แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
โจทก์ฟ้องเรียกโฉนดที่ดินคืนจากจำเลย โดยไม่ได้ขอให้บังคับคดีในส่วนที่เกี่ยวกับที่ดินตามโฉนดที่ดินดังกล่าว และจำเลยก็ไม่ได้ฟ้องแย้งขอให้บังคับคดีในส่วนที่เกี่ยวกับที่ดินตามโฉนดที่ดินนั้นคดีจึงไม่มีประเด็นที่จะต้องวินิจฉัยว่าที่ดินตามโฉนดที่ดินเป็นทรัพย์มรดกของบิดาโจทก์จำเลยตกได้แก่โจทก์ จำเลยและทายาทอื่นดังคำให้การของจำเลย และแม้จะฟังข้อเท็จจริงว่าเป็นดังคำให้การของจำเลยก็ไม่ทำให้จำเลยมีสิทธิยึดถือเอาโฉนดที่ดินของโจทก์ไว้การที่ทางราชการออกโฉนดที่ดินดังกล่าวให้ไว้แก่โจทก์ ถือได้ว่าโจทก์เป็นเจ้าของโฉนดที่ดินนั้นโจทก์มีสิทธิเรียกโฉนดที่ดินคืนจากจำเลยได้ตาม ป.พ.พ. มาตรา 1336 โจทก์ฟ้องขอให้ศาลพิพากษาว่าหากจำเลยไม่ยอมคืนโฉนดที่ดินให้โจทก์ภายในกำหนด 7 วัน นับแต่วันทราบคำสั่งศาล หรือถ้าเป็นการพ้นวิสัยที่จะคืนขอให้ศาลมีคำสั่งยกเลิกโฉนดฉบับเจ้าของที่ดินเดิมแล้วมีคำสั่งให้เจ้าพนักงานที่ดินออกโฉนดฉบับใหม่แทนให้โจทก์โดยคิดค่าใช้จ่ายจากจำเลยนั้นเป็นการขอให้บังคับเจ้าพนักงานที่ดินซึ่งเป็นบุคคลนอกคดี โจทก์ขอให้บังคับคดีดังกล่าวไม่ได้.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นเจ้าของที่ดินโฉนดเลขที่ 5564แขวงคลองมหานาค เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานคร พร้อมอาคารเลขที่ 503/1 จำเลยเป็นน้องสาวของโจทก์ อาศัยอยู่ในบ้านและที่ดินดังกล่าวของโจทก์ร่วมกับมารดาของโจทก์จำเลยตลอดมาโฉนดที่ดินดังกล่าว โจทก์ได้ฝากมารดาไว้ ต่อมามารดาถึงแก่กรรมจำเลยเก็บรักษาโฉนดที่ดินไว้ ครั้นเมื่อต้นปี 2529 โจทก์ขอโฉนดที่ดินดังกล่าวของโจทก์คืนจากจำเลยเพื่อจะนำไปเป็นหลักฐานในการขอหนังสือเดินทางไปหางานทำในประเทศสหรัฐอเมริกา จำเลยไม่ยอมคืนให้ขอให้บังคับจำเลยคืนโฉนดที่ดินดังกล่าวให้โจทก์ หากจำเลยไม่ยอมคืนให้โจทก์ภายในกำหนด 7 วัน นับแต่วันทราบคำสั่งศาลหรือเป็นการพ้นวิสัยที่จะคืน ขอให้ศาลมีคำสั่งให้ยกเลิกโฉนดฉบับเจ้าของที่ดินเดิม แล้วมีคำสั่งให้เจ้าพนักงานที่ดินออกโฉนดฉบับใหม่แทนให้โจทก์โดยคิดค่าใช้จ่ายจากจำเลย
จำเลยให้การว่า ที่ดินพร้อมอาคารตามฟ้องเป็นของบิดาของโจทก์จำเลยแต่บิดาเป็นบุคคลต่างด้าวจึงซื้อที่ดินดังกล่าวโดยให้ใส่ชื่อโจทก์ไว้ก่อน บิดามารดาพร้อมทั้งโจทก์จำเลยและทายาทได้ครอบครองที่ดินและอาคารนี้ร่วมกันตลอดมา ต่อมาบิดาถึงแก่กรรมและต่อมามารดาถึงแก่กรรม แต่โจทก์จำเลยและทายาทก็ยังครอบครองที่ดินและอาคารร่วมกันมามิได้แบ่งปันกัน จำเลยได้ร้องขอเป็นผู้จัดการมรดกรายนี้แล้ว โจทก์ไม่มีสิทธิเรียกโฉนดที่ดินที่พิพาทจากจำเลย ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่าที่ดินโฉนดเลขที่ 5564 แขวงคลองมหานาคเขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานคร เป็นของบิดาของโจทก์จำเลยซื้อไว้เพื่อให้ทุกคนในครอบครัวอยู่อาศัยร่วมกัน โดยใส่ชื่อโจทก์เป็นผู้ถือกรรมสิทธิ์แทนพี่น้องเมื่อบิดาถึงแก่กรรม ที่ดินพิพาทเป็นทรัพย์มรดกอันพึงตกทอดแก่ทายาททุกคนรวมทั้งโจทก์และจำเลยด้วย ดังนั้นเมื่อจำเลยเองก็มีส่วนในที่ดินพิพาทด้วยโจทก์จึงไม่มีสิทธิเรียกโฉนดที่ดินแปลงนี้ไปจากจำเลย พิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ข้อเท็จจริงรับฟังได้ในเบื้องต้นว่าโจทก์กับจำเลยเป็นพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน ที่ดินโฉนดเลขที่ 5564 แขวงคลองมหานาค เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานครมีชื่อโจทก์เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ ปรากฏตามโฉนดที่ดินเอกสารหมาย ล.5มีปัญหาที่จะวินิจฉัยตามฎีกาของโจทก์ว่า โจทก์มีสิทธิเรียกโฉนดที่ดินเอกสารหมาย ล.5 คืนจากจำเลยหรือไม่ ศาลฎีกาเห็นว่าจากข้อความที่ระบุในโฉนดที่ดินเอกสารหมาย ล.5 ได้ความว่าทางราชการออกโฉนดที่ดินดังกล่าวให้ไว้แก่โจทก์ถือได้ว่าโจทก์เป็นเจ้าของโฉนดที่ดินนั้น ส่วนที่จำเลยให้การว่าที่ดินตามโฉนดที่ดินดังกล่าวเป็นทรัพย์มรดกของบิดาของโจทก์ จำเลยตกได้แก่โจทก์จำเลยและทายาทอื่นนั้น เห็นว่าคดีนี้โจทก์ฟ้องเรียกโฉนดที่ดินเอกสารหมาย ล.5คืนจากจำเลย โดยไม่ได้ขอให้บังคับคดีในส่วนที่เกี่ยวกับที่ดินตามโฉนดที่ดินดังกล่าว และจำเลยก็ไม่ได้ฟ้องแย้งขอให้บังคับคดีในส่วนที่เกี่ยวกับที่ดินตามโฉนดที่ดินนั้น คดีไม่มีประเด็นที่จะต้องวินิจฉัยว่าที่ดินตามโฉนดที่ดินเอกสารหมาย ล.5 เป็นทรัพย์มรดกของบิดาของโจทก์จำเลยตกได้แก่โจทก์จำเลยและทายาทอื่นดังคำให้การของจำเลยหรือไม่ และแม้จะฟัองข้อเท็จจริงว่าเป็นดังคำให้การของจำเลย ก็ไม่ทำให้จำเลยมีสิทธิยึดถือเอาโฉนดที่ดินเอกสารหมาย ล.5 ของโจทก์ไว้ เพราะข้ออ้างดังคำให้การของจำเลยดังกล่าวเป็นเพียงเหตุที่ทำให้คู่ความอาจไปใช้สิทธิดำเนินการเป็นอีกส่วนหนึ่งต่างหากจากคดีนี้และด้วยเหตุดังวินิจฉัยแล้ว จึงเห็นว่าโจทก์มีสิทธิเรียกโฉนดที่ดินเอกสารหมายล.5 คืนจากจำเลยได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1336ที่ศาลล่างทั้งสองพิพากษายกฟ้อง ศาลฎีกาไม่เห็นพ้องด้วย ฎีกาของโจทก์ฟังขึ้นแต่ที่โจทก์ฟ้องขอให้พิพากษาว่าหากจำเลยไม่ยอมคืนโฉนดที่ดินให้โจทก์ภายในกำหนด 7 วัน นับแต่วันทราบคำสั่งศาลหรือถ้าเป็นการพ้นวิสัยที่จะคืน ขอให้ศาลมีคำสั่งยกเลิกโฉนดฉบับเจ้าของที่ดินเดิม แล้วมีคำสั่งให้เจ้าพนักงานที่ดินออกโฉนดฉบับใหม่แทนให้โจทก์โดยคิดค่าใช้จ่ายจากจำเลยนั้นเห็นว่าโจทก์จะขอให้บังคับคดีดังกล่าวไม่ได้ เพราะเป็นการขอให้บังคับเจ้าพนักงานที่ดินซึ่งเป็นบุคคลนอกคดี”
พิพากษากลับ ให้จำเลยคืนโฉนดที่ดินเลขที่ 5564 แขวงคลองมหานาคเขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานคร ให้โจทก์ คำขออื่นนอกจากนี้ให้ยก.
