แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
แม้พิจารณาตั๋วสัญญาใช้เงินเอกสารหมายจ.8จ.9จ.11ถึงจ.17และจ.41ซึ่งถึงกำหนดใช้เงินตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์2531ถึงเดือนพฤษภาคม2531เป็นหลักและโจทก์ผู้รับเงินซึ่งนำตั๋วสัญญาใช้เงินไปขายลดแก่ธนาคารแห่งประเทศไทยได้ชำระเงินคืนแก่ธนาคารแห่งประเทศไทยก่อนกำหนดเมื่อวันที่9กุมภาพันธ์2531และโจทก์ไปขอรับชำระหนี้ในคดีที่บริษัทผู้ออกตั๋วสัญญาใช้เงินถูกฟ้องล้มละลายเมื่อวันที่27ตุลาคม2531ก็ตามอายุความย่อมสะดุดหยุดลงตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา193/14(3)ซึ่งเป็นระยะเวลา8เดือนเศษกรณีระหว่างโจทก์กับบริษัทเป็นเรื่องระหว่างผู้ออกตั๋วกับผู้รับเงินตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา982อายุความฟ้องบริษัทคือมาตรา1001ซึ่งห้ามมิให้ฟ้องเมื่อพ้นเวลา3ปีนับแต่วันตั๋วนั้นถึงกำหนดใช้เงินอันมีผลไปถึงผู้ค้ำประกันด้วยและแม้โจทก์จะสลักหลังตั๋วนำไปขายลดแก่ธนาคารแห่งประเทศไทยและโจทก์ใช้เงินคืนแก่ธนาคารแห่งประเทศไทยพร้อมรับตั๋วคืนมาถึงวันที่ยื่นคำขอรับชำระหนี้ในคดีล้มละลายเกินกว่า6เดือนก็ตามก็เป็นกรณีที่โจทก์ปฏิบัติตามระเบียบธนาคารแห่งประเทศไทยว่าด้วยการรับซื้อตั๋วสัญญาใช้เงินที่เกิดจากการส่งสินค้าออก(ฉบับที่2)พ.ศ.2529อันเป็นการอนุเคราะห์ผู้ส่งออกให้ได้รับเงินกู้ในอัตราดอกเบี้ยต่ำเพียงร้อยละ7ต่อปีตามที่ปรากฏในตั๋วสัญญาใช้เงินโจทก์ไม่ใช่ผู้สลักหลังผู้เข้าถือเอาตั๋วสัญญาใช้เงินและใช้เงินตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา1003ซึ่งมีอายุความ6เดือนคดีของโจทก์จึงไม่ขาดอายุความ
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า บริษัทเอเซียเทรดเดอร์คอมแพคซ์ จำกัดเป็นหนี้โจทก์ตามสัญญาขอสินเชื่อประเภทแพ็คกิ้งเครดิตและสัญญาเบิกเงินล่วงหน้าเพื่อเล็ตเตอร์ออฟเครดิต โดยมีจำเลยที่ 1และที่ 2 และนายบุญ ปิยะวัฒนานนท์ เป็นผู้ค้ำประกันอย่างลูกหนี้ร่วม นายบุญได้ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 18 ตุลาคม 2534จำเลยที่ 3 และที่ 4 ในฐานะทายาทโดยธรรมและเป็นผู้รับมรดกของผู้ตายจึงต้องร่วมรับผิดแทนผู้ตาย บริษัทเอเซียเทรดเดอร์คอมแพคซ์ จำกัด ได้ถูกศาลแพ่งมีคำสั่งให้พิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาดเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2531 ซึ่งโจทก์ได้นำหนี้ดังกล่าวไปยื่นขอรับชำระหนี้แล้ว และศาลมีคำสั่งให้ได้รับชำระหนี้ แต่โจทก์ยังไม่ได้รับชำระหนี้ บริษัทกับผู้ตายและจำเลยทั้งสี่เป็นหนี้โจทก์ โดยเมื่อวันที่ 6 