แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
กฎหมายได้กำหนดตัวบุคคลไว้โดยเฉพาะที่จะจัดการแทนผู้เสียหายได้เป็นการแสดงอยู่ในตัวเองว่าผู้ที่จะเป็นโจทก์ฟ้องแทนผู้เสียหายได้ต้องเป็นบุคคลตามที่ระบุไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา
โจทก์เป็นผู้ได้รับมอบอำนาจให้จำหน่ายยาอันมีเครื่องหมายการค้าโดยเฉพาะจากผู้มีชื่อ ต่อมามีผู้ปลอมเครื่องหมายการค้ายาที่โจทก์ได้รับมอบอำนาจ แม้โจทก์จะเสียหายก็ตาม ก็มิได้ชื่อว่าเป็นผู้เสียหายตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา โจทก์จึงไม่มีอำนาจฟ้อง
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่านายเจี่ย กิวทิ้วโจทก์เป็นเจ้าของและผู้ประดิษฐ์เครื่องหมายการค้า โดยใช้ชื่อ “อ๊อตตอนแอนด์แพลเดมิว” ในการค้ายาฉีดและถือเป็นส่วนหนึ่งในการค้าขายยาฉีดคิวนินไฮโดรโครเรทและแทยีนอน ซึ่งส่งมาให้นายเองเช็งเบี่ยงกรรมการบริษัทสหเภสัชจำกัดเป็นเอเย่นต์แต่ผู้เดียว
ต่อมานายเจี่ย กิมทิ้ว โดยมอบอำนาจให้นายเองเช็งเบี่ยงกรรมการบริษัทสหเภสัชจำกัด มีอำนาจจำหน่ายยาดังกล่าวแต่ผู้เดียวรวมทั้งอำนาจในการขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า ร้องทุกข์ฟ้องคดีด้วย บริษัทสหเภสัช จำกัด โดยนายเองเช็งเบี่ยงกรรมการได้เป็นผู้จำหน่ายยาดังกล่าวมาช้านาน
ต่อมาจำเลยกับพวกสมคบกันปลอมเครื่องหมายการค้าของนายเจี่ยกิมทิ้วโจทก์และปลอมชื่อโรงงานเภสัช “อ๊อตตอนแอนด์แพลเดมิว”และจำเลยสมคบกันเอายาฉีดควีนินไฮโดรโครเรทและแทยีนอนออกขาย ทำให้โจทก์เสียหาย 5,000 บาท ขอให้ลงโทษจำเลยตามกฎหมายอาญา มาตรา 235, 237, 238 และริบของกลางตาม มาตรา 239 กับให้จำเลยทั้ง 3 ใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์พร้อมกับดอกเบี้ยร้อยละ 7 ครึ่งต่อปี กับขอให้ศาลแสดงว่าโจทก์มีสิทธิจดทะเบียนเครื่องหมายการค้านี้ดีกว่าจำเลย ฯลฯ
ศาลอาญาทำคำสั่งว่าในคดีอาญาผู้เสียหายจะมอบอำนาจให้ผู้อื่นฟ้องแทนไม่ได้ ผู้ที่จะเป็นโจทก์คือบุคคล ที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 4, 5 เท่านั้น ส่วนโจทก์ที่ 2 ไม่ใช่เจ้าของเครื่องหมายการค้าย่อมไม่มีอำนาจฟ้องคดีอาญาเพราะไม่ใช่ผู้เสียหาย เมื่อฟ้องโจทก์ไม่เป็นฟ้องทางอาญา จึงไม่รับประทับฟ้องคดีส่วนแพ่ง ฯลฯ
โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา ศาลเห็นว่าผู้ที่จะเป็นโจทก์ฟ้องแทนผู้เสียหายได้ต้องเป็นบุคคลตามที่ระบุไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 5 เท่านั้น กฎหมายได้กำหนดตัวบุคคลไว้โดยเฉพาะที่จะจัดการแทนผู้เสียหายได้เป็นการแสดงอยู่ในตัวเองว่าบุคคลอื่นนอกจากประเภทที่ได้ระบุไว้นี้ไม่มีอำนาจจัดการเป็นโจทก์ฟ้องคดีอาญาแทนกันได้ แม้โจทก์จะเสียหายด้วยก็ดี เมื่อไม่ใช่ผู้เสียหายตามกฎหมายที่บัญญัติไว้จึงไม่มีอำนาจฟ้องคดีอาญาได้ พิพากษายืนตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์
