แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เงินทุนเลี้ยงชีพประเภทหนึ่งของธนาคารออมสินสำหรับพนักงานแต่ละคนให้สะสมขึ้นด้วยเงินที่ธนาคารคำนวณเพิ่มให้ร้อยละสิบจากเงินเดือนที่พนักงานได้รับในวันจ่ายเงินเดือนทุกเดือนโดยขึ้นบัญชีแยกไว้สำหรับพนักงานแต่ละคนเรียกว่าบัญชี”เงินทุนเลี้ยงชีพประเภทหนึ่ง” และให้ธนาคารคิดดอกเบี้ยให้ในอัตราร้อยละสี่ต่อปี ถ้าผู้ตายยังไม่ตายและออกจากธนาคารไป ธนาคารออมสินก็ต้องจ่ายเงินจำนวนนี้ให้แก่ผู้ตายตามระเบียบ เงินทุนเลี้ยงชีพประเภทหนึ่งจึงเป็นมรดกของผู้ตายจำเลยรับเอาไปจำเลยจึงได้ครอบครองทรัพย์มรดกดังกล่าวของผู้ตาย จำเลยต้องรับผิดชำระหนี้ของผู้ตายให้โจทก์ตามกฎหมาย
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่านายอรัญ กลิ่นสุคนธ์ได้กู้เงินโจทก์ไป 70,000 บาทและสั่งจ่ายเช็คธนาคารออมสินรวม 3 ฉบับเป็นการชำระหนี้ให้แก่โจทก์ ต่อมานายอรัญถึงแก่กรรมโจทก์ได้นำเช็คไปเบิกเงินแต่ธนาคารปฏิเสธ โจทก์จึงได้ฟ้องจำเลยซึ่งเป็นน้องสาวของนายอรัญให้ชำระเงินตามฟ้องให้แก่โจทก์
จำเลยให้การว่าจำเลยมิใช่ทายาทผู้รับมรดกของนายอรัญผู้ตายเงินที่จำเลยได้รับจากธนาคารออมสินหรือที่จะได้รับต่อไปมิใช่ทรัพย์มรดกของนายอรัญจำเลยจึงไม่ต้องรับผิดชำระหนี้ให้โจทก์และเช็คที่โจทก์นำมาฟ้อง 2 ฉบับขาดอายุความแล้วและเช็คอีก 1 ฉบับยังไม่ถึงกำหนดสั่งจ่าย ขอให้ยกฟ้องโจทก์
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่าโจทก์ไม่ได้นำสืบให้เห็นว่าจำเลยเป็นทายาทผู้ครอบครองทรัพย์มรดกของผู้ตายจนมีหน้าที่ต้องรับผิดชำระหนี้แทนผู้ตาย ไม่อาจบังคับให้จำเลยชำระหนี้ได้ไม่ต้องวินิจฉัยประเด็นข้ออื่น ๆ พิพากษายกฟ้องโจทก์
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่าจำเลยเป็นผู้ครอบครองมรดกผู้ตายหรือไม่โจทก์จำเลยนำสืบรับตรงกันว่า เมื่อนายอรัญ กลิ่นสุคนธ์ ถึงแก่ความตาย จำเลยได้ขอรับเงินที่ผู้ตายมีสิทธิจะได้รับจากธนาคารออมสินและรับเงินฌาปนกิจศพจำนวน 56,252 บาทเงินพ้นหน้าที่เพราะตายซึ่งหมายถึงเงินทุนเลี้ยงชีพประเภทหนึ่งจำนวน 26,390 บาทมาแล้วตามระเบียบการธนาคารออมสินฉบับที่ 67 ว่าด้วยเงินทุนเลี้ยงชีพของพนักงานธนาคารออมสินเอกสารหมาย ล.2 ข้อ 5 ว่า เมื่อพนักงานผู้ใดตายให้ธนาคารจ่ายเงินทุนเลี้ยงชีพประเภทหนึ่งให้แก่ทายาทผู้มีสิทธิของพนักงานผู้นั้น ดังนั้น เงินทุนเลี้ยงชีพประเภทหนึ่งจึงเป็นเงินที่จะจ่ายให้แก่ทายาท เมื่อพนักงานพ้นหน้าที่เพราะตาย เงินทุนเลี้ยงชีพประเภทหนึ่งสำหรับพนักงานแต่ละคน ให้สะสมขึ้นด้วยเงินที่ธนาคารคำนวณเพิ่มให้ร้อยละสิบจากเงินเดือนที่พนักงานได้รับในวันจ่ายเงินเดือนทุกเดือนโดยขึ้นบัญชีแยกไว้สำหรับพนักงานแต่ละคนเรียกว่า “เงินทุนเลี้ยงชีพประเภทหนึ่ง” และให้ธนาคารคิดดอกเบี้ยให้ในอัตราร้อยละสี่ต่อปี เมื่อสิ้นปีหนึ่ง ๆ ให้ธนาคารแจ้งให้พนักงานทราบถึงจำนวนเงินทุนเลี้ยงชีพประเภทหนึ่งของแต่ละคนในปีที่ล่วงมาและยอดเงินทุนดังกล่าวที่ได้สะสมแต่ต้นด้วย เงินดังกล่าวจึงเป็นเงินของผู้ตาย ถ้าผู้ตายยังไม่ตาย และออกจากธนาคารออมสิน ธนาคารออมสินก็ต้องจ่ายเงินจำนวนนี้ให้ผู้ตายตามระเบียบข้อ 4 เงินทุนเลี้ยงชีพประเภทหนึ่งจึงเป็นมรดกของผู้ตาย จำเลยรับเอาไปจำเลยจึงได้ครอบครองทรัพย์มรดกดังกล่าวของผู้ตาย จำเลยต้องรับผิดชำระหนี้ของผู้ตายให้โจทก์ตามกฎหมาย ศาลล่างทั้งสองพิพากษายกฟ้องโจทก์ ศาลฎีกาไม่เห็นพ้องด้วย ฎีกาโจทก์ฟังขึ้น
พิพากษายกคำพิพากษาของศาลล่างทั้งสอง ให้ศาลชั้นต้นวินิจฉัยประเด็นข้ออื่นตามที่ได้ชี้สองสถานไว้แล้วพิพากษาใหม่ตามรูปคดี