กันยายน 2528บริษัทได้มาทำสัญญาขอสินเชื่อประเภทแพ็คกิ้งเครดิต (สินเชื่อเพื่อการซื้อหรือผลิตสินค้าเพื่อการส่งออกไปยังต่างประเทศ)จากโจทก์ในวงเงิน 2,000,000 บาท ต่อมาวันที่ 21 มกราคม 2529บริษัททำสัญญาขอสินเชื่อประเภทแพ็คกิ้งเครดิตจากโจทก์อีกในวงเงิน3,000,000 บาท รวมเป็นวงเงิน 5,000,000 บาท เป็นสัญญาฉบับเลขที่ 178/2528 และฉบับเลขที่ 16/2529 ซึ่งสินเชื่อตามวงเงินดังกล่าวนี้ โจทก์ได้ตกลงอนุมัติวงเงินสินเชื่อดังกล่าวให้แก่บริษัทตามคำขอโดยมีจำเลยที่ 1 และผู้ตายเป็นผู้ค้ำประกันการชำระหนี้ในฐานะส่วนตัว และยินยอมรับผิดอย่างลูกหนี้ร่วมในการเบิกเงินล่วงหน้าดังกล่าวนั้น บริษัทได้ออกตั๋วสัญญาใช้เงินสั่งจ่ายเงินตามจำนวนในหนังสือสัญญาเบิกเงินล่วงหน้าเพื่อเล็ตเตอร์ออฟเครดิตในแต่ละครั้ง ระบุระยะเวลาตามตั๋วสัญญาใช้เงินที่จะครบกำหนดไว้ให้แก่โจทก์หรือตามคำสั่งเพื่อให้โจทก์นำตั๋วสัญญาใช้เงินดังกล่าวไปสลักหลังขายช่วงลดให้แก่ธนาคารแห่งประเทศไทย โจทก์จ่ายเงินตามสัญญาการเบิกเงินล่วงหน้าเพื่อเล็ตเตอร์ออฟเครดิตให้แก่บริษัทจนครบถ้วน บริษัทมาทำสัญญาเบิกเงินล่วงหน้าเพื่อเล็ตเตอร์ออฟเครดิตและสัญญาค้ำประกันตามตั๋วสัญญาใช้เงินกับโจทก์รวม 10 ฉบับ คือ ตั๋วสัญญาใช้เงินเลขที่ 054/30 (2) ลงวันที่ 8 มกราคม 2531 จำนวน 100,000 บาทภายในกำหนด 32 วัน นับแต่วันออกตั๋วสัญญาใช้เงิน รวมเป็นหนี้ค้างชำระพร้อมดอกเบี้ยเป็นเงิน 170,356.16 บาท ตั๋วสัญญาใช้เงินเลขที่ 067/30 ลงวันที่ 14 ตุลาคม 2530 จำนวน 1,360,000 บาทภายในกำหนด 109 วัน นับแต่วันออกตั๋วสัญญาใช้เงินมีเงินต้นค้างชำระ124,200 บาท เนื่องจากได้มีการส่งสินค้าไปบ้างแล้ว รวมเป็นหนี้ค้างชำระพร้อมดอกเบี้ยเป็นเงิน 211,582.35 บาท สำหรับตั๋วสัญญาใช้เงินอีก 8 ฉบับ เป็นตั๋วที่โจทก์ได้ชำระให้แก่ธนาคารแห่งประเทศไทยไปก่อนตั๋วครบกำหนดเมื่อวันที่ 9 กุมภาพันธ์2531 คือ ตั๋วสัญญาใช้เงินเลขที่ 059/30/(1) ลงวันที่ 25 ธันวาคม2530 จำนวน 1,490,000 บาท ภายในกำหนด 66 วัน นับแต่วันออกตั๋วสัญญาใช้เงิน รวมเป็นหนี้ที่ค้างชำระพร้อมดอกเบี้ยเป็นเงิน 2,538,306.84 บาท ตั๋วสัญญาใช้เงินเลขที่ 061/30(1)ลงวันที่ 4 ธันวาคม 2530 จำนวน 380,000 บาท ภายในกำหนด 102 วันนับแต่วันออกตั๋วสัญญาใช้เงิน มีเงินต้นคงค้างชำระ 316,000 บาทเนื่องจากมีสินค้าส่งออกบางส่วน รวมเป็นหนี้ค้างชำระพร้อมดอกเบี้ยเป็นเงิน 538,495.83 บาท ตั๋วสัญญาใช้เงินเลขที่ 067/30 (เอ)ลงวันที่ 16 ตุลาคม 2530 จำนวน 1,330,000 บาท ภายในกำหนด134 วัน นับแต่วันออกตั๋วสัญญาใช้เงิน รวมเป็นหนี้ค้างชำระพร้อมดอกเบี้ยเป็นเงิน 2,265,736.98 บาท