แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ค่าแห่งที่ดินที่เพิ่มขึ้นเกิดจากสิ่งปลูกสร้าง ผู้มีสิทธิจะเรียกได้คือผู้ว่าจ้างซึ่งเป็นเจ้าของการงานที่ว่าจ้าง ส่วนผู้ร้บเหมาจ้างหามีสิทธิเรียกจากเจ้าของที่ดินได้ไม่
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่าโจทก์ปลูกตึกแถว ๑๕ ห้องลงในที่ดินของจำเลยโดยนายพินัยเป็นผู้สทำสัญญาให้สร้าง ได้มอบตึกให้นายพินัยแล้ว ระหว่างกำลังหาผู้เช่าจำเลยเข้ามาจัดการให้เช่าเสียเอง สัญญาก่อสร้างจ้างเหมาโจทก์เป็่นเงิน ๓ แสน๓ หมื่นบาท โดยให้เก็บเงินกินเปล่าจากผู้เช่า โจทก์เข้าปลูกสร้างโดยสุจริต และทำให้ค่าที่ดินเพิ่มเท่าค่าก่อสร้าง ขอให้จำเลยชำระเงินจำนวนนี้กับดอกเบี้ย
จำเลยให้การว่าที่ดินเป็นของจำเลย ตึกรายพิพาทนายสมชายจ้างบริษัทสวัสดิ์ประดิษฐ์จำกัดสร้าง ตึกพิพาทเป็นของจำเลยตามข้อตกลงระหว่างจำเลยกับนายสมชาย
ศาลแพ่งวินิจฉัยว่า โจทก์เป็นผู้สร้างตึกต่อจากคนเก่าทำไว้จนเสร็จ โดยเชื่อว่าเป็นที่ดินของนายพินัยผู้ว่าจ้างให้สร้าง ตึกที่สร้างนี้เป็นส่วนควบของที่ดิน จึงเป็นของเจ้าของที่ดิน คือ จำเลย และฟังว่าค่าแห่งที่ดินเพิ่มขึ้นเป็นราคา ๓๓๐,๐๐๐ บาท แต่จำเลยจ่ายเงินให้ผู้ก่อสร้างคนเก่าไป ๑๘๐,๐๐๐ บาท จึงพิพากษาให้จำเลยใช้เงิน ๑๕๐,๐๐๐ บาท พร้อมดอกเบี้ยแก่โจทก์
โจทก์จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า ผู้สร้างโรงเรือนตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา ๑๓๑๐ หมายถึงผู้สร้างเพื่อตน แต่โจทก์มีฐานะเป็นเพียงผู้รับเหมาจากนายพินัยผู้จ้าง เมื่อสร้างเสร็จแล้วก็ตกเป็นของผู้จ้าง หาใช่ของโจทก์ไม่ โจทก์มีสิทธิเรียกร้องเพียงค่าก่อสร้างเท่านั้น จึงไม่ใช่ผู้มีสิทธิเรียกเอาค่าที่ดินที่เพิ่มขึ้นเพราะสิ่งก่อสร้าง พิพากษากลับให้ยกฟ้อง
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า โจทก์มีสิทธิแต่เพียงเรียกเอาสินจ้างจากผู้ว่าจ้างเท่าปรากฏว่า ส่งมอบตึกที่จ้างก่อสร้างให้นายพินัยแล้ว สิ่งก่อสร้างจึงไม่ใช่ของโจทก์ต่อไปโจทก์อ้างว่ามีสิทธิติดตามเอาเงินค่ากินเปล่านั้น หามีกฎหมายใดสนับสนุนไม่ เพราะโจทก์ไม่ใช่เจ้าของทรัพย์ ย่อมไม่มีสิทธิที่จะได้ลาภอันเกิดจากใช้ทรัพย์นั้น
อนึ่ง ค่าแห่งที่ดิน ที่เพิ่มขึ้นเกิดจากสิ่งปลูกสร้าง ผู้มีสิทธิจะเรียกได้คือค่าจ้างซึ่งเป็นเจ้าของการงานที่ว่าจ้าง โจทก์เพียงแต่เป็นผู้รับเหมาทำการงานเท่านั้น เมื่อทำงานเสร็จประโยชน์ของโจทก์คือสินจ้าง มิใช่ก่อสร้าง ฯลฯ โจทก์เป็นแต่เพียงเจ้าหนี้ผู้ว่าจ้าง หากผู้ว่าจ้างมีสิทธิจะได้จากจำเลยซึ่งเป็นเจ้าของที่ดินอย่างไร ก็เป็นเรื่องระหว่างผู้ว่าจ้างกับจำเลย นอกฟ้องคดีนี้
พิพากษายืน
