แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ที่ดินมือเปล่าแม้จะเป็นที่สวนก็ตาม เมื่อโจทก์ไม่ได้สืบให้ปรากฏว่าโจทก์มีสิทธิในที่พิพาทนี้ตามกฎหมายลักษณะเบ็ดเสร็จบทที่ 42 แล้วก็ต้องถือว่าสิทธิในที่ดินนี้เป็นแต่เพียงสิทธิครอบครองตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 4 ในลักษณะครอบครองหากถูกแย่งการครอบครองเกิน 1 ปีแล้วย่อมหมดสิทธิตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1375
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่าที่สวนเป็นของโจทก์โดยบิดายกให้จำเลยบุกรุกขอให้พิพากษาว่าที่พิพาทเป็นของโจทก์ให้ขับไล่หรือห้ามอย่าให้จำเลยเข้าเกี่ยวข้อง
จำเลยต่อสู้ว่า ที่พิพาทเดิมเป็นที่ว่างเปล่าจำเลยถากถางครอบครองมาโจทก์ไม่ฟ้องปล่อยให้เวลาล่วงเลยมา 2 ปีหากเป็นที่ของโจทก์จริง โจทก์ก็มีสิทธิครอบครอง เมื่อปล่อยให้จำเลยเข้าแย่งการครอบครองเกินกว่า 1 ปีแล้วโจทก์ย่อมหมดสิทธิ
โจทก์จำเลยแถลงรับกันว่าที่พิพาทเป็นที่สวนเตย ไม่มีหนังสือสำคัญสำหรับที่และจำเลยยอมรับว่าที่พิพาทเป็นของโจทก์ครอบครองมาจริง โจทก์รับว่าจำเลยได้เข้าแย่งการครอบครองที่พิพาทมาเกิน 1 ปีแล้วจริง
โจทก์จำเลยโต้เถียงเรื่องอายุความ โจทก์ว่าที่นี้เป็นที่สวนต้องถืออายุความ 9-10 ปี แต่จำเลยว่าต้องถืออายุความ 1 ปีโจทก์ไม่ฟ้องภายในกำหนด คดีจึงขาดอายุความตามคำให้การจำเลย โจทก์จำเลยต่างไม่ติดใจสืบพยานต่อไป โดยแถลงขอให้ศาลวินิจฉัยข้อเดียวว่าคดีขาดอายุความแล้วหรือไม่เท่านั้น
ศาลชั้นต้นเห็นว่าโจทก์ไม่ได้สืบแสดงให้เห็นว่ามีกรรมสิทธิ์ในที่สวนพิพาทตามกฎหมายลักษณะเบ็ดเสร็จบทที่ 42 แล้วก็ต้องถือว่าสิทธิในที่สวนรายนี้เป็นสิทธิครอบครองมือเปล่าธรรมดาเช่นเดียวกับที่นามือเปล่าอ้างฎีกาที่ 882/2494 และที่ 5/2495 โจทก์ผู้รับยกให้จึงมีแต่สิทธิครอบครองตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1367 เมื่อจำเลยแย่งการครอบครองที่พิพาทมาเกิน 1 ปีแล้วคดีโจทก์จึงขาดอายุความตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1374,1375 พิพากษายกฟ้อง และศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ที่ดินพิพาทเป็นที่มือเปล่าไม่มีหนังสือสำคัญสำหรับที่ แม้จะเป็นที่สวนเมื่อโจทก์ไม่ได้สืบให้ปรากฏว่า บิดาโจทก์หรือโจทก์มีสิทธิในที่ดินรายนี้ตามกฎหมายลักษณะเบ็ดเสร็จบทที่ 42 แล้ว ก็ต้องถือว่าสิทธิครอบครองตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์บรรพ 4 ในลักษณะครอบครอง เมื่อโจทก์ยอมรับว่าจำเลยแย่งการครอบครองเกิน 1 ปีแล้ว โจทก์ก็ย่อมหมดสิทธิตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1375 พิพากษายืน
