แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
แม้ข้อความในตอนต้นของมาตรา 44 แห่งพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีเด็กและเยาวชน พ.ศ. 2494 จะได้บัญญัติไว้ว่า การพิจารณาของศาลที่มีอำนาจพิจารณาคดีเด็กและเยาวชน ให้พยายามทำโดยไม่ต้องดำเนินการตามกฎหมายวิธีพิจารณาโดยเคร่งครัดก็ตาม แต่การที่ศาลจะอนุญาตให้โจทก์เลื่อนคดีไปได้หรือไม่ อยู่ในดุลพินิจของศาลที่จะพึงสั่งตามพฤติการณ์ที่เห็นสมควรเป็นราย ๆ ไป เมื่อพฤติการณ์ที่โจทก์แสดงมาไม่มีเหตุสมควรที่จะให้เลื่อนคดีไป ศาลก็ชอบที่จะสั่งไม่อนุญาตให้เลื่อนคดีได้
ย่อยาว
คดีนี้ โจทก์ก็ฟ้องกล่าวหาว่าจำเลยมีอาวุธปืนและกระสุนปืนไว้นในครอบครองไม่ร้บอนุญาต แล้วใช้อาวุธปืนนั้นต่อสู้ขัดขวาง ยิงจ่าสิบตำรวจทวีโดยเจตนาฆ่า แต่กระสุนไม่ลั่นขอให้ลงโทษจำเลยตามพระราชบัญญัติอาวุธปืนฯ พ.ศ. ๒๔๙๐ มาตรา ๗,๗๒ : (ฉบับที่ ๔) พ.ศ. ๒๕๑๐ มาตรา ๓ ประมวลกฎหมายอาญามาตรา ๒๘๙,๘๐,๓๗๑ และสั่งริบของกลาง
จำเลยให้การรับสารภาพฐานมีอาวุธปืนและกระสุนปืน และฐานพกพาอาวุธปืนในทางสาธารณะ ส่วนข้อหาต่อสู้ขัดขวาง พยายามฆ่าเจ้าพนักงานปฏิเสธ
วันนัดสืบพยานโจทก์ โจทก์แถลงว่าไม่ได้ยื่นบัญชีพยาน และไม่ได้ขอหมายพยานเพราะส่งสำนวนไปกรมตำรวจเพื่อวินิจฉัยข้อหาบางข้อหลังจากฟ้องแล้วประมาณ ๒๐ วัน ตำรวจเพิ่งส่งสำนวนคืนมาเมื่อ ๔-๕ วันมานี้ จึงไม่ได้ระบุพยาน ขอเลื่อนไปนัดหน้า
ที่ปรึกษากฎหมายของจำเลยแถลงขอให้ศาลนัดตัดพยานเพราะโจทก์ไม่ได้ระบุพยานก่อนวันสืบพยานซึ่งควรจะทำได้โดยไม่มีเหตุผลสมควร ขอให้นัดสืบพยานจำเลย
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งว่า เมื่อโจทก์ไม่ได้ระบุพยานหรือยื่นบัญชีพยาน ถือได้ว่าโจทก์ไม่มีพยานสืบ ไม่มีเหตุที่จะอนุญาตให้เลื่อนคดีไป ส่วนที่จำเลยขอสืบพยานนั้น ศาลวินิจฉัยคดีได้เองโดยไม่ต้องฟังพยานจำเลย จึงให้งดสืบพยานจำเลยแล้วพิพากษาว่า จำเลยกระทำผิดตามพระราชบัญญัติอาวุธปืนฯ พ.ศ. ๒๔๙๐ มาตรา ๗,๗๒ : (ฉบับที่ ๔) พ.ศ. ๒๕๑๐ มาตรา ๓ ประมวลกฎหมายอาญามาตรา ๓๗๑ ให้รอการกำหนดโทษจำเลยไว้มีกำหนด ๒ ปี ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๕๖ ข้อหานอกนั้นยกให้ปล่อยตัวไป
โจทก์อุทธรณ์ว่า มีเหตุสมควรที่ศาลควรอนุญาตให้เลื่อนการพิจารณาไป โจทก์ยังมิได้ตกลงว่าจะไม่สืบพยาน จึงถือว่าการพิจารณายังไม่เสร็จ ศาลไม่ควรพิพากษาก่อนฟังพยานหลักฐานโจทก์ ขอให้ศาลอุทธรณ์พิพากษาให้โจทก์นำพยานมาสืบในข้อหาฐานต่อสู้ขัดขวางและพยายามฆ่าเจ้าพนักงาน แล้วให้ศาลชั้นต้นพิจารณาไปตามรูปคดี
