แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยทำสัญญาซื้อขายไม้สักตายแห้งขอนนอนกับกรมป่าไม้. แต่กลับไปทำการลักตัดไม้สักสดออกจากป่าโดยมิได้รับอนุญาตอันเป็นความผิดตามพระราชบัญญัติป่าไม้. ไม้สักที่จำเลยลักตัดจึงเป็นไม้ที่ได้มาโดยผิดกฎหมาย. และเป็นของที่ต้องริบตามพระราชบัญญัติป่าไม้พ.ศ.2484 มาตรา 74.
ผู้ร้องรับซื้อไม้จากจำเลยซึ่งเป็นพ่อค้าไม้ โดยมีพฤติการณ์ที่ยังฟังไม่ได้ว่าผู้ร้องสุจริต. ผู้ร้องจะยกประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1329,1332 ขึ้นมาอ้างเพื่อยึดถือไม้ไว้หาได้ไม่.
เมื่อวัตถุแห่งหนี้ของสัญญาซื้อขายเป็นของผิดกฎหมาย.สัญญาซื้อขายก็ไม่สมบูรณ์.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยที่ 1 ใช้จ้างให้จำเลยที่ 2 กับพวกทำไม้สักอันเป็นไม้หวงห้ามโดยมิได้รับอนุญาตและไม่ได้รับสัมปทาน ฯลฯ และจำเลยที่ 1, 2 ได้ครอบครองไม้หวงห้าม ฯลฯ ใช้ดวงตราปลอมขึ้นเหมือนดวงตราเจ้าพนักงานประทับบนไม้ จำเลยที่ 3 ซึ่งเป็นเจ้าพนักงานป่าไม้กระทำการมิชอบด้วยหน้าที่ ใช้ดวงตราปลอมตีประทับบนไม้โดยเห็นแก่ทรัพย์สินที่จำเลยที่ 1 ให้ ส่วนจำเลยที่ 4 ละเว้นการปฏิบัติตามหน้าที่ ไม่จัดการกับจำเลยที่ 1 และพวก ขอให้ลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา และตามพระราชบัญญัติป่าไม้ ฯลฯ และขอให้ริบไม้ของกลาง จำเลยทั้งสี่ให้การปฏิเสธ และจำเลยที่ 1 ให้การว่าไม้ของกลางจำเลยที่ 1 ได้เป็นกรรมสิทธิ์ โจทก์ไม่มีอำนาจขอให้ริบ ระหว่างพิจารณานายทองดี อิศรกุล ร้องว่า ได้ซื้อไม้ของกลางไว้จากจำเลยที่ 1 ขอให้สั่งคืนไม้ของกลางแก่ผู้ร้องไปก่อนศาลชั้นต้นสั่งคืนไม้สักของกลางให้ผู้ร้องไปโดยมีธนาคารค้ำประกัน ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วเชื่อพยานโจทก์ว่า ไม้ของกลางไม่ใช่ไม้ตายแห้งขอนนอนตามสัญญา และมีดวงตราปลอมประทับอย่างน้อยพันกว่าท่อนจริง จำเลยที่ 2 ที่ 3 เป็นคนตีตราปลอมหรือสั่งให้ตีจำเลยที่ 3 ได้รับเงินห้าหมื่นบาทเป็นการตอบแทนที่จำเลยที่ 3ช่วยเหลือ ส่วนจำเลยที่ 4 ปฏิบัติการไปตามคำสั่งของกรมป่าไม้ไม่มีความผิดพิพากษาว่าจำเลยที่ 1 มีความผิดตามพระราชบัญญัติป่าไม้พ.ศ. 2484 มาตรา 11, 12, 69, 73 พระราชบัญญัติป่าไม้ (ฉบับที่ 3)พ.ศ. 2494 มาตรา 16, 17 กับผิดฐานใช้ดวงตราปลอมและฐานให้สินบนเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 252, 144จำเลยที่ 2 มีความผิดตามพระราชบัญญัติป่าไม้ พ.ศ. 2484 มาตรา 11,14, 69, 73 พระราชบัญญัติป่าไม้ (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2494 มาตรา16, 17 และความผิดฐานใช้ดวงตราปลอมตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 242 จำเลยที่ 3 มีความผิดฐานเป็นเจ้าพนักงานใช้ดวงตรากระทำการอันมิชอบด้วยหน้าที่ ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 160 กับผิดฐานรับสินบนตามมาตรา 149 เฉพาะจำเลยที่ 4 ให้ยกฟ้องไม้ของกลางให้คืนนายทองดี อิศรกุล โจทก์และจำเลยที่ 1, 2, 3 อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้ให้ริบไม้ของกลาง นายทองดี อิศรกุล ผู้ร้องฎีกาขออย่าริบไม้ ศาลฎีกาเห็นว่า ศาลล่างทั้งสองฟังข้อเท็จจริงต้องกันว่า จำเลยที่ 1, 2 และ 3 ได้กระทำความผิดจริงดังฟ้อง คดีเฉพาะจำเลยทั้ง 3 จึงเป็นอันยุติ และเห็นว่าจำเลยที่ 1 มิได้ปฏิบัติตามสัญญาที่ทำกับกรมป่าไม้ กลับทำการลักตัดไม้สักสดออกจากป่าโดยมิได้รับอนุญาต อันเป็นความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา และตามพระราชบัญญัติป่าไม้ ฉะนั้น ไม้ที่จำเลยได้มาหรือมีไว้ในครอบครองจึงเป็นไม้ที่ได้มาโดยผิดกฎหมาย ซึ่งเป็นของที่ต้องริบตามพระราชบัญญัติป่าไม้พ.ศ. 2484 มาตรา 74 ส่วนที่ผู้ร้องฎีกาว่า ได้ซื้อไม้เหล่านี้ไว้โดยสุจริต ไม่ต้องคืนให้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1329 และ 1332 นั้นศาลฎีกาเห็นว่าคดียังฟังไม่ได้ว่าผู้ร้องสุจริตเพราะมีพฤติการณ์ส่อแสดงว่าผู้ร้องพยายามช่วยปกปิดเพื่อให้ไม้รายนี้กลายสภาพจากการเป็นไม้ที่ผิดกฎหมาย การที่เจ้าหน้าที่ป่าไม้ตีตราขายให้แก่จำเลยที่ 1 เป็นเรื่องของการเข้าใจผิดและผิดหลง ยังถือไม่ได้ว่าผู้ร้องซื้อไม้ไว้โดยสุจริต และที่ผู้ร้องฎีกาว่า ผู้ร้องได้ทำสัญญาซื้อไม้รายนี้จากจำเลยที่ 1 ก่อนกรมป่าไม้ตีตราเป็นการชอบแล้ว เพราะสัญญานี้มีผลเท่ากับเป็นสัญญาจะซื้อขายนั้น ศาลฎีกาเห็นว่า เมื่อวัตถุแห่งหนี้เป็นของผิดกฎหมายแล้ว สัญญาซื้อขายจะสมบูรณ์ได้อย่างไร พิพากษายืน.
