แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์ได้อาศัยเดินผ่านที่ของจำเลยโดยอาศัยสิทธิที่บรรพชนของโจทก์ได้อยู่ในที่ของจำเลยนั้น แม้ได้อาศัยมานานก็ไม่ทำให้เกิดภาระจำยอม
ผู้อาศัยไม่มีทางที่จะเถียงว่าตนเป็นเจ้าของทรัพย์ที่อาศัย แม้จะได้อาศัยมานานก็ดี
ย่อยาว
ได้ความว่า โจทก์จำเลยเกี่ยวข้องเป็นญาติกัน ที่ดินอยู่ใกล้ชิดติดกัน ที่พิพาทอยู่ในโฉนดของจำเลย ชั้นเดิมนายอ่วมบรรพชนของโจทก์ซึ่งเป็นญาติกับจำเลยได้อาศัยอยู่ในที่ของจำเลย โจทก์ซึ่งเป็นลกหลานของนางอ่วมได้อาศัยใช้ทางพิพาทไปตักน้ำในแม่น้ำเจ้าพระยามานานกว่า ๑๐ ปี ต่อมานายฝอยรุ่งนกหลานเขยนางอ่วมซึ่งอยู่ในที่รายนี้ ได้ฟ้องนางแสง (จำเลย) เรื่องที่รายนี้จำเลยชนะคดี นายฝอยต้องออกจากที่ไป จำเลยจึงล้อมรั้วปิดทางเสีย
ศาลล่างทั้ง ๒ เห็นว่า การที่พวกโจทก์ใช้ทางรายนี้มากว่า ๑๐ ปีก็โดยอาศัยสิทธิบรรพชนของโจทก์ซึ่งอยู่ในที่รายนี้ จึงไม่ก่อให้เกิดภาระจำยอม พิพากษายกฟ้อง
โจทก์ฎีกาว่า การที่อาศัยใครมาก่อนแล้วไม่มีกฎหมายบัญญัติว่า จะไม่ได้สิทธิครอบครองเป็นภาระจำยอม
ศาลฎีกาเห็นว่า ป.พ.พ.มาตรา ๑๔๐๓ บัญญัติว่าสิทธิอาศัยนั้นถ้าไม่มีกำหนดเวลาจะเลิกเสียในเวลาใด ๆ ก็ได้ ฯลฯ นั้นหมายความว่า ผู้อาศัยไม่มีทางที่จะเถียงว่าตนเป็นเจ้าของหรือใช้สิทธิอาศัยต่อไป แม้จะได้อาศัยมานานก็ดี เมื่อข้อเท็จจริงฟังได้ว่า โจทก์ใช้ทางเดินในที่จำเลยในฐานอาศัยแล้ว คดีโจทก์ก็ไม่มีทางชนะพิพากษายืน
