แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ย่อยาว
เดิมโจทย์ฟ้องนายมาลัยเปนจำเลยขอเรียกเงินค่าจ้างว่าความเปนเงิน ๑๘๔๐ บาท ฯ
นายมาลัยจำเลยยื่นคำให้การต่อสู้ว่า ได้ตกลงค่าจ้างกันเพียง ๑๕๐๐ บาท แลว่าโจทย์ทำการให้ยังไม่เสร็จตามสัญญา โจทย์ยังไม่ควรได้ค่าจ้าง ฯ
โจทย์จำเลยได้ยื่นบาญชีระบุพยานเพื่อนำสืบตามข้อหาแลข้อต่อสู้แต่ครั้นเมื่อยังไม่ถึงวันพิจารณา นายมาลัยจำเลยก็ตายลงเสียก่อนโจทย์จึงยื่นคำร้องขอให้ศาลเรียกนางเนียม นางถม นางฉายมารับมรฎกว่าความแทนนายมาลัยต่อไป ศาลจังหวัดนนทบุรีได้ออกหมายถึงจำเลย ๓ คนนี้ ในหมายนั้นสั่งให้ทำคำให้การแก้คดีมายื่นต่อศาล แต่จำเลยมายื่นคำร้องขอเลื่อนคดี โดยกล่าวว่านางเนียมป่วย แลส่วนนางถม นางฉายจำเลยนั้น เปนอันจะไม่กล่าวถึงต่อไปในคำพิพากษานี้ เพราะนางถม นางฉายไม่ใช่เปนผู้ทูลเกล้า ฯ ถวายฎีกา ฯ
เมื่อจำเลยไม่ได้ยื่นคำให้การแล้ว โจทย์ยื่นคำร้องขอให้ศาลพิจารณาคดีโจทย์ฝ่ายเดียว ฯ
ศาลจังหวัดนนทบุรีสั่งอนุญาตแลนัดพิจารณาคดีต่อไป เมื่อวันถึงพิจารณานางเนียมจำเลยก็ได้ยื่นคำร้องขอเข้าว่าความแทนนายมาลัย ศาลจังหวัดนนทบุรีกลับสั่งไม่อนุญาต แลสืบพยานโจทย์ฝ่ายเดียว อ้างว่าจำเลยขาดนัดชั้นยื่นคำให้การ แล้วพิพากษาให้จำเลยใช้เงิน ๑๘๔๐ บาท ให้โจทย์ตามฟ้อง ฯ
นางเนียมจำเลยอุทธรณ ศาลอุทธรณพิพากษายืนตามคำพิพากษาศาลจังหวัดนนทบุรี ฯ
นางเนียมจำเลยทูลเกล้า ฯ ถวายฎีกาคัดค้านว่า ศาลจังหวัดนนทบุรีบังคับคดีผิดด้วยวิธีพิจารณา คดีจึงเปนปัญหากฎหมายคู่ความทูลเกล้า ฯ ถวายฎีกาได้ตามพระราชบัญญัติลักษณฎีกาอุทธรณมาตรา ๘ ฯ
กรรมการศาลฎีกาได้ประชุมปฤกษาคดีนี้ เห็นว่าลักษณวิธีพิจารณาอันว่าด้วยตัวความตายในระหว่างพิจารณามีบังคับอยู่ในหมวดที่ ๑๘ แห่งพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาความแพ่งศก ๑๒๗ ซึ่งมีใจความว่าให้เรียกผู้รับมรฎกมาว่าความต่อไปได้ แต่การที่ให้เรียกผู้รับมรฎกนี้ ความในมาตรา ๑๒๙ กล่าวชัดว่าให้มาว่าความเรื่องนั้นต่อไปฤาแทนตัวผู้ตายไม่ใช่ว่าให้มาเริ่มต้นกันใหม่ เพราะฉนั้นถ้าในคดีใดตัวความเดิมได้ว่าคดีมาถึงเพียงใด ผู้รับมรฎกก็มารับต่อเพียงนั้น เช่นในคดีนี้นายมาลัยได้ยื่นคำให้การแลระบุพยานไว้แล้ว ยังแต่จะพิจารณาสืบพยานน่าที่ของนางเนียมซึ่งจะรับมรฎกว่าความ แลมิใช่เปนผู้ที่จะปฏิเสธคัดค้านว่าตนไม่ใช่เปนผู้รับมรฎก ดังที่กล่าวไว้ในมาตรา ๑๓๑ ก็มีแต่ที่จะเข้าสืบพยานในการพิจารณาต่อไป ไม่จำเปนที่นางเนียมจะต้องยื่นคำให้การใหม่ อนึ่งความในมาตรา ๑๓๐ กล่าวถึงการที่ศาลออกหมายเรียกผู้รับมรฎก ก็เปนแต่ให้ศาลคัดคำร้องโดยย่อลงในหมายเท่านั้นไม่ใช่เปนหมายส่งฟ้อง ดังนี้กระทำให้เห็นชัดว่าไม่ประสงค์ให้ยื่นคำให้การแก้คดีใหม่ ฯ
เมื่อบทกฎหมายมีอยู่ชัดเจนดังนี้แล้ว การที่ศาลจังหวัดนนทบุรีสั่งว่านางเนียมจำเลยขาดนัดชั้นยื่นคำให้การแลไม่ยอมให้สืบพยานตามข้อต่อสู้นายมาลัยตัวความเดิมได้ให้การแก้คดีไว้แล้วนั้น เปนการบังคับผิดด้วยวิธีพิจารณา ฎีกาจำเลยฟังขึ้น จึงพร้อมกันพิพากษาให้ยกคำพิพากษาศาลอุทธรณแลศาลจังหวัดนนทบุรีซึ่งพิพากษาด้วยกระบวนพิจารณาอันปิดนั้นเสีย ให้ศาลจังหวัดนนทบุรีพิจารณาสืบพยานจำเลยตามข้อต่อสู้ให้สิ้นกระแสความ แล้วพิพากษาใหม่ตามรูปความ ค่าธรรมเนียมอุทธรณแลฎีกาในชั้นนี้โดยเฉพาะ กับค่าทนาย ๑๕๐ บาทให้โจทย์เสียแทนนายเนียมจำเลย ฯ
วันที่ ๒๘ กรกฎาคม พระพุทธศักราช ๒๔๖๓
