แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ผู้ร้องร้องคัดค้านต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ขอให้ถอนการยึดทรัพย์โดยที่ผู้ร้องไม่มีส่วนได้เสียอยู่ในขณะที่มีการยึดทรัพย์ แต่เป็นผู้รับโอนสิทธิมาในระหว่างที่เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ยึดทรัพย์รายพิพาทไว้แล้วโดยผู้ร้องเองก็ทราบดี เหตุที่มีการโอนก็เพราะผู้ซื้อทรัพย์รายพิพาทในระหว่างการยึดถูกเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เรียกไปสอบสวน เกรงจะมีข้อยุ่งยากจึงขอร้องให้ผู้ร้องซื้อทรัพย์รายพิพาทไว้ เห็นได้ว่าเป็นการโอนสิทธิในการดำเนินคดีให้ผู้ร้องเข้าเป็นผู้มีส่วนได้เสียเพื่อดำเนินคดีแทนหรือซื้อขายความนั่นเอง จึงเป็นนิติกรรมที่มีวัตถุที่ประสงค์เป็นการขัดขวางต่อความสงบเรียบร้อยของประชาชน ตกเป็นโมฆะและปัญหานี้เป็นปัญหาข้อกฎหมายอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชน ศาลมีอำนาจหยิบยกขึ้นวินิจฉัยได้เอง
ย่อยาว
กรณีสืบเนื่องจากเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ได้ทำการยึดทรัพย์ของบริษัทป๊อปผลิตภัณฑ์นม จำกัด ลูกหนี้ (จำเลย) ผู้ร้องยื่นคำร้องคัดค้านต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ว่าทรัพย์ที่ยึดประกาศขายทอดตลาด คือ เครื่องจักรทำความร้อน (บอยเลอร์) พร้อมทั้งอุปกรณ์ 1 เครื่อง ถังใส่นมรูปกลมทำด้วยแสตนเลส 8 ถัง แผงสวิตช์ไฟฟ้า (ขนาดใหญ่)1 แผง แผงสวิตช์ไฟฟ้า (ขนาดเล็ก) 1 แผง แผงสวิตช์ไฟฟ้า (ขนาดกลาง) 1 แผงและเศษเหล็กอุปกรณ์เครื่องทำนม 1 กองเป็นของผู้ร้อง เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ไม่มีสิทธิยึด เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์สอบสวนแล้วมีคำสั่งให้ยกคำร้อง ผู้ร้องจึงมายื่นคำร้องขอต่อศาลว่า เดิมทรัพย์รายพิพาทเป็นของบริษัทลูกหนี้ แต่ได้ขายฝากรวมกับทรัพย์อื่น ๆ ไว้กับนายวีรชัย ครบกำหนดแล้วบริษัทลูกหนี้ไม่ไถ่คืน ต่อมาบริษัทลูกหนี้ได้ขอซื้อคืนจากนายวีรชัยแล้วขายฝากไว้กับนายจำรัสครบกำหนดแล้วบริษัทลูกหนี้ไม่ไถ่คืน กรรมสิทธิ์ในทรัพย์รายพิพาทตกเป็นของนายจำรัสแล้ว นายจำรัสได้นำมาขายให้แก่นายคณิต ต่อมานายคณิตถูกเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เรียกไปสอบสวนเกี่ยวกับทรัพย์รายพิพาท นายคณิตเกรงจะมีข้อยุ่งยากจึงขอร้องให้ผู้ร้องซื้อทรัพย์รายพิพาทและทรัพย์อื่น ๆ คืน ผู้ร้องรับซื้อไว้โดยสุจริตและได้ชำระเงินให้แก่นายคณิตครบถ้วนแล้วทรัพย์รายพิพาทจึงเป็นของผู้ร้องโดยชอบ ขอให้ศาลสั่งว่าทรัพย์รายพิพาทเป็นของผู้ร้องห้ามเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เกี่ยวข้อง
เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ผู้คัดค้าน คัดค้านว่า ทรัพย์รายพิพาทเป็นของบริษัทลูกหนี้ การขายฝากทรัพย์รายพิพาทระหว่างบริษัทลูกหนี้กับนายวีรชัยและระหว่างบริษัทลูกหนี้กับนายจำรัสเป็นการสมยอม ไม่สุจริตและไม่มีค่าตอบแทนการที่นายคณิตซื้อทรัพย์จากนายจำรัสและต่อมาผู้ร้องได้ซื้อทรัพย์นั้นต่อจากนายคณิตเป็นการซื้อจากผู้ไม่มีสิทธิ ผู้ร้องจึงไม่ได้กรรมสิทธิ์ ผู้ร้องซื้อทรัพย์รายพิพาทภายหลังจากที่ศาลพิพากษาให้บริษัทลูกหนี้ล้มละลายแล้ว ทั้งภายหลังทรัพย์รายพิพาทถูกยึดและอยู่ระหว่างการขายทอดตลาดของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ เป็นการซื้อโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย ขอให้ยกคำร้อง
