แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การใช้สิทธิซึ่งมีแต่จะเกิดเสียหายแก่บุคคลอื่น เป็นการมิชอบด้วยกฎหมายดังที่บัญญัติไว้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 421 นั้น หมายถึงเป็นการแกล้งโดยผู้กระทำมุ่งต่อผล คือความเสียหายแก่ผู้อื่นฝ่ายเดียว (อ้างฎีกาที่ 1618/2512)
การที่จำเลยฟ้องลูกหนี้เป็นคดีล้มละลายตามที่พระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483 บัญญัติให้สิทธิไว้ แม้จำเลยได้กระทำไปโดยรู้อยู่ว่าโจทก์ได้ยื่นฟ้องไว้ก่อนแล้วก็หาใช่เป็นการกระทำโดยผิดกฎหมายหรือแกล้งใช้สิทธิอันมิชอบด้วยกฎหมายต่อโจทก์อย่างใดไม่การฟ้องคดีล้มละลายก็เป็นการดำเนินกระบวนพิจารณาเพื่อประโยชน์แก่เจ้าหนี้ทุกคนไม่ว่าเจ้าหนี้คนหนึ่งคนใดเป็นโจทก์ผลก็ไม่แตกต่างกัน เมื่อศาลสั่งพิทักษ์ทรัพย์ของลูกหนี้เด็ดขาดแล้วเจ้าหนี้ทุกคนต่างก็มีสิทธิยื่นคำขอรับชำระหนี้ได้ตามสิทธิที่ตนมีอยู่อย่างเท่าเทียมกัน หากโจทก์เห็นว่าการโอนทรัพย์สินของลูกหนี้เป็นการกระทำไปโดยไม่สุจริตและอาจขอให้เพิกถอนได้แล้วโจทก์ก็ชอบที่จะขอให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ดำเนินการได้ตามพระราชบัญญัติล้มละลายมาตรา 113,114 หรือมาตรา 115 ส่วนเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์จะดำเนินการให้ได้เพียงใดหรือไม่ก็ย่อมแล้วแต่ข้อเท็จจริง หาใช่เกี่ยวกับการที่โจทก์หรือจำเลยฝ่ายใดเป็นฝ่ายฟ้องคดีล้มละลายนั้นไม่
ย่อยาว
คดีนี้โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ได้ยื่นฟ้องบริษัทบ้านค่ายอุตสาหกรรม จำกัด และนายสงวนต่อศาลแพ่ง ขอให้พิทักษ์ทรัพย์บุคคลทั้งสองเด็ดขาด และพิพากษาให้เป็นบุคคลล้มละลายทั้งนี้เพื่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์จะได้ร้องต่อศาลขอให้เพิกถอนนิติกรรมโอนทรัพย์สิน แล้วนำมาขายทอดตลาดเพื่อชำระหนี้แก่เจ้าหนี้อื่น ศาลแพ่งมีคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์ของบุคคลทั้งสองเด็ดขาดเมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2521 เมื่อวันที่ 7 กุมภาพันธ์ 2521 จำเลยซึ่งรู้แล้วว่าโจทก์ได้ฟ้องบริษัทบ้านค่ายอุตสาหกรรม จำกัด เป็นคดีล้มละลายเพื่อประสงค์จะเพิกถอนนิติกรรมการโอนทรัพย์สินใช้หนี้จำนองโดยเจตนาไม่สุจริต จำเลยได้ยื่นฟ้องบริษัทบ้านค่ายอุตสาหกรรม จำกัด ต่อศาลจังหวัดระยองเป็นคดีล้มละลาย โดยสมยอมกับบริษัทบ้านค่ายอุตสาหกรรม จำกัด เพื่อให้ศาลจังหวัดระยองดำเนินคดีอย่างรีบด่วนศาลจังหวัดระยองมีคำสั่งเมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2521 พิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาดศาลจังหวัดระยองได้แจ้งให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ทราบเป็นเหตุให้ศาลแพ่งต้องมีคำสั่งจำหน่ายคดีที่โจทก์ฟ้องนั้น