แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เจ้าของที่ดินร่วมในโฉนดคนหนึ่งครอบครองที่ดินเป็นส่วนสัดแต่ไม่เกิน 10 ปี จะอ้างกรรมสิทธิ์ในส่วนนั้นยันเจ้าของร่วมอีกผู้หนึ่งไม่ได้.
(ประชุมใหญ่ครั้งที่ 6/2501)
เมื่อศาลเห็นสมควรเพื่อความยุติธรรม ศาลจะแบ่งที่ดินเป็นส่วน ๆ ให้แก่ผู้ถือกรรมสิทธิ์ ร่วมแต่ละคนก็ได้โดยไม่สั่งให้เอาที่ดินออกขายแบ่งราคากัน.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่าโจทก์เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดินโฉนดที่ ๒๒๗๕ ซึ่งศาลพิพากษาว่าโจทก์ได้มาโดยซื้อจาก นายจิ๋ว ในโฉนดมีชื่อจำเลยถือกรรมสิทธิ์ร่วมด้วย โจทก์ขอแบ่งแยกโฉนดส่วนของ นายจิ๋ว ทางซีกตะวันตก จำเลยไม่ยอม จึงขอให้ศาลบังคับ ถ้าการแบ่งทำไม่ได้ก็ขอให้ขายทอดตลาดแบ่งเงินกัน
จำเลยต่อสู้ว่าจำเลยมีข้อตกลงกับนายจิ๋วว่าที่ดินซีกตะวันตกให้เป็นส่วนของจำเลย จำเลยครอบครองมาเป็นส่วนสัด ที่ส่วนของ นายจิ๋ว อยู่ทางซีกตะวันออก
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้เอาที่ดินรายพิพาทประมูลราคากัน ถ้าไม่ตกลงก็ให้ขายทอดตลาด หลังจากแบ่งใช้ค่าธรรมเนียมบางประการและค่าทนายแล้ว ให้แบ่งให้โจทก์จำเลยเท่า ๆ กัน
จำเลยอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกาว่าได้ครอบครองทำประโยชน์ปลูกบ้านลงในที่ซีกตะวันตกมา ๘-๙ ปีแล้ว ถ้าต้องขายทอดตลาดก็เดือดร้อนและเสียเปรียบ
ศาลฎีกาโดยที่ประชุมใหญ่เห็นว่า จำเลยครอบครองมายังไม่เกิน ๑๐ ปี ยังไม่ได้กรรมสิทธิ์ในส่วนที่ครอบครอง อันจะยันเจ้าของร่วมได้
แต่อย่างไรก็ดีศาลฎีกาเห็นควรให้แบ่งที่ดินให้ตามทิศทางที่ได้แบ่งกันครอบครองมาแต่เดิม พิพากษาให้แบ่งที่ดินออกเป็นสองส่วนเท่ากัน ให้โจทก์ได้ซีกตะวันออก จำเลยได้ซีกตะวันตก.
