แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรฯมาตรา 79 ให้นำประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาใช้บังคับโดยอนุโลม คำร้องที่ผู้ร้องขอให้มีการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรใหม่จึงอยู่ในบังคับของประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 172 วรรคสอง ด้วยเมื่อมิได้บรรยายให้แจ้งชัดว่าเจ้าพนักงานผู้ดำเนินการเลือกตั้ง เจ้าหน้าที่คะแนนและกรรมการตรวจคะแนนผู้ใดประจำหน่วยเลือกตั้งหน่วยใดกระทำการอันมิชอบด้วยกฎหมายโดยอ่านบัตรเลือกตั้งให้ผิดไปจากความจริงหรืออ่านบัตรเลือกตั้งที่ลงคะแนนเลือกตั้งให้ผู้ร้องแต่อ่านเป็นให้ส. รวมทั้งบัตรเลือกตั้งที่ลงคะแนนเลือกตั้งให้ผู้ร้องแต่อ่านให้เป็นบัตรเสียมีจำนวนเท่าใด คะแนนเลือกตั้งที่กรอกในใบรายงานไม่ตรงกับคะแนนเลือกตั้งในกระดานดำและหีบบัตรเลือกตั้งเป็นจำนวนเท่าใด มีการนำบัตรลงคะแนนเลือกตั้ง ของผู้ที่ไม่ได้มาใช้สิทธิมาใช้ลงคะแนนเลือกตั้งเป็นจำนวนเท่าใด รวมทั้งนำบัตรเลือกตั้งที่เสียมานับเป็นคะแนนเลือกตั้งของ ส. จำนวนเท่าใด และเหตุเกิดที่หน่วยเลือกตั้งใดบ้าง คำร้องจึงมิได้แสดงโดยแจ้งชัดซึ่งสภาพแห่งข้อหาพอที่จะให้ผู้คัดค้านทั้งสามเข้าใจได้ดีเป็นคำร้องเคลือบคลุม การเปิดหีบบัตรเลือกตั้งเพื่อนับคะแนนเลือกตั้งใหม่เป็นส่วนหนึ่งของการดำเนินกระบวนพิจารณาในคดีร้องคัดค้านว่าการเลือกตั้งเป็นไปโดยมิชอบเพื่อให้มีการเลือกตั้งใหม่เมื่อคำร้องของผู้ร้องคัดค้านว่าการเลือกตั้งเป็นไปโดยมิชอบนั้นเคลือบคลุมแล้ว จึงไม่มีเหตุที่จะมีคำสั่งให้เปิดหีบบัตรเลือกตั้งเพื่อนับคะแนนเลือกตั้งใหม่
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องต่อศาลจังหวัดสุโขทัยว่า ผู้ร้องสังกัดพรรคมวลชน เป็นผู้สมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเขตเลือกตั้งที่ 1 จังหวัดสุโขทัย ซึ่งมีการเลือกตั้งทั่วไปเมื่อวันที่ 2 กรกฎาคม 2538 โดยผู้ร้องได้เครื่องหมายประจำตัวผู้สมัครหมายเลข 5 แต่ผู้ร้องไม่ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในเขตเลือกตั้งดังกล่าว ทั้งนี้เพราะการเลือกตั้งในเขตเลือกตั้งที่ 1 จังหวัดสุโขทัย ได้มีการกระทำอันมิชอบด้วยกฎหมายของเจ้าพนักงานผู้ดำเนินการเลือกตั้งของหน่วยเลือกตั้งเจ้าหน้าที่คะแนนและกรรมการตรวจคะแนนประจำหน่วยเลือกตั้งทั่วไปต่าง ๆ ของเขตเลือกตั้งที่ 1 จังหวัดสุโขทัย โดยอ่านบัตรเลือกตั้งให้ผิดไปจากความจริง อ่านบัตรเลือกตั้งที่ผู้เลือกตั้งลงคะแนนเลือกตั้งให้ผู้ร้องเป็นหมายเลข 1 ของนายสมศักดิ์ เทพสุทินอ่านบัตรเลือกตั้งที่ผู้เลือกตั้งลงคะแนนเลือกตั้งให้ผู้ร้องให้เป็นบัตรเสียกรอกคะแนนเลือกตั้งในใบรายงานไม่ตรงกับคะแนนเลือกตั้งในกระดานดำและหีบบัตรเลือกตั้ง นำบัตรเลือกตั้งของผู้ที่ไม่ได้มาใช้สิทธิเลือกตั้งมาใช้ลงคะแนนเลือกตั้ง และนำบัตรเลือกตั้งที่เป็นบัตรเสียตามกฎหมายนับเป็นคะแนนเลือกตั้งของหมายเลข 1 นายสมศักดิ์ เทพสุทิน ทำให้นายสมศักดิ์ เทพสุทินกับนายประศาสตร์ ทองปากน้ำ ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเขต 1 จังหวัดสุโขทัย ขอให้มีคำสั่งเปิดหีบบัตรเลือกตั้งเพื่อนับคะแนนเลือกตั้งใหม่ ให้การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเขตเลือกตั้งที่ 1 จังหวัดสุโขทัย เมื่อวันที่2 กรกฎาคม 2538 เป็นโมฆะและให้มีการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเขตเลือกตั้งที่ 1 จังหวัดสุโขทัยใหม่
