แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
คำว่า “ทำนบ” ตาม ม.191หมายถึงทำนบที่ทำไว้สำหรับกั้นน้ำ หาได้หมายฉะเพาะทำนบที่กั้นน้ำไว้สำหรับใช้ในการไปมาเท่านั้นไม่ จำเลยชุดทำนบซึ่งใช้กั้นน้ำไว้สำหรับหล่อเลี้ยงต้นเข้าโดยปล่อยให้น้ำไหลออกอันอาจเป็นอันตรายแก่ต้นเข้าที่ปลูกไว้ดังนี้มีผิดตามมาตรา 191 วิธีพิจารณางดสืบพะยานจำเลยตัดสินโจทก์ฟ้องว่าจำเลยขุดทำนบสำหรับกั้นน้ำไว้เพื่อหล่อเลี้ยงต้นเข้าจำเลยรับว่าได้ขุดทำนบที่ทำไว้สำหรับหล่อเลี้ยงต้นเข้าให้น้ำไหลไปจริง ดังนี้ ศาลลงโทษตาม ม.191 ได้โดยไม่ต้องสืบพะยานจำเลย
ย่อยาว
คดีนี้โจทก์ฟ้องหาว่าจำเลยขุดทำลายทำนบซึ่งใช้ปิดน้ำไว้เพื่อสาธารณชนแลสัตว์พาหนะใช้สอยและหล่อเลี้ยงต้นเข้าเป็นเหตุให้ทำนบชำรุดอาจเปิดอันตรายแก่การไปมาบุคคลแลทรัพย์ขอให้ลงโทษตาม ม.๑๙๑
จำเลยให้การรับว่าได้ขุดทำนบให้น้ำไหลไปจริงเพราะน้ำจะท่วมต้นเข้าของจำเลย แลรับว่าทำนบนี้ทำไว้เพื่อกันให้น้ำหล่อต้นเข้าในนา
เมื่อสืบพะยานโจทก์แล้วศาลเดิมงดสืบพะยานจำเลยแลพิพากษาให้ยกฟ้อง
ศาลอุทธรณ์เห็นว่าคำว่า “ทำนบ” ตามมาตรา ๑๙๑ หมายถึงทำนบที่กั้นน้ำไว้ใช้ในการไปมา ความผิดของจำเลยไม่ต้องด้วยมาตรา ๑๙๑ พิพากษายืนตามศาลเดิม
ศาลฎีกาเห็นว่าตาม ม.๑๙๑ คำว่า “ทำนบ” อย่างที่เข้าใจกันตามธรรมดาก็คือทำนบที่ทำสำหรับกั้นน้ำ ไม่มีบทมาตราใดซึ่งแสดงให้เห็นว่าทำนบจะต้องเป็นที่กั้นน้ำสำหรับใช้ในการไปมา เห็นว่าตามคำรับของจำเลยถ้าน้ำมีต้นเข้าก็อาจเป็นอันตราย คดีจึงพอวินิจฉัยได้โดยไม่ต้องสืบพะยานจำเลย เพราะแม้ต้นเข้าของจำเลยจะเสียหาย จำเลยก็ไม่มีอำนาจทำลายทำนบอันมีอยู่โดยชอบด้วยกฎหมาย จึงพิพากษาว่าจำเลยมีผิดตาม ม.๑๙๑ ให้จำคุก ๓ เดือน แต่ให้รอการลงอาญาไว้
