แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
บทบัญญัติมาตรา 1536 ซึ่งบัญญัติว่า เด็กเกิดแต่หญิงขณะเป็นภริยาชายหรือภายในสามร้อยสิบวันนับแต่วันที่การสมรสสิ้นสุดลง ให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเป็นบุตรชอบด้วยกฎหมายของชายผู้เป็นสามีหรือเคยเป็นสามี หมายถึงเด็กที่เกิดจากหญิงขณะที่เป็นภริยาชายโดยชายหญิงได้จดทะเบียนสมรสกันแล้ว จึงให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่า เด็กนั้นเป็นบุตรชอบด้วยกฎหมายของชายผู้เป็นสามีหรือเคยเป็นสามีในกรณีที่เด็กเกิดภายในสามร้อยสิบวันนับแต่การสมรสของชายหญิงที่จดทะเบียนสมรสได้สิ้นสุดลงตามกฎหมาย
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์อยู่กินกับจำเลยฉันสามีภริยา โจทก์ให้กำเนิดบุตรหญิง ๑ คนชื่อเด็กหญิงเปิ้ลหรือเพทาย อิ่มประเสริฐ ต่อมาโจทก์จำเลยทะเลาะกัน ตกลงเลิกอยู่กินด้วยกัน และแยกกันอยู่ แล้วจำเลยพรากเด็กหญิงเปิ้ลหรือเพทายไปจากโจทก์ ขอให้บังคับจำเลยส่งเด็กหญิงเปิ้ลหรือเพทาย บุตรผู้เยาว์ให้แก่โจทก์
จำเลยให้การว่า จำเลยอยู่กินกับโจทก์ฉันสามีภริยาโดยมิได้จดทะเบียนสมรส เด็กหญิงเปิ้ลหรือเพทายเป็นบุตรของจำเลยที่เกิดกับโจทก์ โจทก์มีประพฤติไม่ดี ขาดความเมตตาต่อบุตร ไม่สมควรอุปการะเลี้ยงดูบุตร ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นเห็นว่า คำให้การของจำเลยไม่มีประเด็น ให้งดสืบพยานโจทก์ จำเลย นัดฟังคำพิพากษา แล้วพิพากษาให้จำเลยส่งเด็กหญิงเปิ้ลหรือเพทายอิ่มประเสริฐ ผู้เยาว์แก่โจทก์
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์แผนกคดีเด็กและเยาวชนพิพากษายืน
จำเลยฎีกาว่า เด็กหญิงเปิ้ลหรือเพทาย อิ่มประเสริฐ เป็นบุตรโดยชอบด้วยกฎหมายของจำเลยตามข้อสันนิษฐานของบทบัญญัติ มาตรา ๑๕๓๖ แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ ๕ โดยโจทก์จำเลยต่างก็มีอำนาจปกครองเด็กหญิงเปิ้ลหรือเพทาย อิ่มประเสริฐ และตามพฤติการณ์จำเลยสมควรเป็นผู้ใช้อำนาจปกครองและเลี้ยงดูเด็กหญิงเปิ้ลหรือเพทาย อิ่มประเสริฐ
ศาลฎีกาแผนกคดีเด็กและเยาวชนวินิจฉัยว่า โจทก์จำเลยอยู่กินเป็นสามีภริยากันโดยไม่จดทะเบียนสมรส มาตรา ๑๔๕๗ แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ ๕ บัญญัติว่า การสมรสตามประมวลกฎหมายนี้จะมีได้เฉพาะเมื่อได้จดทะเบียนแล้ว มาตรา ๑๕๔๖ บัญญัติว่า เด็กเก็ดจากหญิงที่มิได้มีการสมรสกับชายให้ถือว่าเป็นบุตรชอบด้วยกฎหมายของหญิงนั้น และมาตรา ๑๕๔๗ บัญญัติว่าเด็กเกิดจากบิดามารดาที่มิได้สมรสกัน จะเป็นบุตรชอบด้วยกฎหมายต่อเมื่อบิดามารดาได้สมรสกันในภายหลัง หรือบิดาได้จดทะเบียนว่าเป็นบุตรหรือศาลพิพากษาว่าเป็นบุตร ดังนั้นบทบัญญัติมาตรา ๑๕๓๖ ซึ่งบัญญัติว่า เด็กเกิดแต่หญิงขณะเป็นภริยาชายหรือภายในสามร้อยสิบวันนับแต่วันที่การสมรสสิ้นสุดลงให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเป็นบุตรชอบด้วยกฎหมายของชายผู้เป็นสามีหรือเคยเป็นสามีหมายถึงเด็กที่เกิดจากหญิงขณะที่เป็นภริยาชายโดยชายหญิงได้จดทะเบียนสมรสกันแล้ว จึงให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่า เด็กนั้นเป็นบุตรชอบด้วยกฎหมายของชายผู้เป็นสามีหรือเคยเป็นสามีในกรณีที่เด็กเกิดภายในสามร้อยสิบวันนับแต่การสมรสของชายหญิงที่จดทะเบียนสมรสได้สิ้นสุดลงตามกฎหมาย เมื่อโจทก์จำเลยได้จดทะเบียนสมรสกันตามกฎหมาย จึงไม่เข้าข้อสันนิษฐานว่า เด็กหญิงเปิ้ลหรือเพทาย อิ่มประเสริฐ เป็นบุตรชอบด้วยกฎหมายของจำเลย เด็กหญิงเปิ้ลหรือเพทาย อิ่มประเสริฐ จึงเป็นบุตรชอบด้วยกฎหมายของโจทก์แต่ฝ่ายเดียวตามมาตรา ๑๕๔๖ และอยู่ในอำนาจปกครองของโจทก์ตามมาตรา ๑๕๖๖ วรรคท้าย โจทก์เป็นผู้ใช้อำนาจปกครองเด็กหญิงเปิ้ลหรือเพทาย อิ่มประเสริฐ มีสิทธิเรียกเด็กหญิงเปิ้ลหรือเพทาย อิ่มประเสริฐ บุตรชอบด้วยกฎหมายของโจทก์จากจำเลยซึ่งไม่มีสิทธิที่จะกักเด็กหญิงเปิ้ลหรือเพทาย อิ่มประเสริฐไว้ได้ ศาลอุทธรณ์พิพากษาชอบแล้ว ฎีกาจำเลยฟังไม่ขึ้น
พิพากษายืน
