แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การที่ผู้ร้องโอนขายที่ดินให้ ว. เป็นการสละกรรมสิทธิ์และสิทธิครอบครองในที่ดินพิพาท ทำให้ ว.เป็นผู้มีกรรมสิทธิ์และสิทธิครอบครองในที่ดินพิพาท แม้ผู้ร้องจะยังอาศัยหรือให้ผู้อื่นอยู่อาศัยในที่ดินพิพาทต่อไป ก็เป็นเพียงอาศัยสิทธิของ ว. การครอบครองของผู้ร้องหลังจากขายที่ดินพิพาทเป็นการครอบครองแทน ว.เมื่อ ว.โอนที่ดินพิพาทให้ผู้อื่นถือว่าผู้ร้องยังครอบครองแทนเจ้าของผู้มีกรรมสิทธิ์ ถ้าผู้ร้องจะเปลี่ยนลักษณะการครอบครองมาเป็นของผู้ร้อง ต้องบอกกล่าวไปยังเจ้าของที่ดินว่าไม่ครอบครองแทน แต่ผู้ร้องมิได้กระทำเช่นนั้น ทั้งผู้ร้องมิได้อาศัยอำนาจอื่นใดว่าครอบครองเพื่อผู้ร้องเอง ผู้ร้องจึงไม่ได้กรรมสิทธิ์ในที่ดินพิพาท ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1382
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า เดิมผู้ร้องเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินโฉนดเลขที่ 995 เมื่อวันที่ 18 ธันวาคม 2507 ผู้ร้องโอนขายที่ดินดังกล่าวให้แก่นางสาววรรณา นางสาววรรณาได้นำที่ดินไปขายฝากและหลุดเป็นสิทธิแก่นางอ่อนหวาน ต่อมานางอ่อนหวานเสียชีวิต ผู้จัดการมรดกของนางอ่อนหวานโอนที่ดินดังกล่าวให้แก่เด็กหญิงเพียงทิพย์ เมื่อวันที่ 14 เมษายน 2515 นับตั้งแต่วันที่ผู้ร้องได้โอนขายที่ดินดังกล่าวไปให้แก่นางสาววรรณาจนกระทั่งได้มีการโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินไปให้แก่เด็กหญิงเพียงทิพย์ผู้ร้องครอบครองที่ดินมาโดยตลอดด้วยความสงบเปิดเผย และเจตนาเป็นเจ้าของ ผู้ร้องย่อมได้กรรมสิทธิ์ในที่ดินโดยการครอบครองตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1382 ขอให้ศาลมีคำสั่งว่าที่ดินโฉนดเลขที่ 995 เป็นกรรมสิทธิ์ของผู้ร้อง
ผู้คัดค้านยื่นคำร้องคัดค้านว่า ผู้คัดค้านเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดินโฉนดเลขที่ 995 โดยจดทะเบียนรับโอนมรดกจากนางอ่อนหวานมารดาตั้งแต่ปี 2515 บิดาของผู้คัดค้าน และนางเวกครอบครองดูแลที่ดินแทนผู้คัดค้านมาโดยตลอด ขอให้ยกคำร้อง
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ว พิพากษาให้ยกคำร้อง
ผู้ร้องอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
ผู้ร้องฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ที่พิพาทเดิมเป็นของผู้ร้อง ผู้ร้องได้โอนขายให้แก่นางสาววรรณาเมื่อวันที่ 18 ธันวาคม 2507 การโอนขายที่ดินให้ผู้อื่นเช่นนี้ เห็นได้ว่าผู้ร้องสละกรรมสิทธิ์และสิทธิครอบครองในที่ดินพิพาท ทำให้นางสาววรรณาเป็นผู้มีกรรมสิทธิ์และสิทธิครอบครองในที่พิพาทต่อไป แม้ผู้ร้องจะยังอาศัยหรือให้ผู้อื่นอยู่อาศัยในที่พิพาทต่อไป ก็เป็นเพียงอาศัยสิทธิของนางสาววรรณา การครอบครองของผู้ร้องหลังจากขายที่พิพาทไปแล้วเป็นการครอบครองแทนนางสาววรรณาเท่านั้น เมื่อนางสาววรรณาโอนที่พิพาทให้ผู้อื่นไป ก็ถือว่าผู้ร้องยังคงครอบครองที่พิพาทแทนเจ้าของผู้มีกรรมสิทธิ์ ถ้าผู้ร้องจะเปลี่ยนลักษณะการครอบครองมาเป็นของผู้ร้อง ผู้ร้องต้องบอกกล่าวไปยังเจ้าของที่ดินว่าไม่ครอบครองแทนเจ้าของที่ดิน แต่ผู้ร้องก็มิได้บอกกล่าวเปลี่ยนลักษณะการครอบครองแต่อย่างใด ทั้งผู้ร้องมิได้อาศัยอำนาจอื่นใดว่าได้ครอบครองเพื่อผู้ร้องเอง การครอบครองในลักษณะดังกล่าวมิใช่เป็นการครอบครองอย่างเป็นเจ้าของ ผู้ร้องจึงไม่ได้กรรมสิทธิ์ในที่พิพาทตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1382
พิพากษายืน
