แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
แร่ของกลางเป็นแร่ที่ได้รับอนุญาตโดยถูกต้องตามกฎหมายและทรัพยากรธรณีประจำท้องที่ก็ได้ออกใบอนุญาตขนแร่ให้จำเลยทำการขนได้โดยชอบด้วยกฎหมายแล้วแต่จำเลยละเว้นไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไขในใบอนุญาตขนแร่ที่กำหนดให้ผู้รับใบอนุญาตขนแร่ต้องบันทึกการขนแร่พร้อมกับลงลายมือชื่อกำกับในใบอนุญาตขนแร่ทันทีที่ขนแร่ออกจากต้นทางความผิดของจำเลยจึงอยู่ที่มิได้ปฏิบัติตามเงื่อนไขนั้นเท่านั้น แร่ของกลางจึงไม่ใช่แร่ที่ได้มาได้ใช้ในการกระทำความผิด หรือได้ใช้เป็นอุปกรณ์ให้ได้รับผลในการกระทำความผิด อันพึงต้องริบตามนัยมาตรา 154 แห่งพระราชบัญญัติแร่
ย่อยาว
คดีทั้ง 4 สำนวนนี้ จำเลยเป็นคนเดียวกัน ศาลชั้นต้นให้รวมการพิจารณาเข้าด้วยกัน ทั้ง 4 สำนวนโจทก์ฟ้องมีใจความเป็นทำนองเดียวกันว่า จำเลยซึ่งได้รับใบอนุญาตขนแร่จากสำนักงานทรัพยากรธรณีจังหวัดตาก ได้ขนแร่พลวงซึ่งได้รับอนุญาตโดยถูกต้องตามกฎหมายจากสถานที่เก็บแร่จังหวัดตากไปยังสถานที่เก็บแร่จังหวัดนนทบุรี โดยมิได้บันทึกการขนแร่พร้อมกับลงลายมือชื่อกำกับในใบอนุญาตขนแร่ทันทีที่ขนแร่ออกจากต้นทางอันเป็นการผิดเงื่อนไขในใบอนุญาตขนแร่ที่เจ้าพนักงานทรัพยากรธรณีประจำท้องที่ได้กำหนดไว้ขอให้ลงโทษตามพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2510 มาตรา 109, 148, 154, 155 พระราชบัญญัติแร่ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2516 มาตรา 39, 40 ริบแร่ของกลาง สั่งจ่ายเงินสินบนนำจับและเงินรางวัลแก่ผู้จับ และนับโทษต่อกันทั้ง 4 สำนวน
จำเลยให้การรับสารภาพ
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า จำเลยมีความผิดตามพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2510 มาตรา 109, 148, 154, 155 พระราชบัญญัติแร่ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2516 มาตรา 39, 40 ลงโทษปรับสำนวนละ 2,000 บาท รวมเป็นเงิน 8,000 บาท จำเลยให้การรับสารภาพลดโทษให้กึ่งหนึ่ง คงปรับ 4,000 บาท ริบแร่ของกลางเพราะจำเลยกระทำผิดเงื่อนไขตามมาตรา 109 ศาลลงโทษตามมาตรา 148 จึงต้องริบตามมาตรา 154 จ่ายเงินสินบนแก่ผู้นำจับและเงินรางวัลแก่ผู้จับ ที่โจทก์ขอให้นับโทษต่อกันนั้น ไม่นับต่อให้เพราะศาลได้สั่งรวมพิจารณาคดีทั้ง 4 สำนวนเข้าด้วยกันแล้ว จึงให้ยกคำขอของโจทก์เสีย
จำเลยอุทธรณ์ว่า การริบแร่ของกลางไม่ชอบด้วยพระราชบัญญัติแร่
ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า จำเลยขนแร่ออกจากต้นทางโดยไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไขในใบอนุญาตขนแร่ จึงใช้ใบอนุญาตนั้นขนแร่ออกจากต้นทางไม่ได้ จำเลยฝ่าฝืนเงื่อนไขดังกล่าว จึงเป็นความผิดตามมาตรา 148 แร่ของกลางจึงเป็นแร่ที่ใช้ในการกระทำผิด ต้องริบตามมาตรา 154 พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า แร่ของกลางเป็นแร่ที่ได้รับอนุญาตโดยถูกต้องตามกฎหมาย และทรัพยากรธรณีประจำท้องที่ก็ได้ออกใบอนุญาตขนแร่ให้จำเลยทำการขนได้โดยชอบด้วยกฎหมายแล้ว ที่เกิดเป็นความผิดคดีนี้เป็นเพราะในการขนแร่ของกลาง จำเลยละเว้นไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไขในใบอนุญาตขนแร่ที่กำหนดให้ผู้รับใบอนุญาตขนแร่ต้องบันทึกการขนแร่พร้อมกับลงลายมือชื่อกำกับในใบอนุญาตขนแร่ทันทีที่ขนแร่ออกจากต้นทาง โดยจำเลยไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไขดังกล่าว ความผิดของจำเลยจึงอยู่ที่มิได้ปฏิบัติตามเงื่อนไขนั้นเท่านั้น แร่ของกลางจึงไม่ใช่แร่ที่ได้มาได้ใช้ในการกระทำความผิด หรือได้ใช้เป็นอุปกรณ์ให้ได้รับผลในการกระทำความผิดอันพึงต้องริบตามนัยมาตรา 154 แห่งพระราชบัญญัติแร่
พิพากษาแก้เป็นว่า ไม่ริบแร่ของกลางทั้ง 4 สำนวน นอกจากที่แก้คงให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์
