แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
สัญญาประกันตัวจำเลยในคดีอาญาเป็นสัญญาที่ผูกพันเฉพาะตัวผู้ประกัน. เมื่อผู้ประกันตายลงโดยยังไม่มีหนี้ปรับไหมฐานผิดสัญญาประกันเกิดขึ้น. สัญญาประกันนั้นย่อมเป็นอันระงับลง.
ย่อยาว
คดีนี้ โจทก์ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 289(2), 80 ศาลชั้นต้นพิพากษาให้ยกฟ้องโจทก์ แต่ให้ขังจำเลยไว้ระหว่างอุทธรณ์ นอกจากจะมีประกันตัวไป นายอ๋อย ก๊กมาศ ได้เป็นผู้ประกันตัวจำเลยไปตามสัญญาประกันที่ทำไว้กับศาลชั้นต้น ศาลชั้นต้นจึงได้ปล่อยตัวจำเลยไปชั่วคราว โจทก์อุทธรณ์คัดค้านคำพิพากษาศาลชั้นต้น เมื่อศาลอุทธรณ์ทำคำพิพากษาส่งมายังศาลชั้นต้นเพื่ออ่านแล้ว ได้มีการออกหมายนัดไปยังนายอ๋อย ก๊กมาศ ให้ส่งตัวจำเลยไปฟังคำพิพากษาศาลอุทธรณ์บุตรสาวนายอ๋อย ก๊กมาศ แจ้งว่านายอ๋อย ก๊กมาศตายเสียแล้วไม่ยอมรับหมายไว้ ศาลชั้นต้นจึงได้เลื่อนการอ่านคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ไป และในที่สุดได้อ่านคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ไปโดยไม่มีตัวจำเลยมาฟัง ปรากฏว่าศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้ลงโทษจำเลยทนายจำเลยยื่นฎีกาคัดค้านแทนตัวจำเลย ศาลฎีกาพิพากษากลับคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ให้ยกฟ้องโจทก์ ระหว่างที่ศาลชั้นต้นออกหมายจับตัวจำเลยมาเพื่อฟังคำพิพากษาศาลอุทธรณ์นั้น นางมาลี ปั้นเพ็ง ได้ยื่นคำร้องต่อศาลชั้นต้นว่าผู้ร้องเป็นบุตรโดยชอบด้วยกฎหมายของนายอ๋อย ก๊กมาศ ผู้ประกันตัวจำเลยไป นายอ๋อย ก๊กมาศ เป็นวัณโรคตายเสียเมื่อวันที่ 27 พฤศจิกายน2508 (ก่อนวันศาลอุทธรณ์ส่งคำพิพากษามาเพื่ออ่านเกือบหนึ่งเดือน)และนายอ๋อย ก๊กมาศ ทำพินัยกรรมยกที่ดินโฉนดที่ 3143 รายที่นายอ๋อยเอามาประกันตัวจำเลยนั้นให้แก่ผู้ร้อง ผู้ร้องจึงขอคืนโฉนดรายนี้ไปจากศาลเพื่อจะนำไปขอรับมรดกตามสิทธิในพินัยกรรมนั้นศาลชั้นต้นมีคำสั่งว่าผู้ร้องไม่ใช่ผู้จัดการมรดกตามคำสั่งศาลไม่อนุญาต ผู้ร้องอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน ผู้ร้องฎีกา ศาลฎีกาเห็นว่า สัญญาประกันตัวจำเลยคดีอาญาที่ทำไว้กับศาลเพื่อให้ศาลปล่อยตัวจำเลยไปชั่วคราวนั้น เป็นสัญญาที่ผูกพันเฉพาะตัวผู้ประกันให้มีหนี้ที่จะต้องนำตัวจำเลยส่งต่อศาลตามกำหนดเท่านั้น เมื่อผู้ประกันตายลงในระหว่างที่มีสัญญาประกันและยังไม่มีหนี้ปรับไหมฐานผิดสัญญาประกันเกิดขึ้น สัญญาประกันอันนั้นก็ย่อมเป็นอันระงับลงเพราะขาดฝ่ายที่เป็นลูกหนี้ การที่ศาลจะยึดถือหลักฐานที่เอามาให้ไว้เป็นประกัน ย่อมหมายความว่ายึดเอาไว้เพื่อบังคับคดีเมื่อผิดสัญญาประกัน หากสัญญาประกันระงับลงเสียก่อนและไม่มีการผิดสัญญาประกันต่อไปแล้ว ก็หมดเหตุที่จะยึดถือไว้เหตุผลต่าง ๆ ดังที่ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่าสัญญาประกันยังไม่ระงับผู้ร้องไม่มีสิทธิขอโฉนดคืนไปนั้น ศาลฎีกาไม่เห็นพ้องด้วย พิพากษากลับ ให้ศาลชั้นต้นทำการไต่สวนคำร้องของผู้ร้องและสั่งใหม่.
