แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การจำนองนั้นอาจแยกการจำนองกับหนี้ที่เอาทรัพย์สินที่จำนองเป็นประกันได้ เจ้าหนี้จำนองจะใช้สิทธิเรียกร้องอย่างเจ้าหนี้สามัญโดยสละบุริมสิทธิหรือจะบังคับจำนองก็ได้ถ้าเลือกใช้สิทธิเรียกร้องอย่างเจ้าหนี้สามัญ และได้รับชำระหนี้ตามส่วนแล้ว สิทธิในฐานะผู้รับจำนองเหนือที่ดินที่จำนองก็ระงับสิ้นไป
ย่อยาว
คดีสืบเนื่องจากจำเลยไม่ปฏิบัติตามคำพิพากษาตามยอม โจทก์จึงบังคับคดียึดที่ดินของจำเลยที่ได้จำนองไว้แก่โจทก์ ผู้ร้องยื่นคำร้องขอเฉลี่ยหนี้ส่วนที่เกินจากบุริมสิทธิของโจทก์ ศาลชั้นต้นมีคำสั่งยกคำร้อง ผู้ร้องอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับให้ผู้ร้องได้รับเฉลี่ยหนี้ คดีถึงที่สุด ต่อมาโจทก์ในฐานะผู้ซื้อที่ดินจากการขายทอดตลาด ขอให้ศาลชั้นต้นแจ้งให้เจ้าพนักงานที่ดินจดทะเบียนโอนกรรมสิทธิ์ให้แก่โจทก์โดยปลอดจำนอง ศาลชั้นต้นมีคำสั่งไปยังเจ้าพนักงานที่ดินตามที่โจทก์ขอ
ผู้ร้องอุทธรณ์คำสั่งว่า ที่ดินโฉนดที่ 9097 ติดภาระจำนองกับผู้ร้อง (จำนองอันดับสอง) โจทก์ผู้ซื้อจากการขายทอดตลาดต้องรับโอนภารจำนองติดไปด้วย
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับคำสั่งศาลชั้นต้น ให้โจทก์รับโอนภาระจำนองที่ผู้ร้องรับจำนองไว้ติดไปด้วย
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ปัญหาว่าโจทก์ผู้ซื้อที่ดินโฉนดที่ 9097 จะรับโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินดังกล่าวโดยติดจำนองอันดับสองซึ่งผู้ร้องเป็นผู้รับจำนองหรือไม่ พิเคราะห์แล้วคดีนี้แม้โจทก์จะมิได้ฟ้องบังคับจำนองที่ดินโฉนดที่ 9097 เป็นแต่ขอยึดขายทอดตลาดเพื่อชำระหนี้ตามคำพิพากษา แต่ที่ดินโฉนดที่ 9097 ดังกล่าว จำเลยที่ 1 ได้จำนองอันดับสองไว้กับผู้ร้องและผู้ร้องได้ฟ้องบังคับจำนองแล้ว ปรากฏตามสำนวนคดีแพ่งหมายเลขแดงที่ 123/2519 ของศาลจังหวัดพิษณุโลก ผู้ร้องขอหมายบังคับคดีแต่ปรากฏว่าที่ดินดังกล่าวโจทก์ได้ขอยึดไว้ในคดีนี้ก่อนแล้ว และอยู่ในระหว่างการประกาศขายทอดตลาดต่อมาโจทก์ได้ขอให้ศาลขายทอดตลาดที่ดินแปลงดังกล่าวโดยปลอดจำนอง ผู้ร้องจึงยื่นคำร้องขอเฉลี่ยทรัพย์ในฐานะเป็นเจ้าหนี้สามัญ ศาลฎีกาเห็นว่า การจำนองนั้นอาจแยกการจำนองกับหนี้ที่เอาทรัพย์สินที่จำนองเป็นประกันได้เจ้าหนี้จำนองจะใช้สิทธิเรียกร้องอย่างเจ้าหนี้สามัญโดยสละบุริมสิทธิหรือจะบังคับจำนองก็ได้เมื่อผู้ร้องซึ่งเป็นเจ้าหนี้จำนองได้เลือกใช้สิทธิเรียกร้องอย่างเจ้าหนี้สามัญโดยขอเฉลี่ยเงินที่ขายทอดตลาดที่ดินที่จำนองตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 290 และได้รับชำระหนี้ตามส่วนแล้วจึงเท่ากับว่าผู้ร้องได้สละบุริมสิทธิที่จะบังคับการชำระหนี้โดยอาศัยอำนาจแห่งการจำนองนั้นแล้วสิทธิของผู้ร้องในฐานะผู้รับจำนองอันดับสองเหนือที่ดินจึงระงับสิ้นไป โจทก์ผู้ซื้อทรัพย์ย่อมได้กรรมสิทธิ์ที่ดินที่ซื้อโดยปลอดจำนอง ที่ศาลอุทธรณ์พิพากษาให้โจทก์รับโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินโฉนดที่ 9097 โดยติดจำนองอันดับสองซึ่งผู้ร้องเป็นผู้รับจำนองนั้น ศาลฎีกาไม่เห็นพ้องด้วย ฎีกาโจทก์ฟังขึ้น
พิพากษากลับให้บังคับคดีไปตามคำสั่งของศาลชั้นต้น
