แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1175 และ 1195ได้บัญญัติ เรื่องการบอกกล่าวเรียกประชุมใหญ่ไว้โดยมุ่งประสงค์ให้มีการแจ้งให้ผู้ถือหุ้นทราบล่วงหน้าว่าบริษัทจะได้จัดให้มีการประชุมใหญ่ในกิจการใด ที่ใด เมื่อใด เพื่อผู้ถือหุ้นจะได้มีโอกาสเตรียมตัวสอบถามหรือแสดงความคิดเห็นได้โดยเต็มที่ ไม่ให้ผู้บริหารเอาเปรียบรวบรัดในการประชุมแม้ว่าบทบัญญัติดังกล่าวจะมิได้บังคับโดยเด็ดขาดว่าถ้าไม่ปฏิบัติตามแล้วการแจ้งดังกล่าวจะต้องเป็นโมฆะเสียเปล่าก็ตาม แต่ก็ให้สิทธิกรรมการหรือผู้ถือหุ้นคนหนึ่งคนใดร้องขอให้ศาลเพิกถอนมติของที่ประชุมใหญ่อันผิดระเบียบนั้นเสียโดยต้องร้องขอภายในกำหนดเดือนหนึ่งนับแต่วันลงมตินั้นถ้าหากไม่มีการร้องขอให้ศาลเพิกถอนมติของที่ประชุมใหญ่อันผิดระเบียบภายในเดือนหนึ่งแล้ว มติของที่ประชุมดังกล่าวก็มีผลสมบูรณ์ใช้บังคับได้ ผู้ใดจะขอให้เพิกถอนไม่ได้ดังนั้น เมื่อคำบอกกล่าวเรียกประชุมใหญ่ของผู้คัดค้านที่ส่งไปยังผู้ร้องก่อนวันนัดประชุมน้อยกว่าเจ็ดวันทั้งไม่ปรากฏว่ามีการแจ้งให้ผู้ร้องทราบคำบอกกล่าวก่อนกำหนดเวลาดังกล่าวแล้ว เป็นการฝ่าฝืนบทบัญญัติมาตรา 1175ดังกล่าวข้างต้น การนัดเรียกประชุมใหญ่ในครั้งนี้จึงไม่ชอบและเป็นผลให้มติของที่ประชุมใหญ่ในวันดังกล่าวเป็นมติอันผิดระเบียบตามมาตรา 1195 ซึ่งกรรมการหรือผู้ถือหุ้นคนหนึ่งคนใดสามารถร้องขอให้ศาลเพิกถอนเสียได้
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า ผู้ร้องเป็นกรรมการผู้จัดการของบริษัทมิตรกงไกรลาส จำกัด เมื่อวันที่ 25 เมษายน 2536ผู้คัดค้านซึ่งเป็นประธานกรรมการของบริษัทดังกล่าวได้มีหนังสือเรียกประชุมใหญ่ผู้ถือหุ้นประจำปี 2535 โดยนัดประชุมในวันที่29 เมษายน 2536 ในการส่งหนังสือเรียกประชุม ผู้คัดค้านใช้วิธีฝากผู้อื่นส่ง ซึ่งมิได้ส่งทางไปรษณีย์ไปยังผู้ถือหุ้นก่อนวันนัดประชุมไม่น้อยกว่า 7 วัน ตามกฎหมาย ผู้ร้องซึ่งเป็นผู้ถือหุ้นรายใหญ่จึงไม่เข้าร่วมประชุม และในที่ประชุมได้มีมติปลดผู้ร้องออกจากการเป็นกรรมการผู้จัดการและตั้งนายเสงี่ยมกลิ่นลูกอินทร์ เป็นกรรมการผู้จัดการแทน อันเป็นการผิดระเบียบและไม่ชอบด้วยกฎหมาย ขอให้ศาลมีคำสั่งเพิกถอนมติที่ประชุมใหญ่สามัญประจำปี 2535 ครั้งที่ 1/2536 ของบริษัทมิตรกงไกรลาส จำกัดเมื่อวันที่ 29 เมษายน 2536
ผู้คัดค้านยื่นคำคัดค้านว่า ในการออกหนังสือเรียกประชุมของผู้คัดค้านได้รับความเห็นชอบจากคณะกรรมการเสียงส่วนใหญ่ของบริษัท และแม้หนังสือเรียกประชุมจะส่งถึงผู้ถือหุ้นไม่ครบ7 วัน ก่อนวันประชุม แต่เมื่อถึงวันประชุมผู้ถือหุ้นต่างก็ได้มาประชุมโดยพร้อมเพรียงกัน จึงถือว่าได้แจ้งนัดประชุมโดยชอบแล้วและผู้ที่เข้าก่อนวันประชุม แต่เมื่อถึงวันประชุมผู้ถือหุ้นต่างก็ได้มาประชุมโดยร่วมประชุมก็มีจำนวนหุ้นรวมกันไม่น้อยกว่า1 ใน 4 ของจำนวนหุ้นทั้งหมด เมื่อที่ประชุมมีมติแล้วจึงเป็นมติที่ชอบด้วยกฎหมาย ขอให้ยกคำร้อง
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้เพิกถอนมติที่ประชุมใหญ่สามัญประจำปี2535 ครั้งที่ 1/2536 ของบริษัทมิตรกงไกรลาส จำกัด เมื่อวันที่29 เมษายน 2536 ซึ่งเรียกประชุมโดยผู้คัดค้าน
ผู้คัดค้านอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ภาค 2 พิพากษายืน
