แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคลมีสภาพเป็นนิติบุคคลแยกต่างหากจากผู้ถือหุ้น การกระทำใดที่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่ห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคลนั้นผู้ที่มีอำนาจฟ้องคดีแทนก็คือหุ้นส่วนผู้จัดการของห้าง ฯ แต่เมื่อห้าง ฯ ได้เลิกกันตามคำพิพากษาและมีการตั้งผู้ชำระบัญชีแล้ว อำนาจในการฟ้องคดีจึงตกอยู่แก่ผู้ชำระบัญชีตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1259 โจทก์ในฐานะหุ้นส่วนของห้าง ฯ ไม่มีอำนาจฟ้อง
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า ห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคลวันชัย มีหุ้นส่วน ๑๑ คนรวมทั้งโจทก์ที่ ๑ ที่ ๒ และจำเลยที่ ๑ ที่ ๒ โดยจำเลยที่ ๑ ที่ ๒ เป็นหุ้นส่วนผู้จัดการได้เปิดปั๊มน้ำมันชื่อ ‘วันชัยบริการ’ โจทก์ที่ ๑ ได้ยื่นคำร้องต่อศาลขอให้ศาลมีคำสั่งเลิกห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคลวันชัย จำเลยทั้งสองคัดค้าน ต่อมาโจทก์ที่ ๓ ยื่นคำร้องสอดเข้ามา แล้วโจทก์ทั้งสอง จำเลยทั้งสองกับพวกหุ้นส่วนได้ทำสัญญาประนีประนอมยอมความต่อศาล ตกลงเลิกห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคลวันชัยและให้โจทก์ทั้งสองกับจำเลยทั้งสองเป็นผู้ชำระบัญชี ศาลได้มีคำพิพากษาตามยอม โจทก์ทั้งสองกับจำเลยทั้งสองในฐานะผู้ชำระบัญชีได้เรียกประชุมใหญ่บรรดาผู้เป็นหุ้นส่วน ตรวจพบว่า จำเลยที่ ๒ โดยความรู้เห็นยินยอมของจำเลยที่ ๑ ได้สมคบกับญาติของจำเลยที่ ๒ จัดตั้งห้างหุ้นส่วนจำกัด ส.วันชัย ขึ้น มีนายประสิทธิ์ และจำเลยที่ ๒ เป็นหุ้นส่วนผู้จัดการ ใช้สถานที่ตั้งสำนักงานใหญ่ซ้อนกับสำนักงานสาขาของห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคลวันชัย จำเลยทั้งสองยังนำกิจการปั๊มน้ำมัน ‘วันชัยบริการ’และทรัพย์สินอื่นภายในปั๊มไปให้นายประสิทธิ์ ญาติจำเลยทั้งสองเช่าในราคาถูก โจทก์ทั้งสองจึงฟ้องในฐานะที่เป็นหุ้นส่วนของห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคลวันชัย ขอให้พิพากษาบังคับจำเลยทั้งสองให้ร่วมกันหรือแทนกันชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่โจทก์พร้อมทั้งดอกเบี้ย
จำเลยทั้งสองให้การว่า โจทก์ทั้งสองไม่มีอำนาจฟ้องในฐานะหุ้นส่วนของห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคลวันชัยซึ่งสิ้นสภาพนิติบุคคลแล้ว โจทก์ต้องจัดการให้มีการชำระบัญชีก่อนตามกฎหมาย จึงจะมีสิทธิเรียกร้องเอาค่าเสียหายฐานละเมิดจากจำเลย
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคลวันชัยมีสภาพเป็นนิติบุคคลแยกออกต่างหากจากผู้ถือหุ้น การกระทำตามที่โจทก์กล่าวมาในฟ้องเป็นการก่อให้เกิดความเสียหายแก่ห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคลวันชัย ผู้ที่มีอำนาจฟ้องแทนห้าง ฯ ก็คือ หุ้นส่วนผู้จัดการของห้าง ฯ แต่เมื่อห้าง ฯ ได้เลิกกันตามคำพิพากษาและมีการตั้งผู้ชำระบัญชีแล้ว อำนาจในการฟ้องคดีจึงตกอยู่แก่ผู้ชำระบัญชี ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๒๕๙ โจทก์ทั้งสองในฐานะหุ้นส่วนของห้าง ฯ ไม่มีอำนาจฟ้อง
พิพากษายืน.
