แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ผู้ที่มีอำนาจร้องขอให้บังคับคดีได้ คือ คู่ความหรือบุคคลซึ่งเป็นฝ่ายชนะคือ เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา
เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาอาจเป็นโจทก์หรือจำเลย หรืออาจเป็นบุคคลภายนอกซึ่งร้องสอดเข้ามาในคดีก็ได้ ฉะนั้น ผู้ที่เป็นแต่เพียงผู้รับประโยชน์ตามสัญญาประนีประนอมยอมความเท่านั้น จึงหาใช่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาที่จะมีสิทธิบังคับคดีไม่
ย่อยาว
คดีนี้ เป็นเรื่องชั้นบังคับคดี คือ โจทก์จำเลยได้ทำสัญญาประนีประนอมยอมความกัน และศาลได้พิพากษาตามยอม โดยคู่ความยอมรับว่าทรัพย์สินพิพาทเป็นกรรมสิทธิ์ร่วมกัน และตกลงจัดการผลประโยชน์โดยแบ่งค่าเช่าให้นายอินนางริ้วบิดามารดาคนละครึ่ง และจำเลยยอมชำระผลประโยชน์จากทรัพย์พิพาทให้นางรำไพโจทก์ด้วย หลังจากนั้นนางรำไพโจทก์ยื่นคำแถลงไม่ติดใจเรียกร้องผลประโยชน์
ต่อมาร้อยเอกอินบิดาโจทก์จำเลยยื่นคำร้องว่านางรำไพเป็นคนวิกลจริตไร้ความสามารถ พันเอกวุฒิสามีมอบอำนาจมาใช้สิทธิเรียกร้องของนางรำไพที่มีต่อจำเลยและในฐานะส่วนตัวของร้อยเอกอินซึ่งมีส่วนได้เสียในคดี ขอให้บังคับจำเลยส่งเงินที่ค้างให้
ศาลชั้นต้นสั่งว่าไม่ทราบชัดว่านางรำไพถูกศาลสั่งหรือได้เป็นบุคคลไร้ความสามารถหรือไม่ พันเอกวุฒิมิใช่โจทก์จะยื่นคำร้องหรือมอบอำนาจทำอะไรไม่ได้ เพราะตัวความยังอยู่ให้มอบมาเอง
ผู้ร้องยื่นคำร้องอีกว่า ตามคำร้องเดิม ผู้ร้องได้อ้างสิทธิไว้สองประการ คือ ในฐานะผู้แทนนางรำไพและในฐานะส่วนตัวซึ่งมีส่วนได้เสีย แต่ศาลยังมิได้สั่ง ขอให้ออกคำบังคับให้จำเลยปฏิบัติตามคำพิพากษา
ศาลชั้นต้นสั่งว่า ผู้ร้องไม่ใช่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา จึงออกคำบังคับให้ไม่ได้
ผู้ร้องอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
ผู้ร้องฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๒๗๑ ผู้ที่มีอำนาจขอให้บังคับคดีได้ คือ คู่ความหรือบุคคลซึ่งเป็นฝ่ายชนะ (เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา) เจ้าหนี้ตามคำพิพากษานี้อาจเป็นโจทก์หรือจำเลยในคดีนั้น หรืออาจเป็นบุคคลภายนอกซึ่งร้องสอดเข้ามาในคดีนั้นก็ได้ แต่ผู้ร้องมิได้เป็นโจทก์เป็นจำเลยหรือเป็นผู้ร้องสอดในคดีนี้แต่อย่างใด ผู้ร้องมีฐานะเป็นแต่เพียงผู้รับประโยชน์ตามสัญญาประนีประนอมยอมความเท่านั้น จึงไม่ใช่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา ไม่มีสิทธิบังคับคดีนี้ได้ เมื่อคู่ความฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตามสัญญาประนีประนอมยอมความทำให้ผู้ร้องต้องเสียหายอย่างไร ผู้ร้องซึ่งเป็นบุคคลภายนอกก็ชอบที่จะต้องไปดำเนินคดีฟ้องร้องกันเป็นคดีต่างหาก จะใช้สิทธิขอบังคับในคดีนี้ไม่ได้ เพราะไม่มีกฎหมายให้อำนาจไว้ ศาลอุทธรณ์พิพากษาชอบแล้ว
พิพากษายืน ยกฎีกาผู้ร้อง
