แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ผู้ใหญ่บ้านไม่ใช่ลูกจ้างหรือคนงานของรัฐบาลตามความหมายของ พ.ร.บ.การเลือกตั้งของสมาชิกจังหวัด
ผู้ใหญ่บ้านที่สมัครเข้ารับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาจังหวัด จึงไม่มีความผิดตาม พ.ร.บ.การเลือกตั้งสมาชิกสภาจังหวัด พ.ศ.2482 ม.21,64 พ.ร.บ.การเลือกตั้งสมาชิกสภาจังหวัด (ฉบับที่ 3) พ.ศ.2498 ม.9
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่าจำเลยรับราชการเป็นผู้ใหญ่บ้าน จำเลยเป็นลูกจ้างหรือคนงานของรัฐบาลซึ่งมีเงินเดือน จำเลยรู้อยู่แล้วว่าตนไม่มีสิทธิสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาจังหวัดปัตตานี จำเลยได้ฝ่าฝืน ก.ม.ได้บังอาจสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาจังหวัด ทั้ง ๆ ที่จำเลยรู้อยู่แล้วว่าตนไม่มีสิทธิที่จะสมัครรับเลือกตั้งได้ขอให้ลงโทษตาม พ.ร.บ.การเลือกตั้งสมาชิกสภาจังหวัด พ.ศ.๒๔๘๒ ม.๒๑-๖๔ พ.ร.บ.การเลือกตั้งสมาชิกสภาจังหวัด (ฉบับที่ ๓) พ.ศ.๒๔๙๘ ม.๙
จำเลยปฏิเสธ ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับคำพิพากษาศาลชั้นต้นว่าจำเลยมีความผิดตาม พ.ร.บ.การเลือกตั้งสมาชิกสภาจังหวัด พ.ศ.๒๔๘๒ ม.๖๔ แก่เป็นกรณีที่ควรกรุณาแก่จำเลยจึงให้ลงโทษปรับเพียง ๕๐ บาท ฯลฯ
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่าตาม พ.ร.บ.ลักษณะปกครองท้องที่ พ.ศ.๒๔๕๗ ผู้ใหญ่บ้านเป็นบุคคลคนหนึ่งในหมู่บ้านซึ่งราษฎรในหมู่บ้านเลือกตั้งขึ้นมาเพื่อช่วยเหลือการปกครองของรัฐเท่านั้น การกระทำของผู้ใหญ่บ้านเป็นการกระทำเพื่อความสงบสุขของลูกบ้านหาได้มุ่งหวังในสินจ้างประการใดไม่ จึงไม่ใช่ลูกจ้างหรือคนงานของรัฐบาล แม้ต่อมาจะได้แก้ไขข้อความตาม ม.๙ โดยพ.ร.บ.ลักษณะปกครองท้องที่ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๔๘๖ ว่าผู้ใหญ่บ้านจะได้เงินเดือน แต่ก็มิใช่จากเงินงบประมาณประเภทเงินเดือนเป็นแต่เพียงการช่วยเหลือสมนาคุณกันบ้างเท่านั้น หาได้กระทำให้ฐานะของผู้ใหญ่บ้านเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมแต่ประการใดไม่ จึงเห็นว่าผู้ใหญ่บ้านไม่ใช่ลูกจ้างหรือคนงานของรัฐบาลตามความหมายของ พ.ร.บ.การเลือกตั้งสมาชิกสภาจังหวัด จำเลยมิได้กระทำผิดประการใด ตามข้อหาของโจทก์ พิพากษากลับคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ให้ยกฟ้องโจทก์