ศาลอุทธรณ์แผนกคดีเด็กและเยาวชนพิจารณาเห็นว่า มาตร ๔๔ แห่ง พระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีเด็กและเยาวชน พ.ศ. ๒๔๙๔ บัญญัติวิธีพิจารณาคดีอาญาที่เกี่ยวกับเด็กกระทำผิดไว้ไม่เคร่งครัดดังเช่นประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา การที่โจทก์ไม่ได้ยื่นบัญชีระบุพยานไว้ก่อนวันนัดสืบพยานโจทก์ครั้งแรก และไม่มีพยานโจทก์มาศาลในวันนัดพิจารณานั้น จึงสมควรอนุญาตให้โจทก์เลื่อนคดีไปตามพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีเด็กและเยาวชน พ.ศ.๒๔๙๔ มาตรา ๔๔ พิพากษาแก้คำพิพากษาศาลชั้นต้น ให้ยกคำพิพากษาศาลชั้นต้นเฉพาะข้อหาฐานต่อสู้ขัดขวางและพยายามฆ่าเจ้าพนักงานแล้วดำเนินกระบวนพิจารณาพิพากษาใหม่ตามรูปคดี
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยในปัญหาที่มาสู่การวินิจฉัยของศาลฎีกาว่า ที่ศาลชั้นต้นไม่อนุญาตให้โจทก์เลื่อนคดีและพิพากษายกฟ้องในข้อหาฐานต่อสู้ขัดขวางและพยายามฆ่าเจ้าพนักงาน โดยถือว่าโจทก์ไม่มีพยานมาสืบนั้น ชอบหรือไม่
ศาลฎีกาพิเคราะห์มาตรา ๔๔ แห่งพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีเด็กและเยาวชน พ.ศ. ๒๔๙๔ ซึ่งบัญญัติว่า “การพิจารณาคดีของศาลที่มีอำนาจพิจารณาคดีเด็กและเยาวชนนั้น ให้พยายามทำโดยไม่ต้องดำเนินการตามกฎหมายว่าด้วยวิธีการพิจารณาโดยเคร่งครัด ให้ใช้ภาษาง่ายๆ ให้จำเลยเข้าใจและต้องเปิดโอกาสให้จำเลยรวมตลอดถึงบิดามารดา ผู้ปกครอง หรือบุคคลที่จำเลยอาศัยอยู่ แถลงข้อเท็จจริง ความรู้สึกและความคิดเห็น ตลอดจนระบุและซักถามพยานได้เต็มที่ ไม่ว่าในชั้นใด ๆ ในระหว่างที่มีการพิจารณาคดีนั้น” แล้วเห็นว่า แม้ข้อความตอนต้นในบทมาตรานี้จะได้บัญญัติไว้ว่าการพิจารณาของศาลที่มีอำนาจพิจารณาคดีเด็กและเยาวชน ไม่ต้องดำเนินการตามกฎหมายว่าด้วยวิธีพิจารณาโดยเคร่งครัดก็ตาม แต่การที่ศาลจะอนุญาตให้โจทก์เลื่อนคดีไปได้หรือไม่ ก็ยังอยู่ในดุลพินิจของศาลที่จะพึงสั่งตามพฤติการณ์ที่เห็นสมควรเป็นราย ๆ ไป และโดยเฉพาะคดีนี้ศาลฎีกาเห็นว่า ตามคำแถลงของโจทก์ต่อศาลขั้นต้นว่า เหตุที่โจทก์ไม่ได้ยื่นบัญชีพยานหรือขอหมายพยาน เป็นเพราะส่งสำนวนไปยังกรมตำรวจหลังฟ้องแล้วประมาณ ๒๐ วัน ตำรวจเพิ่งส่งสำนวนคืนมาเมื่อ ๔-๕ วัน ก่อนวันนัดสืบพยานโจทก์นั้น ถึงจะรับฟังเป็นความจริงก็ถือไม่ได้ว่าเป็นเหตุสมควรแสดงว่าโจทก์ไม่สามารถระบุพยานหรือยื่นบัญชีพยานต่อศาลได้ เพราะเวลาที่โจทก์ส่งสำนวนไปยังกรมตำรวจเป็นเวลาภายหลังฟ้องแล้วถึง ๒๐ วัน และได้รับสำนวนคืนก่อนวันสัดสืบพยานโจทก์อีก ๔-๕ วัน ซึ่งเห็นได้ว่าก่อนโจทก์ส่งสำนวนไปยังกรมตำรวจก็ดีหรือหลังจากรับสำนวนคืนแล้วก็ดี โจทก์มีเวลาพอที่จะสามารถระบุพยานหรือยื่นบัญชีพยานได้ เมื่อโจทก์ไม่ได้ระบุพยานหรือยื่นบัญชีพยานต่อศาลเสียเลย เพราะความบกพร่องอันเป็นความผิดของโจทก์ ก็ไม่มีเหตุสมควรที่ศาลจะอนุญาตให้เลื่อนคดีไป ฉะนั้น ที่ศาลชั้นต้นไม่อนุญาตให้โจทก์เลื่อนคดีและพิพากษายกฟ้องในข้อหาฐานต่อสู้ขัดขวางและพยายามฆ่าเจ้าพนักงาน โดยวินิจฉัยว่าโจทก์ไม่มีพยานมาพิสูจน์ว่าจำเลยกระทำผิด ลงโทษจำเลยในข้อหานี้ไม่ได้ จึงชอบแล้ว คำพิพากษาศาลอุทธรณ์ไม่ต้องด้วยความเห็นของศาลฎีกา ฎีกาจำเลยฟังขึ้น
พิพากษาแก้คำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ให้บังคับคดีไปตามคำพิจารณาศาลชั้นต้น
