แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
มฤดก สัญญาแบ่งมฤดก เป็นสัญญาปราณีประนอม
ใช้สำหรับผู้ที่เป็นคนแบ่งมฤดก
คัดค้านเอกสาร ต้องค้านเสียแต่แรก
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องเรียกมฤดกตามสัญญาแบ่งมฤดก
จำเลยปฏิเสะสัญญาว่าจำเลยกดพิมพ์ลายนิ้วมือลงในสัยยนั้นก็เพราะ โจทก์หลอกลวงให้เข้าใจสัญญาเป็นอย่างอื่น
ศาลเดิมดัดสินว่าการตกลงแบ่งมฤดกไม่จำเป็ฯต้องทำเป็นหนังสือถึงจะทำกันเป็นหนังสือก็ไม่ทำให้หน้าที่นำสืบของโจทก์ไปตกอยู่แก่จำเลย โจทก์ต้องนำสืบตามฟ้องของตน แต่ โจทก์สืบไม่สม คดีกลับได้ความว่า โจทก์ยอมให้ จำเลยแบ่งทรัพย์มฤดกแล้ว จะกลับมาเรียกร้องอีกไม่ได้ ตามลักษณมฤดกบทที่ ๔๕ ให้ยกฟ้อง
ศาลอุทธรณ์ยืน
ศาลฎีกาเห็นว่าเรื่องนี้จำเลยไม่รับว่าได้ทำสัญญาแบ่งมฤดก หน้าที่นำสืบจึงตกอยู่กับ โจทก์ก่อน แต่เมื่อ โจทก์ไม่นำพะยานมาสืบประกอบสัญญาแล้วจะฟังเอาสัญญานั้นมามัด จำเลยไม่ได้ ที่ศาลล่างว่าการแบ่งมฤดกไม่ต้องทำหนังสือก็ใช้ได้นั้นผิดเพราะกิจการอย่างนี้เข้าลักษณปราณีประนอมยอมความตาม ป.พ.พ.ม.๘๕๐ – ๘๕๑ ส่วนหลักฐานที่อ้างมาจากหอทะเบียนนั้น เมื่อ โจทก์จะเห็นว่าไม่ตรงต่อต้นฉะบับอย่างใดก็ควรคัดค้านเสีสแต่แรก จะมาค้านในเวลานี้ไม่ได้ ส่วนกฎหมายมฤดกบทที่ ๔๕ นั้นจะมาใช้กับคดีนี้ก็ไม่เหมาะ ให้ยกฟ้อง โจทก์ยืนตามศาลเดิม