จำเลยยื่นฟ้องบริษัทบ้านค่ายอุตสาหกรรมจำกัด ภายหลังที่โจทก์ฟ้องถึง 2 เดือนเศษ เป็นการฟ้องซ้อนต้องห้ามตามกฎหมายทั้งที่รู้ว่าโจทก์ยื่นฟ้องไว้ก่อนแล้ว และจำเลยปกปิดความจริงอันเกี่ยวกับภูมิลำเนาของบริษัทบ้านค่ายอุตสาหกรรม จำกัด ซึ่งมีสำนักงานใหญ่อยู่ที่กรุงเทพมหานคร เพื่อปิดบังมิให้โจทก์และเจ้าหนี้รายอื่นรู้ ฯลฯ การกระทำของจำเลยเป็นการใช้สิทธิโดยไม่สุจริต เป็นการใช้สิทธิรังแต่จะให้เกิดความเสียหายแก่บุคคลอื่นฝ่ายเดียว อันเป็นการละเมิดต่อโจทก์ให้ได้รับความเสียหายโดยไม่ได้รับชำระหนี้ตามคำพิพากษาขอให้จำเลยใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์เป็นเงิน 1,287,301 บาทพร้อมด้วยดอกเบี้ย
จำเลยให้การว่า จำเลยไม่มีนิติสัมพันธ์ใด ๆ กับโจทก์ โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง จำเลยไม่ทราบว่าโจทก์ได้ฟ้องบริษัทบ้านค่ายอุตสาหกรรมจำกัด เป็นคดีล้มละลายที่ศาลแพ่ง จำเลยมีสิทธิฟ้องบริษัทบ้านค่ายอุตสาหกรรมจำกัด ได้โดยชอบ ฯลฯ ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยปัญหาข้อกฎหมายว่า การใช้สิทธิซึ่งมีแต่จะให้เกิดเสียหายแก่บุคคลอื่น เป็นการมิชอบด้วยกฎหมายดังที่บัญญัติไว้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 421 นั้น หมายถึงเป็นการแกล้งโดยผู้กระทำมุ่งต่อผล คือความเสียหายแก่ผู้อื่นฝ่ายเดียว แต่ตามฟ้องของโจทก์ไม่ปรากฏว่า จำเลยกระทำโดยผิดกฎหมายหรือใช้สิทธิอันมิชอบด้วยกฎหมายต่อโจทก์แต่ประการใด การที่จำเลยฟ้องบริษัทบ้านค่ายอุตสาหกรรม จำกัด ลูกหนี้เป็นคดีล้มละลายตามที่พระราชบัญญัติ พ.ศ. 2483 บัญญัติให้สิทธิไว้นั้น ถึงแม้จำเลยได้กระทำไปโดยรู้อยู่ว่า โจทก์ได้ยื่นฟ้องไว้ก่อนแล้วก็หาใช่เป็นการกระทำโดยผิดกฎหมายหรือแกล้งใช้สิทธิอันมิชอบด้วยกฎหมายต่อโจทก์อย่างใดไม่ และการฟ้องคดีล้มละลายก็เป็นการดำเนินกระบวนพิจารณาเพื่อประโยชน์แก่เจ้าหนี้ทุกคน ไม่ว่าเจ้าหนี้คนใดคนหนึ่งเป็นโจทก์ผลก็ไม่แตกต่างกัน เมื่อศาลมีคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์ของลูกหนี้เด็ดขาดแล้ว เจ้าหนี้ทุกคนต่างก็มีสิทธิยื่นคำขอรับชำระหนี้ได้ตามสิทธิที่ตนมีอยู่อย่างเท่าเทียมกัน หากโจทก์เห็นว่าการโอนทรัพย์สินของลูกหนี้เป็นการกระทำไปโดยไม่สุจริตและอาจขอให้เพิกถอนได้แล้วโจทก์ก็ชอบที่จะขอให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ดำเนินการได้ตามพระราชบัญญัติล้มละลาย มาตรา 113, 114 หรือมาตรา 115 ส่วนเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์จะดำเนินการให้ได้เพียงใดหรือไม่ ก็ย่อมแล้วแต่ข้อเท็จจริง หาใช่เกี่ยวกับการที่โจทก์หรือจำเลยฝ่ายใดเป็นฝ่ายฟ้องคดีล้มละลายนั้นไม่
พิพากษายืน
