แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 295 ลงวันที่ 28 พฤศจิกายน 2515 ข้อ 2 บัญญัติว่า ทางหลวง หมายความถึงอาคารหรือสิ่งอื่นอันเป็นอุปกรณ์งานทางบรรดาที่ได้จัดไว้ในเขตทางหลวงและเพื่อประโยชน์แก่งานทางนั้นด้วย ดังนั้น ที่ทำการพัสดุทางหลวงซึ่งจำเลยเคยปลูกสร้างลงในที่พิพาทเป็นอาคารที่เก็บของวัสดุที่ใช้ในกิจการงานทางเพื่อประโยชน์แก่ทางหลวงแผ่นดินสายธนบุรี – ปากท่อ จึงอยู่ในความปลอดภัยของคำว่า ทางหลวงตามบทนิยามข้างต้นคำว่าเขตทางหลวงตามบทนิยมย่อมมีความหมายครอบคลุมถึงเขตที่ดินที่สร้างพัสดุทางหลวงด้วย หาใช่เฉพาะเขตที่ดินที่ใช้สร้างทางเพื่อการจราจรไม่ การเวนคืนที่พิพาทในเขตโฉนดของโจทก์จึงเป็นไปโดยชอบตามประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 225 ลงวันที่ 14 ตุลาคม 2515 ข้อ 1 แล้ว โจทก์ไม่มีสิทธิฟ้องเอาคืน
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นเจ้าของที่ดินโฉนดเลขที่ 6682 ตำบลท่าจีนอำเภอเมืองสมุทรสาคร เนื้อที่ 4 ไร่ 24 ตารางวา ซึ่งถูกเวนคืนสร้างทางหลวงสายธนบุรี – ปากท่อ โดยประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 225 โดยได้สร้างเป็นทางหลวงดังกล่าว 1 ไร่ 3 งาน 66 ตารางวา ส่วนที่เหลือ 2 ไร่ 58 ตารางวา ซึ่งอยู่นอกเขตทางหลวง จำเลยใช้สร้างที่ทำการพัสดุทางหลวง ซึ่งไม่มีอำนาจกระทำได้ตามกฎหมาย ขอให้ห้ามจำเลยและบริวารเข้าไปกระทำการใด ๆ ในที่ดินของโจทก์ส่วนนั้น
จำเลยให้การว่าที่ดินของโจทก์ถูกประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 225 พ.ศ. 2515 ซึ่งออกตามพระราชบัญญัติทางหลวง พ.ศ. 2482 มาตรา 41, 47 เวนคืนให้กรมทางหลวงทั้งแปลงเพื่อสร้างทางหลวงหมายเลข 35 สายธนบุรี – ปากท่อ ส่วนหนึ่งส่วนที่เหลือ 2 ไร่ 58 ตารางวาที่จำเลยใช้สร้างที่ทำการพัสดุทางหลวงนั้น จำเลยมีอำนาจทำได้ตามประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 295 พ.ศ. 2515
ศาลชั้นต้นสั่งงดสืบพยาน แล้ววินิจฉัยว่าที่พิพาทที่ใช้สร้างพัสดุทางหลวงตกเป็นของจำเลยตามกฎหมาย พิพากษายกฟ้อง
โจทก์ว่าที่พิพาทมิได้อยู่ในเขตทางหลวง จำเลยไม่มีอำนาจตามกฎหมายที่จะเวนคืนที่พิพาทเพื่อสร้างพัสดุทางหลวง
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่าที่ดินโฉนดเลขที่ 6682 ของโจทก์ถูกเวนคืนเพื่อสร้างถนนสายธนบุรี – ปากท่อ โดยมีพระราชกฤษฎีกากำหนดแนวเขตทางหลวงดังกล่าว พ.ศ. 2508 ใช้บังคับ ต่อมามีประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 225 พ.ศ. 2515 ใช้บังคับ ให้มีผลเช่นเดียวกับพระราชบัญญัติเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ซึ่งออกตามความในพระราชบัญญัติทางหลวง พ.ศ. 2482 มาตรา 41, 47 และมีประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 295 พ.ศ. 2515 ให้ยกเลิกพระราชบัญญัติทางหลวง พ.ศ. 2482 โดยให้ใช้ประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 295 นั้นแทน ที่ดินของโจทก์ที่ถูกเวนคืนใช้สร้างทางหลวง 1 ไร่ 3 งาน ส่วนที่เหลือคือที่พิพาทใช้สร้างที่ทำการพัสดุทางหลวง ปัญหามีว่าที่พิพาทซึ่งถูกเวนคืนนำมาใช้สร้างพัสดุทางหลวงชอบหรือไม่ ศาลฎีกาวินิจฉัยว่าตามประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 295 พ.ศ. 2515 ข้อ 2 บัญญัติว่า “ทางหลวงหมายความว่าทางหรือถนนซึ่งจัดไว้เพื่อประโยชน์ในการจราจรสาธารณะทางบก ฯลฯ และให้หมายความรวมถึงอาคารหรือสิ่งอื่นอันเป็นอุปกรณ์งานทางบรรดาที่ได้จัดไว้ในเขตทางหลวงและเพื่อประโยชน์แก่งานทางนั้นด้วย” ดังนั้น พัสดุทางหลวงที่จำเลยสร้างในที่พิพาทเป็นอาคารสำหรับเก็บสิ่งของวัสดุที่ใช้ในกิจการงานทางเพื่อประโยชน์แก่ทางหลวงสายดังกล่าว จึงอยู่ในความหมายของคำว่าทางหลวงตามบทนิยามข้างต้น คำว่าเขตทางหลวงในบทนิยามย่อมมีความหมายครอบคลุมถึงเขตที่ดินที่สร้างพัสดุทางหลวงด้วย การเวนคืนที่ดินตามโฉนด 6682 ของโจทก์ จึงเป็นไปโดยชอบตามประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 225 คำพิพากษาศาลล่างทั้งสองชอบแล้ว
พิพากษายืน
