แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ในการขายฝากช้างกันนั้น ถ้าผู้ซื้อฝากใช้ช้างให้ทำการงานเกินสมควร แม้ช้างเจ็บป่วยก็ไม่ให้หยุดพักรักษาช้างสมบูรณ์ดีเสียก่อน กลับใช้งานจนช้างตาย ดังนี้ ผู้ซื้อฝากต้องรบผิดใช้ค่าเสียหายแก่ผู้ขายฝากตาม ป.ม.แพ่งฯมาตรา 501.
โจทก์ที่ 1 ซื้อช้างจากโจทก์ที่ 2 ชำระราคาช้าง และส่งมอบช้างกันเสร็จเด็ดขาดแล้ว แต่ยังมิได้โอนตั๋วพิมพ์รูปพรรณ ต่อมาโจทก์ที่ 1 เอาช้างนั้นไปขายฝากไว้แก่จำเลย แต่ให้โจทก์ที่ 2 เป็นคู่สัญญากับจำเลยในการทำสัญญาขายฝากที่อำเภอ เพราะยังมีชื่อโจทก์ที่ 2 เป็นเจ้าของในตั๋วพิมพ์รูปพรรณอยุ่ ดังนี้ ภายหลังจำเลยทำช้างตายโดยความผิดของจำเลย โจทก์ที่ 1 และโจทก์ที่ 2 ย่อมมีอำนาจมาเป็นโจทก์ร่วมกัน ฟ้องอำนาจเป็นโจทก์ร่วมกัน ฟ้องจำเลยให้ใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์ที่ 1 ซึ่งเป็นเจ้าของช้างที่แท้จริง ได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้อง และร้องเพิ่มเติมว่า โจทก์ที่ ๑ ได้ซื้อช้างเชือกหนึ่งจากโจทก์ที่ ๒ ราคา ๒๐,๐๐๐ บาท ยังมิได้ทำการโอนตั๋วพิมพ์รูปพรรณ เมื่อวันที่ ๒๒ กุมภาพันธ์ ๒๔๙๒ โจทก์ที่ ๑ ได้ขายฝากช้างรายนี้แก่จำเลยเป็นเงิน ๘๐๐๐ ระยะเวลาไถ่ถอนใน ๑ ปี ครั้นเดือนสิงหาคม ๒๔๙๒ โจทก์ที่ ๑ ขอไถ่ถอนการขายฝาก จำเลยก็เพิกถอนเฉยเสีย ภายหลังโจทก์ทราบว่าช้างรายนี้ตาย โดยจำเลยใช้บรรทุกของตรากตรำ ไม่มีเวลาให้พักผ่อนเลย แม้ช้างเจ็บป่วยก็ยังขืนนำไปรับจ้างบรรทุกของหนักโดยไม่มีความเมตตาปราณี เช่นวิญญชนทั้งหลายจึงขอให้จำเลยใช้ค่าสินไหมทดแทนเป็นเงิน ๑๒,๐๐๐ บาท
จำเลยต่อสู้ว่า โจทก์ที่ ๒ เป็นผู้ขายฝาก โดยที่ โจทก์ที่ ๑ ไม่ได้เกี่ยวข้อง และช้างตายเพราะงูกัด จำเลยไม่ต้องรับผิด
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยใช้ค่าค่าเสียหายแก่โจทก์ที่ ๑ เป็นเงิน ๑๒,๐๐๐ บาท
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกาต่อมา
ศาลฎีกาคงฟังข้อเท็จจริงว่า ช้างตายโดยจำเลยใช้งานเกินสมควร แม้ช้างเจ็บป่วย ก็ไม่ให้หยุดรักษาให้ช้างสมบูรร์เสียก่อน จำเลยต้องรับผิดชดใช้ค่าเสียหายแทนตามมาตรา ๕๐๑ แห่ง ป.ม.แพ่งฯ
ส่วนเรื่องอกนาจฟ้องของโจทก์ที่ ๑ ได้ซื้อช้างเชือกหนึ่งจากโจทก์ที่ ๒ ราคา ๒๐,๐๐๐ บาท ยังมิได้ทำการโอนตั๋วพิมพ์รูปพรรณ เมื่อวันที่ ๒๒ กุมภาพันธ์ ๒๔๙๒ โจทก์ที่ ๑ ได้ขายฝากช้างรายนี้แก่จำเลยเป็นเงิน ๘๐๐๐ ระยะเวลาไถ่ถอนใน ๑ ปี ครั้นเดือนสิงหาคม ๒๔๙๒ โจทก์ที่ ๑ ขอไถ่ถอนการขายฝาก จำเลยก็เพิกเฉยเสีย ภายหลังโจทก์ทราบว่าช้างรายนี้ตาย โดยจำเลยใช้บรรทุกของตรากตรำ ไม่มีเวลาให้พักผ่อนเลย แม้ช้างเจ็บป่วยก็ยังขืนนำไปรับจ้างบรรทุกของหนักโดยไม่มีความเมตตาปราณี เช่นวิญญูชนทั้งหลาย จึงขอให้จำเลยใช้ค่าสินไหมทดแทนเป็นเงิน ๑๒,๐๐๐ บาท
จำเลยต่อสู้ว่า โจทก์ที่ ๒ เป็นผู้ขายฝาก โดยโจทก์ที่ ๑ ไม่ได้เกี่ยวข้อง และช้างตายเพราะงูกัด จำเลยไม่ต้องรับผิด
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์เป็นเงิน ๑๒๐๐๐ บาท
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกาต่อมา
ศาลฎีกาคงฟังข้อเท็จจริงว่า ช้างตายโดยจำเลยใช้งานเกินสมควร แม้ช้างเจ็บป่วย ก็ไม่ให้หยุดรักษาให้ช้างสมบูรณ์เสียก่อน จำเลยต้องรับผิดชดใช้ค่าเสียหายแทนตามมาตรา ๕๐๑ แห่ง ป.ม.แพ่งฯ
ส่วนเรื่องอำนาจฟ้องของโจทก์ที่ ๑ นั้น จริงอยู่ทะเบียนช้างยังมิได้เป็นของโจทก์ ที่ ๑ แต่ตามรูปคดีเป็นที่เห็นได้ชัดเจน โดยฝ่ายจำเลยที่ ๑ มิได้โต้แย้งว่า โจทก์ที่ ๑ มิใช่เจ้าของช้างตัวนี้ การที่โจทก์ที่ ๒ ได้ปฏิบัติการไป ก็ในฐานะโจทก์ด้วย และขอให้ใข้ค่าเสียหายแก่โจทก์ ที่ ๑ ซึ่งเป็นเจ้าของช้างอันแท้จริงเช่นนี้ ก็ย่อมบังคับได้
พิพากษายืน
