แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เมื่อข้อเท็จจริงฟังได้ว่าจำเลยที่ 1 ได้ขาดที่ดินพิพาทให้แก่โจทก์และได้ส่งมอบการครอบครองที่ดินพิพาทให้แก่โจทก์ ครอบครองแล้วจริง แต่จากการที่ที่ดินพิพาทเป็นที่ดินไม่มีหนังสือสำคัญสำหรับที่ดิน ย่อมโอนการครอบครองกันได้โดยเพียงส่งมอบทรัพย์สินที่ครอบครองตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1378 การซื้อขายที่ดินพิพาทจึงเป็นไปโดยชอบ ฉะนั้นโจทก์จึงมีสิทธิครอบครองที่ดินพิพาทการที่โจทก์จำเลยซื้อขายที่ดินพิพาทโดยไม่ได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่จะเป็นโมฆะหรือไม่ ไม่เป็นเหตุให้โจทก์เสียสิทธิครอบครองในที่ดินพิพาทที่โจทก์ซื้อจากจำเลย
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ได้ขายที่ดินของโจทก์ประมาณ 40 ไร่ให้นายสมาน นายแป และจำเลยทั้งสอง โดยจำเลยทั้งสองรับซื้อที่ดินทางทิศตะวันออกเนื้อที่ประมาณ 13 ไร่ต่อมาโจทก์ได้ติดต่อขอซื้อที่ดินทั้งหมดคืนและได้มอบเงินให้แก่นายสมาน นายแป และจำเลยรับไปแล้ว นายสมานกับนายแปได้ส่งมอบที่ดินคืนโจทก์แล้ว แต่จำเลยทั้งสองไม่ยอมส่งมอบขอให้บังคับจำเลยทั้งสองส่งมอบที่ดินแปลงที่ตกลงซื้อขายดังกล่าวเนื้อที่ 13 ไร่เศษ คืนแก่โจทก์ ห้ามจำเลยเข้าเกี่ยวข้องต่อไป
จำเลยให้การว่า จำเลยทั้งสองได้ซื้อที่ดินโจทก์ประมาณ3 ไร่ ในราคา 10,000 บาท จำเลยได้เข้าครอบครองและก่นสร้างบุกเบิกออกไปจนได้เนื้อที่ประมาณ 13 ไร่ต่อมาโจทก์ขอซื้อที่ดินที่ขายให้จำเลย 3 ไร่คืนจำเลยรับเงินจากโจทก์ครบถ้วนแล้ว แต่สัญญาซื้อขายไม่ได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่จึงตกเป็นโมฆะ ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยทั้งสองส่งมอบที่ดินคืนให้แก่โจทก์และห้ามจำเลยเข้าเกี่ยวข้อง
จำเลยทั้งสองอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ภาค 1 พิพากษากลับ ให้ยกฟ้องโจทก์
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจึง รับฟังได้ว่า เมื่อปี 2519โจทก์ได้ขายที่ดินไม่มีหนังสือสำคัญสำหรับที่ดิน เนื้อที่ประมาณ40 ไร่ ให้แก่จำเลยทั้งสองนายสมาน และนายแป ในราคา30,000 บาท โดยได้ที่ดินคนละประมาณ 13 ไร่ ต่อมาวันที่ 1 มีนาคม 2533 โจทก์ได้ซื้อที่ดินจากจำเลยที่ 1นายสมานและนายแปคืนในราคาแปลงละ 13,000 บาทโจทก์ได้ชำระเงินให้แก่จำเลยที่ 1 นายสมานและนายแปเรียบร้อยแล้ว บุคคลทั้งสามได้ส่งมอบที่ดินที่ซื้อคืนให้แก่โจทก์ แต่การซื้อขายที่ดินดังกล่าวไม่ได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ ปัญหาต้องวินิจฉัยตามฎีกาโจทก์มีว่า การซื้อขายที่ดินพิพาทตกเป็นโมฆะหรือไม่ และโจทก์ซื้อที่ดินพิพาทจากจำเลยทั้งสองคืนจำนวนเนื้อที่เท่าใด ปัญหาว่าการซื้อขายที่ดินพิพาทตกเป็นโมฆะหรือไม่นั้น เห็นว่า เมื่อข้อเท็จจริงฟังได้ว่าจำเลยที่ 1ได้ขายที่ดินพิพาทให้แก่โจทก์และได้ส่งมอบการครอบครองที่ดินพิพาทให้แก่โจทก์ครอบครองแล้วจริงแต่ที่ดินพิพาทเป็นที่ดินไม่มีหนังสือสำคัญสำหรับที่ดิน ย่อมโอนการครอบครองกันได้โดยส่งมอบทรัพย์สินที่ครอบครองตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1378การซื้อขายที่ดินพิพาทจึงเป็นไปโดยชอบ ฉะนั้น โจทก์จึงมีสิทธิครอบครองที่ดินพิพาทการที่โจทก์จำเลยซื้อขายที่ดินพิพาทโดยไม่ได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่จะเป็นโมฆะหรือไม่ ไม่เป็นเหตุให้โจทก์เสียสิทธิครอบครองในที่ดินพิพาทที่โจทก์ซื้อจากจำเลย ฎีกาโจทก์ข้อนี้ฟังขึ้น
พิพากษากลับ ให้บังคับตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