ผู้คัดค้านฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจริงฟังได้ว่า บริษัทมิตรกงไกรลาสจำกัด มีผู้คัดค้านเป็นประธานกรรมการและผู้ร้องเป็นกรรมการผู้จัดการเมื่อวันที่ 25 เมษายน 2536 ผู้คัดค้านได้มีหนังสือเชิญผู้ถือหุ้นของบริษัทประชุมใหญ่สามัญประจำปี 2535 ครั้งที่ 1/2536 ในวันที่29 เมษายน 2536 เวลา 17 นาฬิกา ในการส่งหนังสือเรียกประชุมดังกล่าวใช้วิธีฝากส่งต่อ ผู้ร้องได้รับหนังสือเรียกประชุมดังกล่าวเมื่อวันที่ 27 เมษายน 2536 ครั้นถึงวันนัดประชุมมีผู้ถือหุ้นมาประชุม 75 คน เป็นจำนวนหุ้น 1,672 หุ้น ผู้ร้องไม่เข้าร่วมประชุมที่ประชุมใหญ่มีมติปลดผู้ร้องออกจากการเป็นกรรมการผู้จัดการและกรรมการ และตั้งนายเสงี่ยม กลิ่นลูกอินทร์ เป็นกรรมการผู้จัดการ นายชาญชัย สายคำ เป็นกรรมการ
ปัญหาวินิจฉัยตามฎีกาของผู้คัดค้านมีว่า มติของที่ประชุมใหญ่สามัญประจำปี 2535 ของบริษัทมิตรกงไกรลาส จำกัดครั้งที่ 1/2536 ในวันที่ 29 เมษายน 2536 ชอบด้วยกฎหมายหรือไม่เห็นว่า ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1175 บัญญัติว่าคำบอกกล่าวเรียกประชุมใหญ่ทุกคราวนั้น ให้ลงพิมพ์โฆษณาอย่างน้อยสองคราวในหนังสือพิมพ์แห่งท้องที่ฉบับหนึ่งก่อนวันนัดประชุมไม่น้อยกว่าเจ็ดวัน หรือส่งทางไปรษณีย์ไปยังผู้ถือหุ้นทุกคนบรรดามีชื่อในทะเบียนของบริษัทก่อนวันนัดประชุมไม่น้อยกว่าเจ็ดวันและมาตรา 1195 บัญญัติว่าการประชุมใหญ่นั้น ถ้าได้นัดเรียกหรือได้ประชุมกัน หรือได้ลงมติฝ่าฝืนบทบัญญัติในลักษณะนี้ก็ดีหรือฝ่าฝืนข้อบังคับของบริษัทก็ดี เมื่อกรรมการหรือผู้ถือหุ้นคนหนึ่งคนใดร้องขึ้นแล้วให้ศาลเพิกถอนมติของที่ประชุมใหญ่อันผิดระเบียบนั้นเสีย แต่ต้องร้องขอภายในกำหนดเดือนหนึ่งนับแต่วันลงมตินั้น เป็นที่เห็นได้ว่ากฎหมายบัญญัติเรื่องการบอกกล่าวเรียกประชุมใหญ่ไว้โดยมุ่งประสงค์ให้มีการแจ้งให้ผู้ถือหุ้นทราบล่วงหน้าว่าบริษัทจะได้จัดให้มีการประชุมใหญ่ในกิจการใดที่ใด เมื่อใด เพื่อผู้ถือหุ้นจะได้มีโอกาสเตรียมตัวสอบถามหรือแสดงความคิดเห็นได้โดยเต็มที่ ไม่ให้ผู้บริหารเอาเปรียบรวบรัดในการประชุม แม้ว่าบทบัญญัติดังกล่าวจะมิได้บังคับโดยเด็ดขาดว่าถ้าไม่ปฏิบัติตามแล้วการแจ้งดังกล่าวจะต้องเป็นโมฆะเสียเปล่าก็ตามแต่ก็ให้สิทธิกรรมการผู้ถือหุ้นคนหนึ่งคนใดร้องขอให้ศาลเพิกถอนมติของที่ประชุมใหญ่อันผิดระเบียบนั้นเสีย โดยต้องร้องขอภายในกำหนดเดือนหนึ่งนับแต่วันลงมตินั้น ถ้าหากไม่มีการร้องขอให้ศาลเพิกถอนมติของที่ประชุมใหญ่อันผิดระเบียบภายในเดือนหนึ่งแล้วมติของที่ประชุมดังกล่าวก็มีผลสมบูรณ์ใช้บังคับได้ ผู้ใดจะขอให้เพิกถอนไม่ได้ ดังนั้น เมื่อคำบอกกล่าวเรียกประชุมใหญ่ของผู้คัดค้านที่ส่งไปยังผู้ร้องก่อนวันนัดประชุมน้อยกว่าเจ็ดวันทั้งข้อเท็จจริงไม่ปรากฏว่ามีการแจ้งให้ผู้ร้องทราบคำบอกกล่าวก่อนกำหนดเวลาดังกล่าวแล้ว เป็นการฝ่าฝืนบทบัญญัติมาตรา 1175การนัดเรียกประชุมใหญ่ในวันที่ 29 เมษายน 2536 จึงไม่ชอบและเป็นผลให้มติของที่ประชุมใหญ่ในวันดังกล่าวเป็นมติอันผิดระเบียบตามมาตรา 1195 ซึ่งกรรมการหรือผู้ถือหุ้นคนหนึ่งคนใดสามารถร้องขอให้ศาลเพิกถอนเสียได้ คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1091/2524ที่ผู้คัดค้านอ้างนั้น ข้อเท็จจริงต่างจากคดีนี้
พิพากษายืน
