แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
อาชญาบัตรเป็นใบอนุญาตออกให้แก่ผู้ใช้เครื่องมือทำการประมงหาใช่เป็นใบอนุญาตประจำเครื่องมือทำการประมงไม่จึงเป็นอันว่าอาชญาบัตรคุ้มครองบุคคลผู้ได้รับอนุญาตให้ใช้เครื่องมือทำการประมงเท่านั้น ผู้ไม่ได้รับอนุญาตหรือไม่มีชื่อในคำขอรับอาชญาบัตรให้ใช้หามีสิทธิที่จะใช้เครื่องมือของผู้ได้รับอนุญาตทำการประมงได้ไม่
ย่อยาว
คดีทั้ง 5 สำนวนนี้พิจารณาพิพากษารวมกัน โจทก์ฟ้องใจความต้องกันว่า จำเลยทั้ง 5 คน ใช้ยอขันช่ออันเป็นเครื่องมือในพิกัดต้องเสียอากรทำการประมงโดยมิได้รับอาชญาบัตรและมิได้เสียเงินอากรตามกฎหมาย ขอให้ลงโทษตาม พระราชบัญญัติการประมง พ.ศ. 2490 มาตรา 28, 64
จำเลยทุกคนให้การปฏิเสธ
ศาลแขวงสงขลาพิพากษาว่า ร้านยอขันช่อที่จำเลยถูกจับเป็นร้านของผู้อื่นที่มีใบอนุญาตและอาชญาบัตรแล้ว แม้จำเลยผู้มิใช่เจ้าของจะยกยอตามฟ้องก็หาเป็นความผิดไม่ เพราะใบอนุญาตก็ดีอาชญาบัตรก็ดี เป็นใบอนุญาตประจำที่และประจำเครื่องมือทำการประมงให้ยกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษาว่า บุคคลจะใช้เครื่องมือในพิกัดทำการประมงได้ต่อเมื่อได้รับอาชญาบัตรระบุชื่อบุคคลนั้น และเสียเงินอากรตามพระราชบัญญัติแล้ว แต่ศาลชั้นต้นยังมิได้วินิจฉัยข้อเท็จจริงว่า จำเลยได้ใช้ยอขันช่อทำการประมงโดยมิได้รับอาชญาบัตรหรือไม่จึงให้ศาลชั้นต้นวินิจฉัยข้อเท็จจริง แล้วพิพากษาใหม่ตามรูปคดี
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ความหมายของอาชญาบัตรตามพระราชบัญญัติการประมงพ.ศ. 2490 มาตรา 4(10) อธิบายได้ว่า เป็นใบอนุญาตออกให้แก่ผู้ใช้เครื่องมือทำการประมง หาใช่เป็นใบอนุญาตประจำเครื่องมือทำการประมงไม่ และตามมาตรา 4(11) ให้ความหมายผู้รับอนุญาตคือ เป็นผู้ได้รับอาชญาบัตรตามมาตรา 28 บัญญัติว่า บุคคลใดจะใช้เครื่องมือในพิกัดทำการประมงได้ต่อเมื่อได้รับอาชญาบัตรระบุชื่อบุคคลนั้น และตามกฎกระทรวง ฉบับที่ 4 (พ.ศ. 2490) ออกตามความในพระราชบัญญัติการประมง พ.ศ. 2490 ข้อ 1 ตอนท้ายว่า ถ้าผู้ขออาชญาบัตรประสงค์จะให้ผู้ใดหรือลูกจ้างมีสิทธิใช้เครื่องมือนั้นด้วย ก็ให้ระบุชื่อไว้ในคำขออาชญาบัตรนั้น ตามกฎหมายและกฎกระทรวงดังกล่าว เป็นการชัดว่าอาชญาบัตรนั้นอนุญาตให้แก่บุคคลผู้ใช้เครื่องมือทำการประมง ผู้ได้รับอาชญาบัตรคือผู้ได้รับอนุญาตให้ทำการประมงและมีชื่อผู้ได้รับอนุญาตในอาชญาบัตรหากผู้ขออาชญาบัตรมีความประสงค์จะให้ผู้ใดมีสิทธิใช้เครื่องมือทำการประมงด้วย จะต้องระบุชื่อผู้นั้นไว้ในคำขออาชญาบัตรจึงเป็นอันว่าอาชญาบัตรคุ้มครองบุคคลผู้ได้รับอนุญาตให้ใช้เครื่องมือทำการประมงเท่านั้น ผู้ไม่ได้รับอนุญาตหรือไม่มีชื่อในคำขอรับอาชญาบัตรให้ใช้ หามีสิทธิที่จะใช้เครื่องมือของผู้ได้รับอนุญาตทำการประมงได้ไม่
พิพากษายืนตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ยกฎีกาจำเลย