ศาลชั้นต้นส่งสำเนาคำร้องและกำหนดวันนัดไต่สวนคำร้องให้ผู้ว่าราชการจังหวัดสุโขทัย กับนายสมศักดิ์ เทพสุทินและนายประศาสตร์ ทองปากน้ำ ผู้ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเขต 1 จังหวัดสุโขทัย ทราบแล้ว
ผู้ว่าราชการจังหวัดสุโขทัยผู้คัดค้านที่ 1 นายสมศักดิ์เทพสุทิน ผู้คัดค้านที่ 2 และนายประศาสตร์ ทองปากน้ำผู้คัดค้านที่ 3 ยื่นคำคัดค้านทำนองเดียวกันว่า การเลือกตั้งทุกเขตเลือกตั้งทำไปด้วยความถูกต้องตามกฎหมายและระเบียบเจ้าพนักงานผู้ดำเนินการเลือกตั้ง กรรมการตรวจคะแนนและเจ้าหน้าที่คะแนนทุกคนในทุกหน่วยเลือกตั้ง ในทุกอำเภอในเขตเลือกตั้งที่ 1 ปฏิบัติหน้าที่โดยถูกต้องชอบด้วยกฎหมายและระเบียบมิได้ปฏิบัติหรือมีพฤติการณ์ตามที่ผู้ร้องกล่าวอ้างแต่อย่างใดคำร้องของผู้ร้องเป็นคำร้องที่เคลือบคลุมไม่ชอบด้วยกฎหมายขอให้ยกคำร้อง
ในวันนัดไต่สวนคำร้อง ผู้คัดค้านที่ 1 ยื่นคำร้องขอให้ศาลวินิจฉัยชี้ขาดเบื้องต้นในข้อกฎหมายว่าคำร้องของผู้ร้องเคลือบคลุมหรือไม่ ศาลชั้นต้นสั่งให้งดการไต่สวนและทำความเห็นส่งสำนวนมายังศาลฎีกาว่า คำร้องของผู้ร้องเคลือบคลุมไม่ชอบด้วยประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 172 วรรคสองเห็นควรยกคำร้องของผู้ร้อง
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “คดีมีปัญหาที่ต้องวินิจฉัยว่าคำร้องของผู้ร้องเคลือบคลุมหรือไม่ พิเคราะห์แล้วพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2522 มาตรา 79 ให้นำประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาใช้บังคับโดยอนุโลมซึ่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 172 วรรคสองบัญญัติว่า “คำฟ้องต้องแสดงโดยแจ้งชัดซึ่งสภาพแห่งข้อหาของโจทก์และคำขอบังคับ ทั้งข้ออ้างที่อาศัยเป็นหลักแห่งข้อหาเช่นว่านั้น”และมาตรา 1(3) บัญญัติว่า “คำฟ้องหมายความว่า กระบวนพิจารณาใด ๆที่โจทก์ได้เสนอข้อหาต่อศาล ฯลฯ ไม่ว่าจะได้เสนอในขณะที่เริ่มคดีโดยคำฟ้องหรือคำร้องขอ ฯลฯ” ดังนี้ คำร้องที่ผู้ร้องขอให้มีการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรใหม่จึงอยู่ในบังคับของประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 172 วรรคสองด้วยตามคำร้องของผู้ร้อง ผู้ร้องกล่าวในคำร้องแต่เพียงว่าการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเมื่อวันที่ 2 กรกฎาคม 2538 ได้มีการกระทำอันมิชอบด้วยกฎหมายของเจ้าพนักงานผู้ดำเนินการเลือกตั้งของหน่วยเลือกตั้ง เจ้าหน้าที่คะแนนและกรรมการตรวจคะแนนประจำหน่วยเลือกตั้งทั่วไปต่าง ๆ ของเขตเลือกตั้งที่ 1 