ตั๋วสัญญาใช้เงินเลขที่ 071/30 ลงวันที่ 17 พฤศจิกายน 2530 จำนวน 1,690,000 บาทภายในกำหนด 104 วัน นับแต่วันออกตั๋วสัญญาใช้เงิน คงค้างต้นเงิน1,341,600 บาท เนื่องจากมีการส่งสินค้าออกไปบางส่วน รวมเป็นหนี้ค้างชำระพร้อมดอกเบี้ยเป็นเงิน 2,306,853.63 บาทตั๋วสัญญาใช้เงินเลขที่ 072/30 ลงวันที่ 18 พฤศจิกายน 2530จำนวน 1,760,000 บาท ภายในกำหนด 174 วัน นับแต่วันออกตั๋วสัญญาใช้เงิน คงค้างต้นเงิน 1,562,200 บาท เนื่องจากมีการส่งสินค้าออกบางส่วน รวมเป็นหนี้ค้างชำระพร้อมดอกเบี้ยเป็นเงิน2,685,871.20 บาท ตั๋วสัญญาใช้เงินเลขที่ 073/30 ลงวันที่18 พฤศจิกายน 2530 จำนวน 2,090,000 บาท ภายในกำหนด 174 วันนับแต่วันออกตั๋วสัญญาใช้เงิน รวมเป็นหนี้ค้างชำระพร้อมดอกเบี้ยเป็นเงิน 3,593,311.22 บาท ตั๋วสัญญาใช้เงินเลขที่ 074/30(1)ลงวันที่ 24 ธันวาคม 2530 จำนวน 500,000 บาท ภายในกำหนด53 วัน นับแต่วันออกตั๋วสัญญาใช้เงิน รวมเป็นหนี้ค้างชำระพร้อมดอกเบี้ยเป็นเงิน 856,191.78 บาท ตั๋วสัญญาใช้เงินเลขที่ 001/31ลงวันที่ 8 มกราคม 2531 จำนวน 1,160,000 บาท ภายในกำหนด 83 วันนับแต่วันออกตั๋วสัญญาใช้เงินรวมเป็นหนี้ค้างชำระพร้อมดอกเบี้ยเป็นเงิน 1,983,250.40 บาท โดยตั๋วสัญญาใช้เงินทั้งสิบฉบับดังกล่าวมีผู้ตายและจำเลยที่ 2 เป็นผู้ค้ำประกันอย่างลูกหนี้ร่วมดังนั้น เมื่อคิดถึงวันฟ้องจำเลยที่ 1 และที่ 2 ในฐานะผู้ค้ำประกันอย่างลูกหนี้ร่วมและจำเลยที่ 3 และที่ 4 ในฐานะทายาทโดยธรรมผู้รับมรดกของผู้ตายเป็นหนี้เงินต้นโจทก์รวมเป็นเงิน 10,014,100 บาทกับดอกเบี้ย 7,135,856.39 บาท รวมเป็นเงินทั้งสิ้น 17,149,956.39บาท ซึ่งจำเลยทั้งสี่ยังไม่ชำระคืนแก่โจทก์ โจทก์ได้ทวงถามแล้วแต่จำเลยทั้งสี่เพิกเฉย ขอให้บังคับจำเลยทั้งสี่ร่วมกันหรือแทนกันชำระเงิน 17,149,956.39 บาท แก่โจทก์ พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 15 ต่อปี ของต้นเงิน 10,014,000 บาท นับแต่วันฟ้องจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์
ก่อนสืบพยาน โจทก์ขอถอนฟ้องจำเลยที่ 1 ศาลชั้นต้นอนุญาต
จำเลยที่ 2 ให้การว่า บริษัทเอเซียเทรดเดอร์คอมแพคซ์ จำกัดจะได้ทำสัญญาขอสินเชื่อประเภทแพ็คกิ้งเครดิตในวงเงิน 2,000,000 บาทและ 3,000,000 บาท หรือไม่ ไม่รับรอง เพราะจำเลยที่ 2ไม่มีส่วนรู้เห็นเกี่ยวข้องหรือมีนิติสัมพันธ์ใด ๆ ตามนิติกรรมสัญญาดังกล่าว จำเลยที่ 2 ไม่เคยลงลายมือชื่อในตั๋วสัญญาใช้เงินหนังสือสัญญาเบิกเงินล่วงหน้าเพื่อเล็ตเตอร์ออฟเครดิตและสัญญาค้ำประกัน ลายมือชื่อโจทก์อ้างว่าเป็นลายมือชื่อจำเลยที่ 2เป็นลายมือชื่อปลอมทั้งหมด คดีโจทก์ขาดอายุความ ขอให้ยกฟ้อง
