แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ที่พิพาทเป็นที่งอกริมตลิ่ง แต่ตลิ่งที่ที่ดินงอกนั้นเป็นทางสาธารณประโยชน์อันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินประเภททรัพย์สินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกันตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1304 (2) ดังนั้น ที่งอกริมตลิ่งดังกล่าวจึงเป็นสาธารณประโยชน์อันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินด้วย ผู้ใดจะมีกรรมสิทธิ์หรือสิทธิครอบครองไม่ได้ แม้จำเลยได้ทำสัญญาเช่าที่งอกนั้นจากโจทก์ โจทก์ก็ไม่มีสิทธิให้เช่าและย่อมไม่มีอำนาจฟ้องขับไล่จำเลยได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์กับพวกร่วมกันซื้อที่ดินโฉนดเลขที่ ๒๑๑ หมู่ที่ ๑ ตำบลคอรุม อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์จากนางรัตนา ที่ดินดังกล่าวมีที่งอกริมตลิ่ง น้ำท่วมไม่ถึง ผู้ขายได้ขายที่งอกควบกับที่ดินตามโฉนดให้โจทก์กับพวก โจทก์กับพวกได้แบ่งกันครอบครองที่ดินตามโฉนดและที่งอกด้วย จำเลยเป็นผู้เช่าที่งอกที่โจทก์ได้รับส่วนแบ่งเนื้อที่ ๑๒ ตารางเมตร จากนางรัตนาเจ้าของเดิมเพื่อปลูกบ้านอยู่อาศัย ต่อมาจำเลยได้ทำสัญญาเช่าที่ดินจากโจทก์เป็นรายปี ค่าเช่าปีละ ๑๐๐ บาท เมื่อหมดอายุสัญญาเช่าโจทก์บอกเลิกสัญญาเช่ากับจำเลยให้ออกไป จำเลยเพิกเฉย ขอให้บังคับจำเลยและบริวารออกไปจากที่ดินของโจทก์และห้ามเกี่ยวข้อง
จำเลยให้การว่า ที่พิพาทที่จำเลยปลูกบ้านอยู่อาศัยมิใช่ที่งอกริมตลิ่งจากที่ดินตามโฉนดของโจทก์ แต่เป็นที่ชายตลิ่งน้ำท่วมถึงอันเป็นที่สาธารณะ จำเลยทำสัญญาเช่ากับโจทก์เพราะเข้าใจผิดคิดว่าเป็นที่ของโจทก์ โจทก์บอกเลิกสัญญาเช่ากับจำเลยเกินกว่า ๑ ปีแล้ว ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วินิจฉัยว่า ที่พิพาทเป็นที่งอกริมตลิ่ง แม้ไม่ติดกับที่ดินตามโฉนดโดยมีทางสาธารณะคั่นก็เป็นส่วนหนึ่งของที่ดินที่โจทก์ซื้อและได้รับโอนสิทธิครอบครองมาจากเจ้าของดิน พิพากษาให้จำเลยรื้อบ้านซึ่งปลูกอยู่ในที่ดินที่เช่าจากโจทก์ออกไปจากที่ดินของโจทก์
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ที่พิพาทเป็นที่งอกริมตลิ่ง แต่ตลิ่งที่ที่ดินงอกนั้นเป็นทางสาธารณประโยชน์อันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินประเภททรัพย์สินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกันตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๓๐๔ (๒) ดังนั้น ที่งอกริมตลิ่งของทางสาธารณะดังกล่าวจึงเป็น สาธารณประโยชน์อันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินประเภททรัพย์สินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกันตามทบกฎหมายดังกล่าวแล้วด้วย ซึ่งผู้ใดจะมีกรรมสิทธิ์หรือสิทธิครอบครองที่งอกริมตลิ่งนั้นไม่ได้ แม้จะปรากฏว่าจำเลยได้ทำสัญญาเช่าที่งอกริมตลิ่งนั้นจากโจทก์ โจทก์ก็ไม่มีสิทธิให้เช่า สัญญาเช่าไม่มีผลบังคับเมื่อจำเลยเป็นฝ่ายครอบครองที่งอกริมตลิ่งอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินดังกล่าวอยู่ โจทก์ย่อมไม่มีอำนาจฟ้องขับไล่จำเลยได้
พิพากษากลับให้ยกฟ้องโจทก์
