แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ลูกหนี้แล้วเอาที่นาที่สวนตีใช้หนี้ โดยทำไม่ถูกต้องตามกฎหมายเจ้าของสวนเอาสวนคืนได้แต่ต้องให้ราคา
ย่อยาว
ส. บิดาจำเลยแพ้ความ ถ. ไม่มีเงินจะใช้ถูกยึดที่สวนและที่นา ส. จึงให้ทำหนังสือสัญญากู้เงิน โจทก์ ๖๘๕ บาท นำไปใช้หนี้แก่ ถ. เสร็จแล้ว ส. จึงได้มอบที่สวนที่นาให้ โจทก์ยึดถือไว้ต่างหนี้ โดยมีข้อสัญญาว่าจะนำเงินมาใช้ให้โจทก์ภายใน ๒ เดือนเมื่อพ้นกำหนด ส. ไม่มีเงินใช้ ส. จึงได้ขอคืนเอาที่สวนไป ๑ แปลงแล้วตกลงทำหนังสือ ( กันเอง ) โอนที่นาที่สวนมอบขายให้เปนสิทธิ์แก่ โจทก์ ๆ ได้ปกครองที่รายนี้มาประมาณ ๕ ปี แต่ ส. ตายมาได้ปีเศษแล้ว โจทก์จึงฟ้องขอให้ศาลแสดงว่าที่นาที่สวนเหล่านั้นเปนกรรมสิทธิ์ของโจทก์ จำเลยต่อสุ้ว่า โจทก์ไม่ได้จัดการในอายุความมรดก
ฎีกาตัดสินว่าจะยกอายุความมรดกขึ้นมาตัดไม่ได้ เพราะหนี้สินไดชำระเปลี่ยนเปนการโอนขายกันไปเสร็จแล้ว หากการโอนขายกันนั้นไม่ได้ทำถูกต้องตาม กฎหมายจึงใช้ไม่ได้กรรมสิทธิ์ในสวนจึงยังไม่ตกเปนสิทธิ์แก่ โจทก์เมื่อ จำเลยผู้เปนทายาทของ ส. ต้องการที่สวนคืน ก็ต้องคิดราคาตามส่วนในจำนวนเงินที่ โจทก์ได้เสียไปนั้นให้แก่ โจทก์ ถ้าคิดราคาไม่ตกลงให้ตั้งผู้ชำนาญตีราคา