จำเลยที่ 3 และที่ 4 ให้การว่า นายบุญ ปิยะวัฒนานนท์ผู้ตาย มิได้ทำสัญญาค้ำประกันหนี้สินของบริษัทเอเซียเทรดเดอร์คอมแพคซ์ จำกัด การทำสัญญาค้ำประกันตามฟ้องคดีนี้ จำเลยที่ 3 มิได้รู้เห็นหรือให้ความยินยอมในฐานะที่เป็นภรรยา ลายมือชื่อของนายบุญผู้ตายเป็นลายมือชื่อปลอม จำเลยที่ 3และที่ 4 มิได้รับมรดกของผู้ตาย เพราะผู้ตายไม่มีทรัพย์มรดกจำเลยที่ 3 และที่ 4 ในฐานะทายาทของผู้ตายจึงไม่มีหน้าที่ต้องชำระเงินแก่โจทก์ตามฟ้อง ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยที่ 2 ถึงที่ 4 ร่วมกันชำระเงิน14,044,635 บาท แก่โจทก์ พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 15 ต่อปีของต้นเงิน 10,014,100 บาท นับถัดจากวันฟ้องจนกว่าจะชำระเสร็จคำขอนอกจากนี้ให้ยก
โจทก์ และ จำเลย ที่ 2 อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้เป็นว่า ให้จำเลยที่ 2 ถึงที่ 4 ร่วมกันชำระเงิน 17,149,956.39 บาท แก่โจทก์ พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละ 15 ต่อปี ของต้นเงิน 10,014,100 บาท นับแต่วันฟ้องจนกว่าจะชำระเสร็จ นอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
จำเลย ที่ 2 ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจริงเบื้องต้นฟังได้ว่าบริษัทเอเซียเทรดเดอร์คอมแพคซ์ จำกัด เป็นนิติบุคคลตามกฎหมายตามหนังสือรับรองเอกสารหมาย จ.3 เมื่อวันที่ 6 กันยายน 2528และวันที่ 21 มกราคม 2529 บริษัทดังกล่าวได้ทำสัญญาขอเครดิตประเภทแพ็คกิ้งเครดิตกับโจทก์ในวงเงิน 2,000,000 บาท และ3,000,000 บาท มีจำเลยที่ 1 และนายบุญ ปิยะวัฒนานนท์ซึ่งเป็นกรรมการบริษัทเป็นผู้ค้ำประกันในฐานะส่วนตัว ตามเอกสารหมาย จ.5 ทั้งนี้เมื่อบริษัทได้รับคำสั่งซื้อข้าวสารจากต่างประเทศในแต่ละครั้ง บริษัทก็จะมาเบิกเงินไปซื้อข้าวสารเพื่อส่งออกไปโดยจะทำสัญญาเบิกเงินล่วงหน้าเพื่อเลตเตอร์ออฟเครดิตไว้กับโจทก์และออกตั๋วสัญญาใช้เงินตามจำนวนเงินที่เบิกไปโดยมีกำหนดระยะเวลาใช้เงินเป็นประกันแก่โจทก์หรือตามคำสั่งโจทก์ ซึ่งโจทก์ก็จะนำตั๋วสัญญาใช้เงินไปขายลดให้แก่ธนาคารแห่งประเทศไทย อันเป็นการสนับสนุนบริษัทผู้ส่งออกโดยคิดดอกเบี้ยต่ำในอัตราร้อยละ 7 ต่อปีแต่ถ้าผิดสัญญาจะถูกปรับร้อยละ 8 ต่อปี ตามระเบียบธนาคารแห่งประเทศไทยว่าด้วยการรับซื้อตั๋วสัญญาใช้เงินที่เกิดจากการส่งสินค้าออก (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2529 เอกสารหมาย จ.7ระหว่างวันที่ 14 ตุลาคม 2530 ถึงวันที่ 8 มกราคม 2531บริษัทดังกล่าวได้ทำสัญญาเบิกเงินล่วงหน้าเพื่อเล็ตเตอร์ออฟเครดิตพร้อมกับออกตั๋วสัญญาใช้เงินแก่โจทก์จำนวน 10 ฉบับ โดยระบุลายมือชื่อผู้ออกตั๋ว ลูกหนี้และผู้ค้ำประกันคือจำเลยที่ 2 และนายบุญพร้อมประทับตราสำคัญของบริษัท ตามเอกสารหมาย จ.8 จ.9จ.11 ถึง จ.17 และ จ.41 บริษัทส่งข้าวสารออกไม่ครบตามสัญญาหักหนี้แล้วค้างต้นเงินที่จะใช้คืนโจทก์ 10,014,100 บาท และดอกเบี้ยถึงวันฟ้อง 7,135,856.39 บาท รวมเป็นเงินทั้งสิ้น17,149,956.39 บาท
