แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์นำยึดที่ดินที่ขายให้จำเลย เพื่อนำมาขายทอดตลาดเอาเงินชำระหนี้ตามคำพิพากษา โจทก์เป็นเจ้าหนี้ในมูลซื้อขายอสังหาริมทรัพย์โดยจำเลยค้างชำระราคาที่ดินแปลงที่โจทก์นำยึดโจทก์จึงเป็นผู้มีบุริมสิทธิเหนืออสังหาริมทรัพย์ดังกล่าว เมื่อโจทก์ไม่ได้บอกลงทะเบียนเกี่ยวกับราคาและดอกเบี้ยในราคาที่ยังค้างชำระในชั้นลงทะเบียนสัญญาซื้อขายที่ดิน บุริมสิทธินั้นย่อมสิ้นผลตาม ป.พ.พ. มาตรา 288 ผู้ร้องเป็นเจ้าหนี้ของจำเลยตามคำพิพากษาในอีกคดีหนึ่งย่อมขอเฉลี่ยเงินที่ขายที่ดินนั้นได้
ย่อยาว
คดีนี้สืบเนื่องมาจากโจทก์นำยึดที่ดินของจำเลยทั้งสองเพื่อขายทอดตลาด ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า ผู้ร้องเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาตามคดีแพ่งหมายเลขแดงที่ ๑๐๔๖๒/๒๕๒๕ ของศาลชั้นต้น ผู้ร้องไม่สามารถเอาชำระหนี้ได้จากทรัพย์สินอื่น ๆ ของจำเลยทั้งสองจึงมาขอเฉลี่ยทรัพย์ในคดีนี้
โจทก์ยื่นคำคัดค้านว่า โจทก์เป็นเจ้าหนี้บุริมสิทธิตาม ป.พ.พ. มาตรา ๒๗๓ (๓), ๒๗๖ มีสิทธิบังคับชำระหนี้จนเต็มจำนวนได้ก่อนเจ้าหนี้อื่น
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้ผู้ร้องเข้าเฉลี่ยหนี้ในทรัพย์สินหรือเงินที่ขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินในคดีนี้ได้
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ในปัญหาชั้นนี้ว่า โจทก์เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาคดีนี้มีสิทธิที่จะได้รับชำระหนี้ในฐานะเจ้าหนี้บุริมสิทธจากการบังคับคดีที่ดินโฉนดที่ ๒๐๕๕ ที่โจทก์นำยึดได้ก่อนผู้ร้องซึ่งขอเฉลี่ยทรัพย์ในฐานะเจ้าหนี้สามัญหรือไม่ ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับมูลหนี้การซื้อขายที่ดินแปลงดังกล่าวฟังได้ว่า โจทก์ได้ทำสัญญาขายที่ดินโฉนดที่ ๒๐๕๕ ให้แก่จำเลยทั้งสองรวมกับที่ดิน น.ส.๓ อีกแปลงหนึ่ง ซึ่งเป็นผืนติดต่อกันในราคา ๒,๘๐๐,๐๐๐ บาท โดยมีเงื่อนไขว่าโจทก์ผู้ขายจะต้องมอบใบอนุญาตให้ทำการก่อสร้างสถานีขนส่งของบริษัทขนส่ง จำกัด รวมทั้งมอบใบอนุญาตให้ทำถนนเชื่อมกับทางหลวงสายเอเซียตลอดแนวด้านหน้าของที่ดิน และโอนให้จำเลยที่ ๑ ผู้ซื้อเป็นผู้ดำเนินงานต่อไป สำหรับค่าขายที่ดินทั้งสองแปลงดังกล่าวโจทก์ได้รับชำระแล้ว ๕๗๐,๐๐๐ บาท ส่วนที่เหลือจำเลยที่ ๑ ได้ชำระเป็นเช็ครวม ๑๑ ฉบับ ซึ่งได้ใช้เงินแล้ว ๕ ฉบับ เป็นเงิน ๑,๒๐๐,๐๐๐ บาท คงค้างชำระอีก ๑,๐๓๐,๐๐๐ บาท เนื่องจากจำเลยทั้งสองได้มีคำสั่งให้ธนาคารระงับการจ่ายตามเช็คที่เหลือ โดยอ้างว่าโจทก์ผิดเงื่อนไขสัญญาดังกล่าวสำหรับที่ดินโฉนดที่ ๒๐๕๕ โจทก์ได้จดทะเบียนโอนกรรมสิทธิ์ให้แก่จำเลยที่ ๑ แล้ว คงยังมิได้โอนที่ดิน น.