แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์จดทะเบียนเครื่องหมายการค้าสำหรับจอบเป็นรูปจรเข้หันข้างตามยาว หัวไปทางขวา ปลายปัดลงเล็กน้อย ส่วนจำเลยขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าสำหรับจอบเป็นรูปจรเข้หันข้างตามยาวในลักษณะเช่นเดียวกัน หันหัวไปทางซ้าย ปลายทางปัดขึ้นเล็กน้อย อยุ่ในช่องว่างตอนกลาง ของรูปโจทก์ ซึ่งเว้นว่างไว้กว่า 1 ใน 3 และมีหนังสือภาษาอังกฤษตอนบนเหนือรูปโลกและภาษาจีนใต้รูปโลกแปลว่า ลูกโลกจรเข้ และมีภาษีไทยเหนือภาษาอังกฤษว่า ลูกโลกจรเข้ ทั้งหมดนี้อยู่ภายในกรอบสี่เหลี่ยมอีกชั้นหนึ่ง ซึ่งเห็นรูปจรเข้ได้เด่นชัดกว่ารูปโลก ทำให้ผู้ซื้อจอบไม่เห็นข้อแตกต่างระหว่างจอบของโจทก์และและของจำเลยแล้ว ก็เห็นได้ว่าเครื่องหมายของจำเลยเลียนรูปและลักษณะจรเข้ของโจกท์ เป็นการลวงสาธารณชนให้หลงเข้าใจผิด เป็นละเมิดต่อโจทก์แล้ว
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ใช้เครื่องหมายการค้ารูป “จรเข้” มากว่า ๕๐ ปี สำหรับเครื่องมือประกอบเกษตรกรรมที่โจทก์+โดยเฉพาะจอบเป็นที่ทราบกันดีว่า จอมตรา จรเข้ซึ่งโจทก์ได้จดทะเบียนเครื่องหมาย ดังกล่าวตามทะเบียนเลขที่ ๒๑๘๓ สำหรับสินค้าจำพวก ที่ ๑๓ ตั้งแต่ พ.ศ.๒๔๗๔ ตลอดมา จำเลยสั่งสินค้ามีเครื่องหมายการค้ารูป “จรเข้” เข้ามาจำหน่ายในประเทศไทย ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๐๑ ซึ่งออกเลียนแบบเครื่องหมายประกอบเข้าเป็นการลวงสาธารณชนทำให้เสื่อมความนิยมในสินค้าของโจทก์ โจทก์เสียหาย ๑๐๐,๐๐๐ บาท และจำเลยได้กำไรไปเพราะการนี้ ๕๐,๐๐๐ บาท ขอให้พิพากษาบังคับจำเลยงดจำหน่ายสินค้าของจำเลยซึ่งมีเครื่องหมายการค้ารูปจรเข้ปรากฎอยู่ ให้จำเลยทำลายเครื่องหมายการค้ารูปจรเข้ซึ่งมีอยู่กับสินค้าของจำเลย และให้ใช้ค่าเสียหาย ๑๕๐,๐๐๐ บาท กับดอกเบี้ย
จำเลยให้การว่า จำเลยโฆษณาและสั่งจอบตรา “ลูกโลกและจรเข้” เข้ามาจำหน่ายโดยสุจริต โดยนายแสง แซ่ตั้ง เป็นผู้ประดิษฐ์เครื่องหมายและขอจดทะเบียน และให้จำเลยเป็นตัวแทนจำหน่าย ไม่ได้ลอกเลียนเครื่องหมายการค้าของโจทก์ ข้อแตกต่างเห็นได้ชัดไม่เป็นการลวงให้หลงผิด โจทก์ไม่เสียหายดังฟ้อง
โจทก์ขอให้เรียกนายแสงเข้ามาเป็นจำเลยที่ ๒ และเพิ่มเติมฟ้องว่า จำเลยทั้งสองร่วมกันทำละเมิด ห้ามมิให้จำเลยที่ ๒ จดทะเบียนเครื่องหมายการค้าตามคำขอเลขที่ ๒๙๔๑๔ และ ๓๐๔๐๒ สำหรับสินค้าจำพวก ๑๓ ด้วย ศาลชั้นต้นอนุญาต
นายแสงจำเลยให้การว่าโจทก์ฟ้องเคลือบคลุม จำเลยขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าลูกโลกและจรเข้ ไม่ทำให้สาธารณชนเข้าใจผิด จำเลยไม่เคยให้ห้างชูชัยจำเลยที่ ๑ สั่งสินค้าชนิดนี้มาขาย เพราะจำเลยยังไม่ได้รับอนุญาตจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของจำเลย
ศาลชั้นต้นเห็นว่าเครื่องหมายการค้า ของโจทก์และของจำเลยผิดแผกแตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัด บุคคลทั่วไปแม้จะเป็นชาวไร่ชาวนาชาวสวน ก็สังเกตุเห็นได้ไม่หลงผิด ตามนัยฎีกา ๕๘๐/๒๔๙๙ ไม่เป็นละเมิด พิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาพิเคราะห์แล้ว เครื่องหมายการค้าที่โจทก์จดทะเบียนไว้ เป็นรูปจรเข้หันข้างตามยาว หัวไปทางขวา ปลายทางปัดลงเล็กน้อย ส่วนที่จำเลยขอจดทะเบียนและโจทก์คัดค้านนั้น เป็นรูปจรเข้หันข้างตามยาวในลักษณะเช่นเดียวกัน แต่หันหัวไปทางซ้าย ปลายทางปัดขึ้นเล็กน้อย อยู่ภายในวงกลมรูปโลก ตอนกลางของวงกลมเว้นว่างไว้ วางรูปจรเข้ดังกล่าวแล้ว มีหนังสือภาษาอังกฤษดอนบนเหนือรูปโลก และภาษาจีนใต้รูปโลก ซึ่งแปลว่า ลูกโลกจรเข้ และมีภาษาไทยเหนือภาษาอังกฤษว่า ลูกโลกจรเข้ ทั้งหมดนี้อยู่ภายในกรอกสี่เหลี่ยมอีกชั้นหนึ่ง ศาลฎีกาเห็นว่า เมื่อพิจารณาเครื่องหมายของจำเลยแล้ว ก็เห็นได้ชัดว่า ความสำคัญที่เด่นอยู่ในเครื่องหมายนั้น ก็คือ จรเข้ในลักษณะหันข้างตามยาวทำนองเดียวกับของโจทก์ เพียงแต่จรเข้หันหัวไปทางซ้ายหรือขวา ปลายหางปัดขึ้นเอง หามีความสำคัญแตกต่างกันอย่างใดไม่ แม้ของจำเลยจะมีวงกลมรูปโลกประกอบ แต่ก็เห็นได้ว่า ได้เว้นช่องว่างตรงกลางไว้ กว่า ๑ ใน ๓ ซึ่งกว้างพอควรถึงขนาดที่ทำให้เห็นรูปจรเข้ได้เด่นชัด และเห็นรูปโลกได้เพียงเล็กน้อย ไม่เด่นชัดเหมือนจรเข้ในบางรูป เช่นในปฏิทินที่จำเลยพิมพ์ขึ้นโฆษณา เกือบจะไม่รู้ว่ารูปโลกเลย ถึงแม้จะมีหนังสือไทยว่า ลูกโลกจรเข้ในบางภาพ ก็ทำเป็นตัวอักษรเล็ก ๆ เกือบจะอ่านไม่ถนัด ส่วนอักษรภาษาอังกฤษ อังกฤษและภาษาจีนนั้น ทำตัวใหญ่ ซึ่งคงไม่เป็นประโยชน์ที่จะให้ผู้ใช้จอบเห็นเป็นข้อแตกต่างระหว่างจอบของโจทก์และของจำเลยได้สักเท่าใด พิจารณาลักษณะของเครื่องหมายดังกล่าวแล้ว เห็นได้ชัดว่าเครื่องหมายของจำเลยเลียนรูปและลักษณะจรเข้ของโจทก์ เป็นการลวงสาธารณชนให้หลงเข้าใจผิดได้ นายแสงจำเลยเองเบิกความว่า ขอบตราลูกโลกจรเข้นี้ ถ้าเปลี่ยนเป็นรูปลูกโลกกับสัตว์อื่น จำเลยเข้าใจว่าคงขายไม่ได้ดีเท่าจอบตราลูกโลกจรเข้ ทั้งนี้ เพราะจอบกับตราจรเข้เป็นที่รู้จักกันโดยทั่วไป พฤติการณ์เป็นดังนี้ จึงไม่เป็นปัญหาเลยว่า เครื่องหมายของจำเลยเลียนเครื่องหมายของโจทก์โดยแน่ชัด นัยฎีกาที่ ๑๒๒๗/๒๕๐๔ การกระทำของจำเลยทั้งสองเป็นการร่วมกันทำละเมิดต่อโจทก์ และเห็นควรกำหนด ค่าเสียหายให้โจทก์ทั้งหมดเป็นเงิน ๑๕,๐๐๐ บาท ก็พอสมควรแต่พฤติการณ์และความร้ายแรงแห่งละเมิดของจำเลยแล้ว
พิพากษากลับ ให้จำเลยทั้งสองงดจำหน่ายสินค้าจอบซึ่งมีเครื่องหมายการค้าที่โจทก์ฟ้อง ให้ทำลายเครื่องหมายที่โจทก์ฟ้อง ให้ทำลายเครื่องหมายการค้าดังกล่าวซึ่งมีอยู่กับสินค้าจอบของจำเลยเสียทั้งสิ้น ให้จำเลยทั้งสองร่วมใช้ค่าเสียหาย ๑๕,๐๐๐ บาทแก่โจทก์
