แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
การที่ผู้คัดค้านจงใจไม่ปฏิบัติหน้าที่ผู้จัดการมรดกร่วมกับผู้ร้องเพื่อแบ่งปันทรัพย์มรดกให้แก่ทายาทเจ้ามรดกให้เสร็จสิ้นลุล่วงไปตามภาระหน้าที่ของตนทั้งมีพฤติการณ์โต้แย้งเกี่ยวกับทรัพย์สินของเจ้ามรดกที่ผู้คัดค้านอ้างว่าทรัพย์มรดกที่ตนจะต้องจัดการแบ่งปันนั้นเป็นของมารดาตนเองมิใช่ของเจ้ามรดก นับว่าผู้คัดค้านกระทำการเป็นปฏิปักษ์ต่อกองมรดกและมีเหตุให้เห็นได้ว่าผู้คัดค้านจะไม่จัดการแบ่งปันทรัพย์มรดกให้เป็นไปโดยสุจริตทั้งผู้คัดค้านต้องโทษจำคุกอยู่ย่อมไม่สามารถทำหน้าที่เป็นผู้จัดการมรดกร่วมกับผู้ร้องได้ จึงไม่สมควรที่จะให้ผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกร่วมกับผู้ร้องต่อไป
ย่อยาว
คดีนี้สืบเนื่องมาจากศาลชั้นต้นมีคำสั่งตั้งผู้ร้องและผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกของนายประทานหรือทาน เย็นมั่น ผู้ตาย ต่อมาผู้ร้องถอดถอนยื่นคำร้องขอให้ศาลมีคำสั่งถอนผู้คัดค้านจากการเป็นผู้จัดการมรดกร่วมและให้นางจำนงค์ เย็นมั่น ผู้ร้อง เป็นผู้จัดการมรดกแต่เพียงผู้เดียว โดยอ้างว่าผู้คัดค้านเพิกเฉยไม่ยอมดำเนินการแบ่งปันทรัพย์มรดกตามที่ผู้ร้องถอดถอนและทายาทอื่นร้องขอ ประกอบกับผู้คัดค้านถูกจำคุกไม่สะดวกในการจัดการมรดกต่อไป
ผู้คัดค้านยื่นคำคัดค้านว่า ผู้ร้องถอดถอนไม่เคยมาขอให้ผู้คัดค้านดำเนินการแบ่งปันทรัพย์มรดก ทั้งทรัพย์มรดกทั้งหมดเป็นของนางอวนหรืออ่วน เย็นมั่น มารดาผู้คัดค้านแต่เพียงผู้เดียว ซึ่งทรัพย์สินดังกล่าวจะต้องตกทอดแก่ทายาทของนางอวนคือผู้คัดค้านกับพี่น้องรวม 4 คน ไม่รวมถึงผู้ร้องและคนอื่น ๆ จึงขอให้ยกคำร้องขอถอดถอนและมีคำสั่งตั้งผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกของนายประทวนหรือทวน เย็นมั่น และนางอวนหรืออ่วนเย็นมั่น แต่เพียงผู้เดียว
ศาลชั้นต้นไต่สวนแล้วมีคำสั่งให้ถอนนางสิริมา ศรีสวัสดิ์ ผู้คัดค้านออกจากการเป็นผู้จัดการมรดกร่วม และให้นางจำนงค์ เย็นมั่น ผู้ร้อง เป็นผู้จัดการมรดกแต่เพียงผู้เดียว
ผู้คัดค้านอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ภาค 1 พิพากษายืน
ผู้คัดค้านฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “พิเคราะห์แล้ว ปัญหาต้องวินิจฉัยตามฎีกาของผู้คัดค้านมีว่า สมควรถอดถอนผู้คัดค้านออกจากการเป็นผู้จัดการมรดกร่วมกับผู้ร้องหรือไม่ เห็นว่า ตามทางไต่สวนได้ความจากคำเบิกความของผู้ร้องถอดถอนและผู้ร้องว่าเมื่อศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้ผู้ร้องและผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกของนายประทวนหรือทวน เย็นมั่น ร่วมกันแล้ว