จังหวัดสุโขทัยโดยกระทำการอ่านบัตรเลือกตั้งให้ผิดไปจากความจริงอ่านบัตรเลือกตั้งที่ผู้เลือกตั้งลงคะแนนเลือกตั้งให้ผู้ร้องเป็นหมายเลข 1 ของนายสมศักดิ์ เทพสุทิน อ่านบัตรเลือกตั้งที่ผู้เลือกตั้งลงคะแนนเลือกตั้งให้ผู้ร้องให้เป็นบัตรเสียกรอกคะแนนเลือกตั้งในใบรายงานไม่ตรงกับคะแนนเลือกตั้งในกระดานดำและหีบบัตรเลือกตั้ง นำบัตรเลือกตั้งของผู้ที่ไม่ได้มาใช้สิทธิเลือกตั้งมาใช้ลงคะแนนเลือกตั้ง และนำบัตรเลือกตั้งที่เป็นบัตรเสียตามกฎหมายนับเป็นคะแนนเลือกตั้งของหมายเลข 1 นายสมศักดิ์ เทพสุทิน ทำให้นายสมศักดิ์ เทพสุทินกับนายประศาสตร์ ทองปากน้ำ ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเขต 1 จังหวัดสุโขทัย โดยที่ผู้ร้องไม่ได้รับการเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในเขตเลือกตั้งดังกล่าวศาลฎีกาเห็นว่า คำร้องของผู้ร้องมิได้บรรยายให้แจ้งชัดว่าเจ้าพนักงานผู้ดำเนินการเลือกตั้ง เจ้าหน้าที่คะแนนและกรรมการตรวจคะแนนผู้ใดประจำหน่วยเลือกตั้งหน่วยใดกระทำการอันมิชอบด้วยกฎหมายตามที่ผู้ร้องกล่าวอ้างบัตรเลือกตั้งที่อ่านให้ผิดไปจากความจริงหรือบัตรเลือกตั้งที่ลงคะแนนเลือกตั้งให้ผู้ร้องแต่อ่านเป็นให้นายสมศักดิ์ เทพสุทิน รวมทั้งบัตรเลือกตั้งที่ลงคะแนนเลือกตั้งให้ผู้ร้องแต่อ่านให้เป็นบัตรเสียมีจำนวนเท่าใด คะแนนเลือกตั้งที่กรอกในใบรายงานไม่ตรงกับคะแนนเลือกตั้งในกระดานดำและหีบบัตรเลือกตั้งเป็นจำนวนเท่าใด มีการนำบัตรลงคะแนนเลือกตั้งของผู้ที่ไม่ได้มาใช้สิทธิมาใช้ลงคะแนนเลือกตั้งเป็นจำนวนเท่าใด รวมทั้งนำบัตรเลือกตั้งที่เสียมานับเป็นคะแนนเลือกตั้งของนายสมศักดิ์ เทพสุทิน จำนวนเท่าใดและเหตุเกิดที่หน่วยเลือกตั้งใดบ้าง คำร้องของผู้ร้องจึงมิได้แสดงโดยแจ้งชัดซึ่งข้อเท็จจริงอันเป็นสภาพแห่งข้อหาพอที่จะให้ผู้คัดค้านทั้งสามเข้าใจข้อหาได้ดี ทั้งนี้เพราะหน่วยเลือกตั้งในเขตเลือกตั้งที่ 1 จังหวัดสุโขทัยที่ผู้ร้องอ้างนั้นมีหลายหน่วยเลือกตั้ง เจ้าพนักงานผู้ดำเนินการเลือกตั้ง เจ้าหน้าที่คะแนนและกรรมการตรวจคะแนนประจำหน่วยเลือกตั้งมีหลายชุดด้วยกันดังนั้นคำร้องของผู้ร้องจึงเป็นคำร้องเคลือบคลุมไม่ชอบด้วยประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 172 วรรคสอง
อนึ่ง ตามคำร้องของผู้ร้องที่ขอให้ศาลมีคำสั่งให้เปิดหีบบัตรเลือกตั้งเพื่อนับคะแนนเลือกตั้งใหม่นั้น เห็นว่าการเปิดหีบบัตรเลือกตั้งเพื่อนับคะแนนเลือกตั้งใหม่เป็นส่วนหนึ่งของการดำเนินกระบวนพิจารณาในคดีที่มีการยื่นคำร้องคัดค้านว่าการเลือกตั้งเป็นไปโดยมิชอบตามมาตรา 78 แห่งพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2522 เพื่อให้มีการเลือกตั้งใหม่ เมื่อเหตุที่ระบุในคำร้องของผู้ร้องที่ยื่นคัดค้านว่าการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเขต 1 จังหวัดสุโขทัยเป็นไปโดยมิชอบนั้นเป็นคำร้องที่เคลือบคลุมแล้ว กรณีจึงไม่มีเหตุที่จะมีคำสั่งให้เปิดหีบบัตรเลือกตั้งเพื่อนับคะแนนเลือกตั้งใหม่ตามที่ผู้ร้องยื่นคำร้องขอ”
จึงมีคำสั่งให้ยกคำร้องของผู้ร้อง