ธนาคารกรุงไทย จำกัด ซึ่งเป็นเจ้าหนี้ผู้เป็นโจทก์แทนห้างหุ้นส่วนจำกัดสยามโลหะภัณฑ์เจ้าหนี้ผู้เป็นโจทก์เดิมคัดค้านว่า ทรัพย์รายพิพาทเป็นของบริษัทลูกหนี้ไม่ใช่ของผู้ร้อง ผู้ร้องได้สมคบกับพวกทำสัญญาซื้อขายหรือขายฝากกันขึ้นด้วยเจตนาไม่สุจริตและได้กระทำขึ้นในขณะที่มีการร้องขอให้บริษัทลูกหนี้ล้มละลายแล้ว
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ถอนการยึดทรัพย์รายพิพาท
เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ผู้คัดค้านอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับให้ยกคำร้องของผู้ร้อง
ผู้ร้องฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ที่เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เข้ายึดทรัพย์รายพิพาทนั้นเป็นการยึดตามคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์ของศาลซึ่งมีผลบังคับตามกฎหมาย หากผู้มีส่วนได้เสียคนใดเห็นว่าเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ไม่มีสิทธิยึดก็จะต้องคัดค้านต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ถ้าเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์สั่งไม่ให้ถอนการยึด ผู้มีส่วนได้เสียนั้นก็มีสิทธิยื่นคำร้องขอต่อศาลเพื่อขอให้มีคำสั่งชี้ขาดอีกครั้งหนึ่ง ทั้งนี้ตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483 มาตรา 158 สิทธิที่จะดำเนินคดีดังกล่าวเป็นสิทธิของผู้มีส่วนได้เสียซึ่งถูกโต้แย้งสิทธิดังนั้นจึงจะต้องเป็นผู้มีส่วนได้เสียอยู่ในขณะที่มีการยึดทรัพย์ คดีนี้ผู้ร้องหาใช่ผู้มีส่วนได้เสียอยู่ในขณะที่มีการยึดทรัพย์ไม่แต่เป็นผู้รับโอนสิทธิมาในระหว่างที่เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ยึดทรัพย์รายพิพาทไว้แล้วโดยผู้ร้องเองก็ทราบดี เหตุที่มีการโอนก็เพราะนายคณิตผู้ซื้อทรัพย์รายพิพาทมาจากนายจำรัสในระหว่างการยึด ถูกเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เรียกไปสอบสวนเกี่ยวกับทรัพย์รายพิพาท นายคณิตเกรงจะมีข้อยุ่งยาก จึงขอร้องให้ผู้ร้องซื้อทรัพย์รายพิพาทไว้เห็นได้โดยชัดแจ้งว่าเป็นการโอนสิทธิในการดำเนินคดีให้ผู้ร้องเข้าเป็นผู้มีส่วนได้เสียเพื่อดำเนินคดีแทน แม้จะเรียกว่าสัญญาซื้อขายทรัพย์สินที่แท้ก็เป็นสัญญาโอนสิทธิในการดำเนินคดีหรือซื้อขายความนั่นเอง เพราะทรัพย์รายพิพาทถูกยึดไว้โดยเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ตามคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์ของศาล ไม่มีทางใดที่จะได้กรรมสิทธิ์นอกจากจะต้องเข้ามาดำเนินคดีแทนผู้มีส่วนได้เสียเดิม หากการโอนสิทธิเช่นนี้อาจทำได้โดยชอบ ก็จะเป็นช่องทางให้มีการเปลี่ยนตัวผู้มีส่วนได้เสียเข้ามาแสวงหาประโยชน์จากคดีความได้ตามอำเภอใจศาลฎีกาเห็นว่าสัญญาซื้อขายทรัพย์รายพิพาทระหว่างผู้ร้องกับนายคณิตเป็นนิติกรรมที่มีวัตถุที่ประสงค์เป็นการขัดขวางต่อความสงบเรียบร้อยของประชาชน ตกเป็นโมฆะตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 113 ปัญหาข้อนี้เป็นปัญหาอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชน ศาลมีอำนาจหยิบยกขึ้นวินิจฉัยได้เองตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 142(5)
พิพากษายืน
