แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การกระทำในคดีเดิมเป็นความผิดตาม พ.ร.บ.น้ำบาดาล พ.ศ.2520 มาตรา 16, 36 ทวิ ซึ่งมีระวางโทษจำคุกไม่เกินหกเดือน หรือปรับไม่เกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ อันเป็นคดีที่อยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลแขวง แต่เนื่องจากจังหวัดปราจีนบุรีมิได้มีศาลแขวงเปิดทำการ ซึ่งตาม พ.ร.บ.จัดตั้งศาลแขวงและวิธีพิจารณาความอาญาในศาลแขวง พ.ศ.2499 มาตรา 4 และ พ.ร.บ.ให้นำวิธีพิจารณาความอาญาในศาลแขวงมาใช้บังคับในศาลจังหวัด พ.ศ.2520 มาตรา 3 บัญญัติให้นำวิธีพิจารณาความอาญาตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายว่าด้วยการจัดตั้งศาลแขวงและวิธีพิจารณาความอาญามาใช้บังคับในศาลจังหวัดปราจีนบุรีด้วย ดังนั้น การยื่นคำร้องขอคืนของกลางที่ศาลสั่งริบตาม ป.อ. มาตรา 36 ซึ่งเป็นสาขาของคดีเดิมที่ศาลมีคำพิพากษาให้ริบของกลาง องค์คณะผู้พิพากษาจะต้องถือตามคดีเดิม เมื่อคดีเดิมศาลชั้นต้นซึ่งเป็นศาลจังหวัดยังคงพิพากษาลงโทษจำคุก 3 เดือน และปรับ 10,000 บาท จึงเป็นคดีที่อยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาคนเดียว ตามพระธรรมนูญศาลยุติธรรม พ.ศ.2543 มาตรา 25 (5) ศาลชั้นต้นโดยผู้พิพากษาคนเดียวจึงมีอำนาจวินิจฉัยชี้ขาดคำร้องขอคืนของกลางอันเป็นคดีสาขาของคดีดังกล่าวได้
(ประชุมใหญ่ครั้งที่ 3/2562)
ย่อยาว
คดีสืบเนื่องมาจากโจทก์ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยตามพระราชบัญญัติน้ำบาดาล พ.ศ.2520 มาตรา 3, 5, 8, 16, 36 ทวิ ศาลพิพากษาลงโทษจำเลยจำคุก 3 เดือน และปรับ 10,000 บาท และสั่งริบเครื่องขุดเจาะยี่ห้อมิตซูบิชิ หมายเลขรุ่น 2DR50 พร้อมก้านเจาะ 3 เมตร 2 นิ้ว จำนวน 32 ก้าน 1 เครื่อง ท่อพีวีซี สีเทา 2 ท่อน เครื่องอัดลม Air Ingersoll Rand 900 wcu. 1 เครื่อง กระบอกดาว 2 กระบอก หัวคว้าน 1 หัว หัวตอเจาะหัว 5 หัว ประแจคอม้า 2 อัน เครื่องรถ 1 เครื่อง และหัวคว้านใบ 1 หัว
ผู้ร้องยื่นคำร้องขอให้สั่งคืนเครื่องอัดลมของกลางแก่ผู้ร้อง
โจทก์ยื่นคำคัดค้านขอให้ยกคำร้อง
ศาลชั้นต้นไต่สวนแล้วมีคำสั่งยกคำร้อง
ผู้ร้องอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ภาค 2 แผนกคดีสิ่งแวดล้อมพิพากษายืน
ผู้ร้องฎีกา
ศาลฎีกาแผนกคดีสิ่งแวดล้อมวินิจฉัยว่า เห็นสมควรวินิจฉัยเสียก่อนว่า คดีนี้ศาลชั้นต้นเป็นศาลจังหวัด การที่ผู้พิพากษาคนเดียวในศาลชั้นต้นวินิจฉัยชี้ขาดคำร้องขอคืนของกลางชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ ศาลฎีกาโดยมติที่ประชุมใหญ่เห็นว่า การกระทำในคดีเดิมเป็นความผิดตามพระราชบัญญัติน้ำบาดาล พ.ศ.2520 มาตรา 16, 36 ทวิ ซึ่งมีระวางโทษจำคุกไม่เกินหกเดือน หรือปรับไม่เกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ อันเป็นคดีที่อยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลแขวง แต่เนื่องจากจังหวัดปราจีนบุรียังมิได้มีศาลแขวงเปิดทำการ ซึ่งตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลแขวงและวิธีพิจารณาความอาญาในศาลแขวง พ.