ส.๓ ซึ่งต่อมาได้ขอออกเป็นโฉนดที่ ๓๓๓๔ คดีถึงที่สุดโดยศาลฎีกาพิพากษาให้จำเลยทั้งสองชำระเงินจำนวน ๑,๐๓๐,๐๐๐ บาทแก่โจทก์ แต่ให้โจทก์โอนกรรมสิทธิ์ที่ดินโฉนดที่ ๓๓๓๔ ที่ยังไม่ได้โอนให้แก่จำเลยที่ ๑ ด้วย ปรากฏรายละเอียดตามคำพิพากษาศาลฎีกาที่ปรากฏในสำนวนจำเลยทั้งสองไม่ชำระหนี้ตามคำพิพากษา โจทก์จึงนำเจ้าพนักงานบังคับคดียึดที่ดินแปลงโฉนดที่ ๒๐๕๕ เพื่อบังคับคดีให้เป็นไปตามคำพิพากษาดังกล่าว
พิเคราะห์แล้ว เห็นว่า แม้โจทก์จะเป็นเจ้าหนี้ในมูลซื้อขายอสังหาริมทรัพย์ที่ยังค้างชำระสำหรับที่ดินแปลงพิพาทที่โจทก์นำยึดบังคับคดี โจทก์จึงเป็นเจ้าหนี้ตามคำพิพากษา ผู้มีบุริมสิทธิในอันจะได้รับชำระหนี้จากการบังคับคดีทรัพย์สินดังกล่าวได้ก่อนผู้ร้องผู้เป็นเจ้าหนี้สามัญตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๒๗๓ (๓), ๒๗๖ ก็ตาม แต่สำหรับกรณีเจ้าหนี้บุริมสิทธิพิเศษเหนืออสังหาริมทรัพย์เฉพาะอย่างดังกล่าวยังอยู่ในบทบังคับของกฎหมายที่จะต้องบอกลงทะเบียนข้อความจริงเกี่ยวกับราคาและดอกเบี้ยในราคาที่ยังค้างชำระในชั้นลงทะเบียนสัญญาซื้อขายนั้นอันแสดงเจตนารมณ์ของกฎหมายที่ประสงค์ให้ผู้ทรงบุริมสิทธิพิเศษเหนืออสังหาริมทรัพย์ของลูกหนี้ต้องจดทะเบียนบุริมสิทธิไว้มิฉะนั้นบุริมสิทธิย่อมสิ้นผลนับแต่นั้นตามนัยแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๒๘๘ ดังนั้น เมื่อโจทก์มิได้ปฏิบัติตามบทบัญญัติดังกล่าว โจทก์จึงไม่มีสิทธิที่จะได้รับชำระหนี้ในมูลซื้อขายอสังหาริมทรัพย์ที่ยังค้างชำระในฐานะเจ้าหนี้บุริมสิทธิได้ก่อนเจ้าหนี้อื่นที่โจทก์ฎีกาคัดค้านว่าเหตุที่มิได้บอกลงทะเบียนไว้เพราะเข้าใจว่าเช็คที่จำเลยออกให้เพื่อชำระหนี้จะใช้เงินได้ครบถ้วน ก็ปรากฏว่าขัดแย้งกับข้อตกลงตามสัญญาซื้อขายซึ่งระบุไว้ชัดแจ้งแล้วว่าโจทก์จะได้รับชำระราคาส่วนที่เหลือเมื่อได้ปฏิบัติตามเงื่อนไขของสัญญาข้อ ๖ แล้ว ส่วนที่โจทก์ฎีกาประการสุดท้ายในข้อที่ผู้ร้องมิได้คัดค้านเป็นประเด็นไว้ในชั้นอุทธรณ์และมิใช่ปัญหาเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชนนั้น เห็นว่า บทบัญญัติเกี่ยวกับอำนาจบุริมสิทธิตามกฎหมายเป็นบทบัญญัติที่เกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชน ดังนั้นแม้ผู้ร้องมิได้คัดค้านไว้ในชั้นอุทธรณ์ ศาลก็มีอำนาจยกขึ้นวินิจฉัยเองได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๒๔๙ วรรคสอง คำวินิจฉัยของศาลอุทธรณ์ชอบแล้ว ฎีกาโจทก์ฟังไม่ขึ้น
พิพากษายืน ค่าฤชาธรรมเนียมในชั้นอุทธรณ์และฎีกาให้เป็นพับ