ปัญหาตามฎีกาของจำเลยที่ 2 ที่ว่า อายุความฟ้องคดีต้องวินิจฉัยจากตั๋วสัญญาใช้เงิน มิใช่จากสัญญาเบิกเงินล่วงหน้าเพื่อเล็ตเตอร์ออฟเครดิตและสัญญาค้ำประกันเป็นหลัก เพราะมูลหนี้ตั๋วสัญญาใช้เงินเป็นมูลหนี้ประธาน และนับแต่วันที่โจทก์ชำระเงินคืนแก่ธนาคารแห่งประเทศไทยโดยรับตั๋วสัญญาใช้เงินที่สลักหลังคืนถึงวันที่โจทก์ยื่นขอรับชำระหนี้ในคดีล้มละลายเป็นเวลาเกิน6 เดือน คดีของโจทก์จึงขาดอายุความนั้น เห็นว่า แม้พิจารณาตั๋วสัญญาใช้เงินเอกสารหมาย จ.8 จ.9 จ.11 ถึง จ.17 และ จ.41ซึ่งถึงกำหนดใช้เงินตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ 2531 ถึงเดือนพฤษภาคม2531 เป็นหลัก และโจทก์ผู้รับเงินซึ่งนำตั๋วสัญญาใช้เงินไปขายลดแก่ธนาคารแห่งประเทศไทยได้ชำระเงินคืนแก่ธนาคารแห่งประเทศไทยก่อนกำหนดเมื่อวันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2531 และโจทก์ไปขอรับชำระหนี้ในคดีที่บริษัทผู้ออกตั๋วสัญญาใช้เงินถูกฟ้องล้มละลายเมื่อวันที่27 ตุลาคม 2531 ก็ตาม อายุความย่อมสะดุดหยุดลง ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 193/14 (3) ซึ่งเป็นระยะเวลา 8 เดือนเศษกรณีระหว่างโจทก์กับบริษัทเป็นเรื่องระหว่างผู้ออกตั๋วกับผู้รับเงินตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 982 อายุความฟ้องบริษัทคือมาตรา 1001 ซึ่งห้ามมิให้ฟ้องเมื่อพ้นเวลา 3 ปี นับแต่วันตั๋วนั้นถึงกำหนดใช้เงิน อันมีผลไปถึงผู้ค้ำประกันด้วยและแม้โจทก์จะสลักหลังตั๋วนำไปขายลดแก่ธนาคารแห่งประเทศไทยและโจทก์ใช้เงินคืนแก่ธนาคารแห่งประเทศไทยพร้อมรับตั๋วคืนมาถึงวันที่ยื่นคำขอรับชำระหนี้ในคดีล้มละลายเกินกว่า 6 เดือนก็ตาม ก็เป็นกรณีที่โจทก์ปฏิบัติตามระเบียบธนาคารแห่งประเทศไทยว่าด้วยการรับซื้อตั๋วสัญญาใช้เงินที่เกิดจากการส่งสินค้าออก(ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2529 อันเป็นการอนุเคราะห์ผู้ส่งออกให้ได้รับเงินกู้ในอัตราดอกเบี้ยต่ำเพียงร้อยละ 7 ต่อปี ตามที่ปรากฏในตั๋วสัญญาใช้เงิน โจทก์ไม่ใช่ผู้สลักหลังผู้เข้าถือเอาตั๋วสัญญาใช้เงินและใช้เงิน ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1003 ซึ่งมีอายุความ 6 เดือน คดีของโจทก์จึงไม่ขาดอายุความ
พิพากษายืน