ศ.2499 มาตรา 4 และพระราชบัญญัติให้นำวิธีพิจารณาความอาญาในศาลแขวงมาใช้บังคับในศาลจังหวัด พ.ศ.2520 มาตรา 3 บัญญัติให้นำวิธีพิจารณาความอาญาตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายว่าด้วยการจัดตั้งศาลแขวงและวิธีพิจารณาความอาญามาใช้บังคับในศาลจังหวัดปราจีนบุรีด้วย ดังนั้น การยื่นคำร้องขอคืนของกลางที่ศาลสั่งริบตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 36 ซึ่งเป็นสาขาของคดีเดิมที่ศาลมีคำพิพากษาให้ริบของกลาง องค์คณะผู้พิพากษาจะต้องถือตามคดีเดิม เมื่อคดีเดิมศาลชั้นต้นซึ่งเป็นศาลจังหวัดยังคงพิพากษาลงโทษจำคุก 3 เดือน และปรับ 10,000 บาท จึงเป็นคดีที่อยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของผู้พิพากษาคนเดียว ตามพระธรรมนูญศาลยุติธรรม พ.ศ.2543 มาตรา 25 (5) ศาลชั้นต้นโดยผู้พิพากษาคนเดียวจึงมีอำนาจวินิจฉัยชี้ขาดคำร้องขอคืนของกลางอันเป็นคดีสาขาของคดีดังกล่าวได้
คดีมีปัญหาที่ต้องวินิจฉัยตามฎีกาของผู้ร้องว่า ผู้ร้องเป็นเจ้าของเครื่องอัดลม Ari Ingersoll Rand 900 WCU หมายเลขเครื่องยนต์ 35040561 ของกลาง หรือไม่ เห็นว่า การขอคืนของกลางที่ศาลสั่งริบ ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 36 นั้น เป็นส่วนหนึ่งของคดีอาญา เมื่อผู้ร้องอ้างว่าเป็นเจ้าของที่แท้จริงของเครื่องอัดลมของกลาง จึงเป็นหน้าที่ของผู้ร้องที่จะต้องนำสืบให้ได้ความตามที่กล่าวอ้าง ผู้ร้องคงมีเพียงนายทุเรียน กรรมการผู้จัดการผู้ร้องเบิกความเป็นพยานปากเดียวประกอบต้นฉบับสัญญาเช่าและใบส่งของ โดยไม่มีหลักฐานอื่นมาแสดงถึงความเป็นเจ้าของของเครื่องอัดลมของกลาง แม้ได้ความว่าผู้ร้องให้นายประดิษฐ์เช่าเครื่องอัดลมของกลางไปก็หาได้เป็นเครื่องแสดงว่าผู้ร้องเป็นเจ้าของเครื่องอัดลมของกลางไม่ เนื่องจากผู้ให้เช่าไม่จำเป็นต้องเป็นเจ้าของทรัพย์ที่ให้เช่า ทั้งปรากฏตามต้นฉบับสัญญาเช่าและใบส่งของว่านายประดิษฐ์เช่าเครื่องอัดลมของกลางโดยกำหนดค่าเช่าเดือนละ 120,000 บาท แสดงว่าเครื่องอัดลมของกลางดังกล่าวเป็นทรัพย์มีมูลค่าสูง แต่ไม่ปรากฏว่าผู้ร้องได้เรียกให้นายประดิษฐ์จัดหาผู้ค้ำประกันหรือหลักประกันความเสียหายอันจะเกิดแก่เครื่องอัดลมของกลาง จึงเป็นการผิดปกติวิสัยของผู้ประกอบกิจการให้เช่าทรัพย์ที่มีมูลค่าสูง นอกจากนั้น ในชั้นสอบสวนของคดีหมายเลขแดงที่ 1639/2559 ของศาลชั้นต้น นายประดิษฐ์ให้การรับต่อพนักงานสอบสวนว่าของกลางทั้งหมด รวมถึงเครื่องอัดลมของกลางเป็นของตนเอง ปรากฏตามบัญชีของกลางคดีอาญาในคดีหมายเลขแดงที่ 1639/2559 ของศาลชั้นต้น โดยไม่ได้ให้การต่อพนักงานสอบสวนว่าเครื่องอัดลมของกลางเป็นของผู้ร้องแต่อย่างใด จากพยานหลักฐานของผู้ร้องที่นำสืบมายังฟังไม่ได้ว่าผู้ร้องเป็นเจ้าของเครื่องอัดลมของกลาง ที่ศาลอุทธรณ์ภาค 2 พิพากษายกคำร้องมานั้น ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วย ฎีกาของผู้ร้องฟังไม่ขึ้น
พิพากษายืน
