แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
พนักงานอัยการมีอำนาจและหน้าที่ดำเนินคดีในส่วนที่เกี่ยวกับสัญญาประกันจำเลย เฉพาะกรณีที่มีการผิดสัญญาประกันเพื่อดำเนินการบังคับให้เป็นไปตามสัญญาประกันเท่านั้น การที่ผู้ประกันขอรับหลักประกันคืนภายหลังความรับผิดตามสัญญาประกันหมดไปแล้วตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 118 แม้ศาลล่างทั้งสองมีคำสั่งเป็นประการใด พนักงานอัยการก็ไม่มีอำนาจที่จะอุทธรณ์ฎีกาต่อไปได้
ย่อยาว
คดีสืบเนื่องจากผู้ประกันได้ทำสัญญาประกันตัวจำเลยต่อศาลชั้นต้นโดยวางเงินสด 60,000 บาท ศาลชั้นต้นมีคำสั่งว่า ให้ผู้ประกันนำตัวจำเลยมาสอบถามในชั้นที่ผู้ประกันขอคืนหลักประกันเนื่องจากได้รับรายงานจากเจ้าหน้าที่ศาลว่าเงินหลักประกันอาจเป็นของจำเลย ต่อมาเมื่อคดีถึงที่สุดแล้ว ผู้ประกันยื่นคำร้องขอรับหลักประกันคืน แต่ไม่สามารถนำตัวจำเลยมาศาลได้เพราะเดินทางกลับประเทศของตนแล้วศาลชั้นต้นมีคำสั่งว่า กรณียังไม่เป็นที่แน่ชัดว่าเงินหลักประกันเป็นของผู้ประกันหรือจำเลย ให้ยกคำร้อง ผู้ประกันอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้ศาลชั้นต้นคืนเงินหลักประกันแก่ผู้ประกัน โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “มีปัญหาวินิจฉัยในเบื้องต้นว่า โจทก์ในฐานะพนักงานอัยการมีอำนาจฎีกาโต้แย้งคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ที่ให้ศาลชั้นต้นคืนหลักประกันแก่ผู้ประกันหรือไม่ พิเคราะห์แล้วเห็นว่าตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 119 ประกอบพระราชบัญญัติ พนักงานอัยการ พ.ศ. 2498 มาตรา 10(1)(8) คงให้อำนาจและหน้าที่แก่พนักงานอัยการดำเนินคดีในส่วนที่เกี่ยวกับสัญญาประกันจำเลยก็แต่เฉพาะในกรณีที่มีการผิดสัญญาประกันเกิดขึ้น ซึ่งถือว่าเป็นกระบวนพิจารณาในทางคดีอาญาอันเกี่ยวกับการให้ได้ตัวจำเลยมาดำเนินคดีในศาล จึงเป็นเจตนารมณ์ของกฎหมายในการมอบอำนาจและหน้าที่ให้แก่พนักงานอัยการเพื่อดำเนินคดีในการบังคับให้เป็นไปตามสัญญาประกันจำเลยเมื่อมีการผิดสัญญาเกิดขึ้น แต่เมื่อความรับผิดตามสัญญาประกันของผู้ประกันสิ้นสุดลงแล้ว อำนาจหน้าที่ของพนักงานอัยการในส่วนที่เกี่ยวกับการบังคับให้เป็นไปตามสัญญาประกันย่อมเป็นอันสิ้นสุดลงด้วย การอุทธรณ์คำสั่งของศาลชั้นต้นของผู้ประกันในกรณีนี้เป็นเรื่องการขอรับหลักประกันคืนภายหลังความรับผิดตามสัญญาประกันจำเลยหมดไปแล้วตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 118 ทั้งการที่ศาลชั้นต้นมีคำสั่งดังกล่าวนั้น ก็มิใช่เงื่อนไขของสัญญาประกันอันจะถือได้ว่าผู้ประกันผิดสัญญาประกันต่อศาล ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 119 เมื่อไม่ใช่กรณีผิดสัญญาประกัน พนักงานอัยการจึงไม่มีอำนาจอุทธรณ์ฎีกาได้ ที่ศาลชั้นต้นสั่งรับฎีกาของโจทก์มานั้นเป็นการไม่ชอบ ศาลฎีกาไม่รับวินิจฉัยให้”
พิพากษายกฎีกาโจทก์
