แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การที่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาขอให้ศาลออกคำบังคับ ถือไม่ได้ว่าเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาเริ่มต้นบังคับคดีแล้ว เพราะหากลูกหนี้ตามคำพิพากษายอมปฏิบัติตามคำบังคับโดยครบถ้วน เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาก็ย่อมได้รับชำระหนี้สิ้นเชิงโดยไม่ต้องขอให้บังคับคดีและศาลไม่ต้องออกหมายบังคับคดี เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาขอหมายบังคับคดีเมื่อพ้นกำหนด 10 ปีนับแต่วันที่ศาลมีคำพิพากษา ย่อมหมดสิทธิที่จะบังคับคดี หนี้ตามคำพิพากษาดังกล่าวจึงเป็นหนี้ที่จะร้องขอให้บังคับคดีไม่ได้ซึ่งต้องห้ามมิให้ขอรับชำระหนี้ตามพระราชบัญญัติล้มละลายพ.ศ. 2483 มาตรา 94(1).
ย่อยาว
คดีสืบเนื่องมาจากกรมสรรพากร เป็นโจทก์ฟ้องจำเลยเป็นคดีล้มละลายศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้พิทักษ์ทรัพย์จำเลย (ลูกหนี้) เด็ดขาด เมื่อวันที่ 13 กันยายน 2531 ธนาคารมหานคร จำกัด เจ้าหนี้ยื่นคำขอรับชำระหนี้ตามคำพิพากษา จำนวน 29,475.67 บาท จากกองทรัพย์สินของลูกหนี้
เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์นัดตรวจคำขอรับชำระหนี้แล้ว ไม่มีผู้ใดโต้แย้งคำขอรับชำระหนี้ของเจ้าหนี้รายนี้
เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์สอบสวนแล้ว เห็นว่าหนี้ตามคำพิพากษาที่เจ้าหนี้ยื่นคำขอรับชำระหนี้จากกองทรัพย์สินของลูกหนี้ที่ขาดอายุความแล้ว ต้องห้ามมิให้ยื่นคำขอรับชำระหนี้ตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483 มาตรา 94(1) จึงควรยกคำขอรับชำระหนี้ของเจ้าหนี้
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วมีคำสั่งให้ยกคำขอรับชำระหนี้ของเจ้าหนี้ตามความเห็นของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์
เจ้าหนี้อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
เจ้าหนี้ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 271ที่บัญญัติว่า “คู่ความหรือบุคคลซึ่งเป็นฝ่ายชนะ (เจ้าหนี้ตามคำพิพากษา) ชอบที่จะร้องขอให้บังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งได้ภายในสิบปีนับแต่วันมีคำพิพากษาหรือคำสั่งโดยอาศัยและตามคำบังคับที่ออกตามคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น” หาได้มีความหมายว่าเมื่อเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาได้ขอให้ศาลออกคำบังคับแล้วย่อมถือว่าได้เริ่มต้นบังคับคดีแล้วดังที่เจ้าหนี้กล่าวอ้างในฎีกาไม่เพราะการออกคำบังคับเป็นแต่เพียงการออกข้อกำหนดแจ้งให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาทราบถึงกำหนดเวลาและเงื่อนไขในการชำระหนี้ตามคำพิพากษา และวิธีการบังคับที่จะนำมาใช้แก่ลูกหนี้ตามคำพิพากษาในเมื่อไม่ปฏิบัติตามคำบังคับเท่านั้น ยังไม่ถือเป็นส่วนหนึ่ง ของการบังคับคดี ดังจะเห็นได้ว่า หากลูกหนี้ตามคำพิพากษายืน ปฏิบัติ ตามคำบังคับโดยครบถ้วน เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาก็ย่อมได้รับชำระหนี้สิ้นเชิงโดยไม่ต้องขอให้บังคับคดี และศาลก็ไม่ต้องออกหมายบังคับคดีตามศาลชั้นต้นแพ่ง มาตรา 275, 276 การที่เจ้าหนี้ได้ขอให้ศาลชั้นต้นออกคำบังคับเมื่อวันที่ 10 เมษายน 2524 จึงถือไม่ได้ว่าเจ้าหนี้ได้เริ่มต้นดำเนินการบังคับคดีแม้จะได้กระทำภายใน 10 ปี นับแต่วันมีคำพิพากษาก็ตาม ส่วนการที่เจ้าหนี้ได้ขอให้ศาลชั้นต้นออกหมายบังคับคดีเมื่อวันที่ 17 ธันวาคม 2524นั้น ถือได้ว่าเจ้าหนี้ได้เริ่มต้นดำเนินการบังคับคดีแล้วแต่ก็เป็นการดำเนินการที่พ้นกำหนดเวลา 10 ปี นับแต่วันที่ศาลมีคำพิพากษาซึ่งหนี้ตามคำพิพากษาดังกล่าวนั้นได้กลายเป็นหนี้ที่เจ้าหนี้ในฐานะเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาหมดสิทธิที่จะบังคับดดีเสียแล้ว เมื่อจะนำมาขอรับชำระหนี้ในคดีล้มละลาย หนี้ดังกล่าวย่อมอยู่ในฐานะเป็นหนี้ที่จะร้องขอให้บังคับดคี ไม่ได้ ซึ่งต้องห้ามมิให้ขอรับชำระหนี้ตามนัยแห่งพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483 มาตรา 94(1)
พิพากษายืน.