ผู้ร้องถอดถอนและผู้ร้องตลอดจนทายาทอื่นของเจ้ามรดกชักชวนให้ผู้คัดค้านไปถอนเงินฝากของเจ้ามรดกที่ธนาคารเพื่อนำมาแบ่งปันแก่ทายาทและให้ดำเนินการแบ่งปันที่ดินซึ่งเป็นทรัพย์มรดกหลายครั้งหลายหน แต่ผู้คัดค้านบ่ายเบี่ยงไม่ยอมไปถอนเงินและแบ่งปันที่ดินตลอดมา ขณะนั้นผู้คัดค้านต้องโทษจำคุกตามคำพิพากษาของศาลชั้นต้นในคดีอาญาหมายเลขแดงที่ 606/2539 เป็นเวลา 2 ปี 6 เดือน ไม่สะดวกต่อการทำหน้าที่เป็นผู้จัดการมรดก ซึ่งผู้คัดค้านนำสืบว่า ผู้ร้องไม่ยอมจัดการมรดกร่วมกับผู้คัดค้าน ผู้ร้องไม่เคยชักชวนให้ผู้คัดค้านไปเบิกเงินมรดกจากธนาคารและทรัพย์ที่อ้างว่าเป็นมรดกของนายประทวนหรือทวน เย็นมั่น นั้น ไม่ใช่ทรัพย์มรดกของนายประทวนหรือทวน หากแต่เป็นทรัพย์มรดกและทรัพย์ส่วนตัวของนางอวนหรืออ่วน เย็นมั่น มารดาผู้คัดค้าน เช่นนี้ เป็นที่เห็นได้ว่า การที่ผู้คัดค้านนำสืบโต้แย้งว่าทรัพย์มรดกที่จะจัดการแบ่งปันให้แก่ทายาทไม่ใช่ทรัพย์ของเจ้ามรดก ดังนั้น ที่ผู้ร้องถอดถอนนำสืบว่าผู้คัดค้านไม่ยอมไปจัดการมรดกเพื่อแบ่งปันให้แก่ทายาทของเจ้ามรดก จึงมีน้ำหนักรับฟังเป็นความจริงได้การที่ผู้คัดค้านจงใจไม่ปฏิบัติหน้าที่ผู้จัดการมรดกร่วมกับผู้ร้องเพื่อแบ่งปันทรัพย์มรดกให้แก่ทายาทเจ้ามรดกให้เสร็จสิ้นลุล่วงไปตามภาระหน้าที่ของตนทั้งมีพฤติการณ์ที่เป็นการโต้แย้งเกี่ยวกับทรัพย์สินของเจ้ามรดกที่ผู้คัดค้านอ้างว่าทรัพย์มรดกที่ตนจะต้องจัดการแบ่งปันนั้นเป็นของมารดาตนเองมิใช่ของเจ้ามรดกที่จะพึงแบ่งปันแก่ทายาทอื่นได้ นับว่าผู้คัดค้านกระทำการเป็นปฏิปักษ์ต่อกองมรดกและเป็นกรณีที่มีเหตุให้เห็นได้ว่าผู้คัดค้านจะไม่จัดการแบ่งปันทรัพย์มรดกให้เป็นไปโดยสุจริตตามหน้าที่ที่มีต่อทายาททั้งขณะนี้ผู้คัดค้านต้องโทษจำคุกอยู่ย่อมไม่สามารถทำหน้าที่เป็นผู้จัดการมรดกร่วมกับผู้ร้องได้ เหตุดังกล่าวฟังประกอบเข้าด้วยกันทั้งหมดแล้วไม่สมควรที่จะให้ผู้คัดค้านเป็นผู้จัดการมรดกร่วมกับผู้ร้องต่อไป กรณีมีเหตุสมควรที่จะถอนผู้คัดค้านออกจากการเป็นผู้จัดการมรดกร่วมกับผู้ร้อง ส่วนที่ผู้คัดค้านฎีกาในปัญหาข้ออื่นเกี่ยวกับตัวผู้ร้องหรือบุคคลอื่นก็ดี หรือทรัพย์สินที่อ้างว่าไม่ใช่ทรัพย์มรดกของผู้ตายก็ล้วนแต่มิใช่ประเด็นปัญหาที่ต้องวินิจฉัยในคดีนี้ทั้งสิ้นเพราะคดีนี้มีประเด็นปัญหาที่ต้องวินิจฉัยแต่เพียงว่า สมควรถอดถอนผู้คัดค้านออกจากการเป็นผู้จัดการมรดกร่วมกับผู้ร้องหรือไม่เท่านั้นศาลฎีกาจึงไม่รับวินิจฉัยให้ ที่ศาลล่างทั้งสองพิพากษาต้องกันให้ถอนผู้คัดค้านออกจากการเป็นผู้จัดการมรดกของนายประทวนหรือทวน เย็นมั่น ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วย ฎีกาของผู้คัดค้านฟังไม่ขึ้น”
พิพากษายืน
