหนี้เงิน ส่วนหนี้ที่ต้องโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินให้แก่กันซึ่งเจ้าหนี้ไม่อาจขอรับชำระหนี้ต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ได้เพราะมิใช่หนี้เงิน ดังเช่นหนี้ตามคำฟ้องของโจทก์ในคดีนี้ หาได้อยู่ในบังคับที่ห้ามมิให้ฟ้องแต่อย่างใดไม่ และโดยเหตุที่ผู้ล้มละลายไม่มีอำนาจจัดการทรัพย์สินหรือต่อสู้คดีใดๆ เกี่ยวกับทรัพย์สินของตนเองอีกต่อไป แต่เป็นอำนาจของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์แต่ผู้เดียวดังที่บัญญัติไว้ในพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ.2483 มาตรา 22 (1) (3) ทั้งหนี้ที่ต้องโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินก็เกิดขึ้นก่อนศาลมีคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์ โจทก์จึงชอบที่จะฟ้องจำเลยในฐานะเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ของผู้ล้มละลายให้โอนกรรมสิทธิ์ที่ดินแก่โจทก์ได้ การที่จำเลยปฏิเสธสิทธิของโจทก์โดยสั่งยกคำร้องของโจทก์ที่ขอให้โอนกรรมสิทธิ์ที่ดินย่อมมีผลเป็นการโต้แย้งสิทธิของโจทก์ และการที่โจทก์ยื่นฟ้องจำเลยต่อศาลชั้นต้นเป็นคดีนี้ก็มิใช่เป็นการร้องขอเพื่อให้กลับคำวินิจฉัยของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ.2483 มาตรา 146 ทั้งมิใช่เป็นการร้องขอให้ปล่อยทรัพย์ที่ยึดไว้โดยเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ คดีของโจทก์จึงไม่อยู่ในบังคับที่จะต้องดำเนินการในคดีล้มละลาย โจทก์จึงมีอำนาจฟ้องคดีนี้ ที่ศาลชั้นต้นมีคำสั่งไม่รับฟ้องโจทก์ไว้พิจารณานั้น ศาลฎีกาไม่เห็นพ้องด้วย”
พิพากษายกคำสั่งศาลชั้นต้น ให้ศาลชั้นต้นรับฟ้องโจทก์ไว้พิจารณาและพิพากษาต่อไปตามรูปคดี ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นนี้ให้เป็นพับ
