แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
โจทก์ยื่นคำขอต่ออายุเครื่องหมายการค้าและคำขอจดทะเบียนการเปลี่ยนแปลงข้อความที่ได้จดทะเบียนแล้ว พร้อมทั้งชำระค่าธรรมเนียม การที่นายทะเบียนไม่ต่ออายุและจดทะเบียนการเปลี่ยนแปลงข้อความให้ตามคำขอดังกล่าวเพราะได้เพิกถอนเครื่องหมายการค้าของโจทก์ไปแล้ว โจทก์ไม่มีสิทธิขอเงินค่าธรรมเนียมที่ชำระไปคืนจากจำเลย เพราะตามกฎกระทรวง ฉบับที่ 6(พ.ศ. 2521) ออกตามความในพระราชบัญญัติเครื่องหมายการค้า พ.ศ. 2474 ข้อ (9) และ (12)ค่าธรรมเนียมดังกล่าวเป็นค่าธรรมเนียมในการที่ยื่นคำขอ ทั้งไม่มีกฎหมายกำหนดให้ต้องคืนแก่โจทก์
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ได้ยื่นคำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าต่อจำเลย ต่อมาจึงยื่นคำขอต่ออายุทะเบียนและคำขอเปลี่ยนแปลงรายการที่จดทะเบียนไว้พร้อมทั้งชำระค่าธรรมเนียมแก่จำเลยแต่นายทะเบียนไม่รับคำขอ โจทก์ขอค่าธรรมเนียมที่ชำระไปแล้วทั้งหมดคืน จำเลยไม่คืนให้ ขอให้บังคับจำเลยชำระเงิน 17,400 บาทพร้อมดอกเบี้ยแก่โจทก์ จำเลยให้การว่า ค่าธรรมเนียมที่โจทก์ชำระเป็นค่าคำขอมิใช่เป็นค่าจดทะเบียน เมื่อโจทก์ยื่นคำขอก็ต้องชำระและกฎหมายมิได้ระบุให้จำเลยต้องคืน ขอให้ยกฟ้อง ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ข้อเท็จจริงฟังเป็นยุติว่า โจทก์เป็นบริษัทจำกัดได้เคยยื่นคำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าต่อกองสิทธิบัตรและเครื่องหมายการค้า กรมทะเบียนการค้าจำเลยไว้11 คำขอ และนายทะเบียนได้รับจดทะเบียนไว้แล้ว ต่อมาเมื่อวันที่25 สิงหาคม พ.ศ. 2526 โจทก์ได้ยื่นคำขอต่ออายุทะเบียนและคำขอเปลี่ยนแปลงรายการที่จดทะเบียนเครื่องหมายการค้าดังกล่าว พร้อมทั้งได้ชำระค่าธรรมเนียมแก่จำเลยรวม 17,400 บาท แต่ปรากฏว่านายทะเบียนไม่ต่ออายุทะเบียนให้ตามคำขอของโจทก์ เพราะเหตุที่นายทะเบียนได้เพิกถอนเครื่องหมายการค้าของโจทก์ทั้ง 11 คำขอไปตั้งแต่เมื่อวันที่ 24 สิงหาคม 2526 แล้ว และโจทก์จึงขอเงินค่าธรรมเนียมคืนจากจำเลย จำเลยไม่ยอมคืนให้
มีปัญหาในชั้นนี้ว่า จำเลยจะต้องคืนเงินค่าธรรมเนียมดังกล่าวให้แก่โจทก์หรือไม่ พิเคราะห์แล้วพระราชบัญญัติเครื่องหมายการค้าพ.ศ. 2474 มาตรา 46 บัญญัติว่า ให้เสนาบดีกระทรวงพาณิชย์และคมนาคมมีหน้าที่รักษาการให้เป็นไปตามพระราชบัญญัตินี้ ให้มีอำนาจออกกฎเสนาบดีกำหนดอัตราค่าธรรมเนียมฯและกฎกระทรวง ฉบับที่ 6 (พ.ศ. 2521)ออกตามความในพระราชบัญญัติเครื่องหมายการค้า พ.ศ. 2474 ระบุว่าให้ใช้อัตราค่าธรรมเนียมตามที่กำหนดไว้และกำหนดอัตราค่าธรรมเนียมเป็นเรื่อง ๆ ไปใน (9) คำขอจดทะเบียนการเปลี่ยนแปลงข้อความที่ได้จดทะเบียนไว้แล้ว 200 บาท และ (12) คำขอต่ออายุเครื่องหมายการค้าสำหรับสินค้าจำพวกเดียวกัน (ก) สินค้าอย่างเดียว 500 บาท (ข) สินค้าตั้งแต่สองอย่างแต่ไม่เกินห้าอย่าง 1,000 บาท (ค) สินค้าตั้งแต่หกอย่างหรือทั้งจำพวก 3,000 บาท ฉะนั้น คำขอของโจทก์จึงต้องเสียค่าธรรมเนียมตามกฎกระทรวงฉบับดังกล่าว ข้อ (9) และ (12)ซึ่งทั้งสองข้อเป็นการกำหนดค่าธรรมเนียมสำหรับ “คำขอ” หรืออีกนัยหนึ่งก็คือค่าธรรมเนียมในการที่ยื่นคำขอนั่นเอง ดังนั้นผู้ขอจะต้องชำระค่าธรรมเนียมเมื่อยื่นคำขอ เมื่อโจทก์จะต้องชำระจำเลยก็ย่อมมีอำนาจหน้าที่ในการที่จะรับเงินนั้นไว้ เงินที่จำเลยรับไว้แล้วจึงเป็นเงินของจำเลยที่ได้รับมาตามอำนาจหน้าที่เมื่อไม่มีกฎหมายกำหนดให้ต้องคืนแก่โจทก์ โจทก์ก็ไม่มีสิทธิเรียกคืนได้ การที่จำเลยไม่รับต่ออายุเครื่องหมายการค้าให้โจทก์และจดทะเบียนการเปลี่ยนแปลงข้อความที่ได้จดทะเบียนแล้วให้แก่โจทก์ไม่ทำให้จำเลยต้องมีหน้าที่คืนค่าธรรมเนียมที่รับไว้โดยชอบแล้วแก่โจทก์ ศาลล่างทั้งสองพิพากษาชอบแล้ว ฎีกาโจทก์ฟังไม่ขึ้น”
พิพากษายืน
