แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้กรรมการตรวจฎีกาโจทย์ อุทธรณคำพิพากษาศาลอุทธรณข้าหลวงพิเศษ
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้ศาลบังคับจำเลยขายโพงพางแลเรือเบ็ดอวน ถังกับเครื่องมือจับสัตว์น้ำให้แก่โจทย์ เพราะจำเลยได้ตกลงสัญญาขายเครื่องมือที่กล่าวมานี้ให้แก่โจทย์เปนราคาเงิน ๔๙๕ บาท ทั้งได้รับเงินประจำไว้ ๒๐ บาทแล้ว ครั้นเวลาเย็นวันนั้นโจทย์นำเงินไปชำระให้จำเลยตามสัญญา จำเลยกลับบิดพลิ้วไม่ยอมขายให้แก่โจทย์ตามสัญญา ฯ
จำเลยให้การแก้ว่าโจทย์ได้อ้อนวอนจะขอซื้อโพงพางจากจำเลย แต่หากโพงพางรายนี้เปนของนางดวงมารดาภรรยาจำเลย ๆ จะต้องไปปฤกษานางดวงดูก่อน ในเวลานั้นโจทย์ได้เอาเงินมาให้จำเลยไว้ ๒๐ บาท ครั้นจำเลยมาปฤกษานางดวง นางดวงไม่ยอมขาย จำเลยขอคืนเงินให้โจทย์ ๆ ไม่ยอมรับ ฯ
ศาลมณฑลจันทบุรีพิจารณาแล้ว ฟังว่าโพงพางรายนี้เปนของจำเลย ๆ ได้รับเงินประจำสัญญาจะขายให้แก่โจทย์แล้ว จะมากลับใจไม่ยอมขาย แล้วกลับอ้างว่าเปนของผู้อื่นนั้นฟังไม่ขึ้นพิพากษาให้จำเลยรับเงิน ๔๗๕ บาท แล้วให้จำเลยมอบโพงพางพร้อมทั้งเครื่องมือให้แก่โจทย์ กับให้เสียค่าธรรมเนียมและค่าทนายความแทนโจทย์ด้วย ฯ
จำเลยอุทธรณ ศาลอุทธรณข้าหลวงพิเศษเห็นว่าโพงพางรายนี้เมื่อจำเลยกับนางดวงมารดาภรรยาสาบาลตัวยืนยันว่าโพงพางรายนี้เปนของนางดวงแล้ว ถึงจำเลยจะได้สัญญาจะขายโพงพางรายนี้ให้แก่โจทย์ก็ดี โจทย์มีอำนาจจะฟ้องเรียกได้แต่เบี้ยปรับฐานผิดสัญญาอย่างเดียวเท่านั้น เมื่อโจทยไม่ได้ร้องขอมาดังนี้แล้วจะตัดสินนอกคำขอไปไม่ได้ จึงพิพากษากลับคำตัดสินศาลล่างยกฟ้องโจทย์ แต่ค่าธรรมเนียมนั้นต่างให้เปนภัพไป ฯ
โจทย์ทูลเกล้า ฯ ถวายฎีกาคัดค้านต่อมา ฯ
กรรมการศาลฎีกาได้ประชุมตรวจสำนวนเรื่องนี้ตลอดแล้วในคดีนี้ชั้นต้นจะต้องพิจารณาว่าโพงพางรายนี้เปนของจำเลยจริงฤาไม่ ได้ความว่าโพงพางรายนี้เดิมเปนของนางเหลี่ยม ๆ พยานได้ขายให้แก่จำเลย หาได้ขายให้แก่นางดวงฤารับเงินจากนางดวงไม่ ทั้งในใบอาชญาบัตร์สำหรับโพงพางรายนี้ก็มีชื่อจำเลยเปนเจ้าของด้วย ส่วนข้อที่จำเลยอ้างว่าโพงพางรายนี้เปนของนางดวงนั้น พยานหลักฐานจำเลยยังไม่พอที่จะฟังดังข้อต่อสู้ของจำเลยได้ ใช่แต่เท่านั้นโจทย์ยังมีพยานยืนยันอีกหลายปาก ว่าเมื่อเวลาที่จำเลยรับเงินประจำสัญญาจะขายโพงพางรายนี้ให้แก่โจทย์นั้น จำเลยได้บอกต่อหน้าพยานว่าเปนโพงพางของจำเลยเอง หาได้บอกว่าเปนของนางดวงฤาผัดจะไปปฤกษาหาฯนางดวงแต่ประการใดไม่ เมื่อจำเลยได้ตกลงสัญญาจะขายให้แก่โจทย์เปนราคาแน่นอน จนได้รับเงินประจำไว้แล้วเช่นนี้ จำเลยจะกลับบิดพลิ้วไม่ประพฤติตามสัญญานั้นจำเลยต้องเปนผู้ผิดสัญญา จึงพิพากษากลับคำตัดสินศาลอุทธรณข้าหลวงพิเศษ ให้บังคับจำเลยขายโพงพางรายนี้ให้แก่โจทย์ตามคำตัดสินศาลมณฑลจันทบุรีนั้น แล้วให้จำเลยเสียค่าธรรมเนียม และค่าทนายความ ๓ ศาลเปนเงิน ๑๐๐ บาทด้วย ฯ
วันที่ ๒๒ กรกฎาคม พระพุทธศักราช ๒๔๖๓
