แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
โจทก์และจำเลยทำสัญญากัน มีใจความว่า “ถ้าผู้รับมอบมิได้ประพฤติผิดสัญญา ผู้มอบจะได้พิจารณาต่ออายุสัญญาให้อีกคราวหนึ่ง” ดังนี้ เป็นการแสดงความประสงค์ของคู่สัญญาว่าเมื่อสัญญาสิ้นสุด ผู้ให้เช่าจะใช้ดุลพินิจต่อสัญญาให้แก่ผู้เช่าอีกคราวหนึ่งเมื่อผู้เช่ามิได้ทำผิดสัญญา แต่แม้ว่าผู้เช่าจะไม่กระทำผิดสัญญา การจะต่ออายุสัญญาให้อีกหรือไม่ ย่อมเป็นดุลพินิจของผู้ให้เช่า การที่ข้อสัญญาระบุว่าจะได้พิจารณาต่ออายุสัญญาให้จึงเป็นการให้โอกาสผู้เช่าในเบื้องแรกภายหลังสัญญาสิ้นสุดลงในกรณีที่มีการขอเช่าใหม่ทั้งเป็นการจูงใจผู้เช่ามิให้ผิดสัญญาระหว่างที่สัญญามีผลบังคับ สัญญาข้อนี้จึงมิใช่คำมั่นจะให้เช่า.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์มีสิทธิครอบครองที่ดินท่าจอดเรือและศาลาท่าน้ำของการรถไฟแห่งประเทศไทยบริเวณสถานีรถไฟธนบุรีต่อมาโจทก์ให้จำเลยเป็นผู้ดูแลทรัพย์สิน และประกอบกิจการค้าที่ท่าเรือดังกล่าวมีกำหนด 3 ปี บัดนี้ครบกำหนดแล้ว จึงขอให้ขับไล่จำเลยและบริวารออกไปจากอาคารศาลาท่าเรือสถานีรถไฟธนบุรีและห้ามเกี่ยวข้องอีก ให้จำเลยชดใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์วันละ 200บาท
จำเลยให้การว่า จำเลยทำสัญญาเช่ากับโจทก์มีกำหนด 3 ปี มีข้อตกลงว่า เมื่อครบกำหนดแล้วโจทก์จะให้เช่าต่ออีก 3 ปี อันเป็นคำมั่นจะให้เช่า จำเลยได้แสดงความประสงค์ขอเช่าต่อแล้วโจทก์จึงไม่มีอำนาจฟ้อง และเป็นการใช้สิทธิโดยไม่สุจริตขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยและบริวารออกจากอาคารศาลาท่าเรือสถานีรถไฟธนบุรีและให้จำเลยชำระค่าเสียหายวันละ 100 บาท
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “…โจทก์และจำเลยได้ทำสัญญาข้อตกลงให้จัดการขายของและดูสถานที่ระหว่างกันโดยโจทก์อยู่ในฐานะผู้มอบหรือผู้ให้เช่าสถานที่ส่วนจำเลยอยู่ในฐานะผู้รับมอบหรือผู้เช่าสถานที่ข้อความในสัญญาเอกสารหมาย จ.4 ข้อ 12 ซึ่งคู่ความทั้งสองฝ่ายไม่ปฏิเสธถึงความมีอยู่ของสัญญา มีใจความว่า
“ข้อ 12 ถ้าผู้รับมอบมิได้ประพฤติผิดสัญญา ผู้มอบจะได้พิจารณาต่ออายุสัญญาให้อีกคราวหนึ่ง”
ข้อความดังกล่าวนี้เป็นการแสดงความประสงค์ของคู่สัญญาว่าเมื่อสัญญาสิ้นสุดลง ผู้ให้เช่าจะใช้ดุลพินิจต่อสัญญาให้แก่ผู้เช่าอีกคราวหนึ่งในเมื่อผู้เช่าไม่ได้กระทำผิดสัญญา จึงเป็นที่เข้าใจได้ว่าหากในระหว่างสัญญามีการกระทำที่ถือว่าผู้เช่าได้ผิดสัญญา เช่นไม่ชำระค่าเช่าหรือที่ในสัญญาเรียกว่าค่าจ่ายดอกผลตามจำนวนเงินและภายในเวลาที่กำหนดหรือไม่รักษาความสะอาดก็ดี กระทำการกีดขวางทางเดินผู้โดยสารที่ขึ้นลงในท่าเรือก็ดี ดังที่รายละเอียดของสัญญาระบุไว้กรณีผู้ให้เช่าจะไม่พิจารณาต่อสัญญาให้เลย แต่อย่างไรก็ดีถึงแม้ว่าผู้เช่าจะไม่กระทำผิดสัญญาก็ตามการจะต่ออายุสัญญาให้อีกหรือไม่ ย่อมเป็นดุลพินิจของผู้ให้เช่าที่จะต่อสัญญาให้หรือไม่ก็ได้สุดแล้วแต่ใจของผู้ให้เช่า การที่สัญญาข้อ 12 ดังกล่าวระบุว่าจะได้พิจารณาต่ออายุสัญญาให้จึงเป็นการให้โอกาสแก่ผู้เช่าในเบื้องแรกภายหลังที่สัญญาเดิมสิ้นสุดลงในกรณีที่มีการขอเช่าใหม่ ทั้งเป็นการจูงใจผู้เช่ามิให้ผิดสัญญาในระหว่างที่สัญญามีผลบังคับ สัญญาข้อนี้จึงมิใช่คำมั่นจะให้เช่าที่ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยในประเด็นข้อนี้ว่าไม่มีลักษณะเป็นคำมั่นจะให้เช่าชอบแล้วฎีกาของจำเลยฟังไม่ขึ้นดังนั้น เมื่อสัญญาข้อตกลงให้จัดการขายของและดูแลสถานที่เอกสารหมาย จ.4 สิ้นอายุลงแล้ว จำเลยย่อมไม่มีสิทธิอยู่ในสถานที่พิพาทอีกต่อไป…”
พิพากษายืน.
