แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ทำสัญญาจะซื้อขายที่ดินกัน ผู้ซื้อได้ชำระราคาส่วนใหญ่ให้แก่ผู้ขายไปแล้ว ราคาส่วนน้อยจะชำระเมื่อทำโอนกันและผู้ซื้อได้เข้าครอบครองที่ดินนั้นแล้ว ดังนี้ แม้ในสัญญาจะมีว่าถ้าผู้ขายบิดพลิ้วไม่ยอมขาย ยอมให้ผู้ซื้อฟ้องเรียกค่าเสียหาย และยอมให้ปรับอีกเป็นเงินจำนวนหนึ่งก็ตาม ผู้ซื้อก็ย่อมมีสิทธิที่จะมาฟ้องผู้ขายให้ชำระหนี้ตามสัญญา คือให้โอนขายที่ดินให้แก่ผู้ซื้อได้ ผู้ขายจะเถียงว่าผู้ซื้อยอมให้ผู้ขายเลือกชำระหนี้นั้นไม่ได้
ย่อยาว
จำเลยทำสัญญาจะขายที่ดินให้โจทก์ แล้วไม่ยอมโอนขายให้โจทก์โจทก์จึงขอให้ศาลบังคับจำเลยให้โอนกรรมสิทธิ์ที่รายนี้ให้โจทก์และรับเงินค่าที่ดินที่ยังค้างอยู่ต่อไป
จำเลยต่อสู้ว่า ตามสัญญา ถ้าจำเลยบิดพลิ้วไม่ยอมโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินให้ ยอมให้โจทก์ปรับอยู่แล้ว โจทก์ชอบที่จะเรียกค่าปรับตามสัญญา หามีสิทธิจะมาฟ้องบังคับให้รับเงินและโอนกรรมสิทธิ์ที่รายนี้ให้โจทก์ไม่
คู่ความขอให้ศาลวินิจฉัยตามสัญญาว่า จะบังคับให้จำเลยขายที่ดินให้โจทก์ได้หรือไม่เท่านั้น โดยคู่ความไม่ติดใจสืบพยานต่อไป
ศาลชั้นต้นเห็นว่า ในกรณีนี้สภาพแห่งหนี้ไม่เปิดช่องให้บังคับกันได้ เพราะจะต้องทำพิธีการโอนทางพนักงานเจ้าหน้าที่ เมื่อจำเลยไม่ยอม โจทก์ก็ไม่มีทางที่จะรับที่ดินมา และตามสัญญาจำเลยยอมให้โจทก์เรียกค่าเสียหายและปรับ แสดงว่าจำเลยเลือกจะขายหรือไม่ก็ได้ จึงพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษาให้จำเลยจัดการโอนที่ดินพิพาทแก่โจทก์และรับชำระเงินที่ค้างอยู่ไปตามฟ้อง หากจำเลยไม่ปฏิบัติการโอนก็ให้ถือคำพิพากษาของศาลแทนการแสดงเจตนาของจำเลย
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า โจทก์จำเลยได้ทำสัญญาตกลงจะซื้อขายที่รายพิพาทรายนี้ในราคา 1,200 บาท จำเลยได้รับเงินราคาแล้ว 800 บาท อีก 400 บาทจะชำระเมื่อโอนกรรมสิทธิ์กัน และที่ดินพิพาทก็ตกอยู่ในความครอบครองของโจทก์แล้ว เมื่อคู่กรณีทำสัญญาตกลงจะซื้อขายที่พิพาทกันโดยแน่นอนดังนี้ โจทก์ก็ชอบที่จะขอต่อศาลให้สั่งบังคับชำระหนี้โดยให้จำเลยโอนขายกรรมสิทธิ์ที่พิพาทแก่โจทก์ตามเจตจำนงได้จะถือว่าสภาพแห่งหนี้ไม่เปิดช่องดังคำวินิจฉัยของศาลชั้นต้นหาได้ไม่เพราะศาลย่อมสั่งให้ถือเอาคำพิพากษาแทนการแสดงเจตนาของลูกหนี้ได้ส่วนตามข้อสัญญาที่ยอมให้ปรับและเรียกค่าเสียหายจากจำเลยนั้นจะถือว่าโจทก์ยินยอมให้จำเลยเลือกการชำระหนี้นั้น ย่อมเถียงไม่ขึ้นและโจทก์ก็ไม่แสดงเจตนาว่า จะเรียกเอาเบี้ยปรับนั้นอย่างใดสิทธิของโจทก์ในอันที่จะบังคับให้ชำระหนี้โดยโอนที่ดินให้ จึงยังมีอยู่บริบูรณ์
จึงพิพากษายืน
