แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
แม้ในฟ้องจะกล่าวว่าโจทก์ได้ขายฝากนาไว้แก่จำเลย แต่ในฟ้องได้บรรยายรายละเอียดถึงข้อความในสัญญาขายฝากนั้นอีกว่า ได้ฝากนาไว้กับจำเลย ๆ เอาเงินไป มีกำหนดเวลาใช้คืนและมีข้อความว่า ใครจะเอานานั้นเป็นกรรมสิทธิไม่ได้ ดังนี้พิจารณาความประสงค์ของคู่สัญญาเป็นเรื่องโจทก์เอาเงินของจำเลยไปให้จำเลยครอบครองนาแทน ซึ่งโจทก์ฟ้องเรียกคืนได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า ได้ขายฝากนาไว้กับจำเลยที่ ๑ ทำหนังสือสัญญากันเอง จำเลยที่ ๑ เป็นผู้เขียน จำเลยที่ ๑ ได้ให้จำเลยที่ ๒ เป็นผู้ดูแลและทำนาแทน บัดนี้จำเลยทั้ง ๒ ไม่ยอมให้ไถ่ จำเลยแก้ว่าเดิมที่พิพาทเป็นป่า โจทก์ได้หวงห้ามและโก่นสร้างเพียง ๒ งาน แล้วขายให้จำเลยที่ ๑ ๆ ได้ยกให้จำเลยที่ ๒ โก่นสร้างครอบครองต่อมาเป็นเนื้อที่ ๒๑ ไร่ และว่าฟ้องโจทก์เคลือบคลุม ที่ตามสำเนาสัญญาท้ายฟ้องเป็นนายหงผู้เขียน ไม่ตรงกับฟ้อง ได้ความว่า นาพิพาทไม่มีหนังสือสำคัญ โจทก์เขียนหนังสือไม่เป็น จำเลยที่ ๑ เขียนสัญญาและเซ็นชื่อแล้ว ได้เขียนชื่อโจทก์ในช่องผู้เขียน สัญญาท้ายฟ้องมีข้อความว่า “ด้วยนายโหง (โจทก์) ได้ฝากนาไว้กับนายแฮด ๑ แปลงเป็นราคาเงิน ๘๐ บาท กำหนดเดือน ๔ จะได้จ่ายให้แก่นายโหงทั้งหมด นาแปลงนี้จะเป็นกรรมสิทธิของใครไม่ได้”
ศาลชั้นต้นเห็นว่าไม่เป็นฟ้องเคลือบคลุม และเชื่อว่าที่พิพาททั้งหมดเดิมเป็นของโจทก์ แม้การขายฝากจะทำไม่ถูกแบบ ก็อนุมานได้ว่าเป็นสัญญากู้เงินเอานาให้ทำต่างดอกเบี้ย พิพากษาให้จำเลยรับเงินและคืนนาให้โจทก์
ศาลอุทธรณ์เห็นพ้องกับศาลชั้นต้นที่ว่า ที่พิพาทเดิมเป็นของโจทก์ และฟ้องไม่เคลือบคลุม แต่เห็นว่า โจทก์รับตามฟ้องว่าเป็นการขายฝากเมื่อปฏิบัติไม่ถูกต้องตามแบบ จึงขัดต่อกฎหมาย โจทก์จะเอาที่ดินคืนมิได้ พิพากษากลับให้ยกฟ้อง
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาเชื่อว่า ที่พิพาททั้งหมดเดิมเป็นของโจทก์ฟ้องกับศาลล่างทั้งสอง ข้อที่โจทก์ฟ้องรับขึ้นมาว่า ขายฝากนั้น โจทก์ก็ได้บรรยายรายละเอียดในฟ้องไว้อย่างชัดแจ้งต่อไปอีกว่า สัญญาขายฝากมีใจความดังกล่าว ซึ่งข้อความในฟ้องและในสัญญาบ่งชัดว่าเป็นเรื่องโจทก์เอาเงินของจำเลยไปแล้วฝากนาไว้แก่จำเลย ยังมีข้อห้ามไว้อีกว่า จะเป็นกรรมสิทธิของใครไม่ได้ พิจารณาความประสงค์ของคู่สัญญาจึงไม่ใช่เรื่องขายฝากดังที่ศาลอุทธรณ์วินิจฉัย แต่เป็นเรื่องโจทก์เอาเงินของจำเลยไปแล้วให้จำเลยครอบครองแทนโจทก์ จำเลยจะอ้างว่ายึดถือเพื่อตนด้วยเจตนาเป็นเจ้าของหาได้ไม่
พิพากษากลับ ให้บังคับคดีตามศาลชั้นต้น
