แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ภาระการพิสูจน์กฎหมายต่างประเทศตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483 มาตรา 178 (1) นั้น ต้องแสดงให้ปรากฏว่า มีกฎหมายต่างประเทศในเรื่องนี้
ย่อยาว
จำเลยถูกพิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาดผู้ร้องยื่นคำขอรับชำระหนี้ในฐานะเป็นเจ้าหนี้ไม่มีประกัน และเป็นเจ้าหนี้ไม่มีประกัน และเป็นเจ้าหนี้ต่างประเทศ และกล่าวด้วยว่า เจ้าหนี้ในประเทศก็มีสิทธิขอรับชำระหนี้ในคดีล้มละลาย ในเมืองฮ่องกงได้ ทั้งผู้ขอรับชำระหนี้ไม่มีสิทธิได้รับสิทธิได้รับทรัพย์สินหรือส่วนแบ่งจากทรัพย์สินของลูกหนี้นอกราชอาณาจักร
เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์สอบสวนแล้วทำความเห็นว่า ผู้ขอรับชำระหนี้รายนี้มีภูมิลำเนาที่ฮ่องกง ตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. ๒๔๘๓ มาตรา ๑๗๔ (๑) เจ้าหน้าที่ต้องพิสูจน์ว่า เจ้าหนี้ในประเทศไทยก็มีสิทธิขอรับชำระหนี้ในคดีล้มละลายตามกฎหมายและในศาลแพ่งประเทศของตนได้ทำนองเดียวกัน ในข้อนี้ เจ้าหนี้นำสืบข้อกฎหมายโดยอ้างทนายความซึ่งว่าความ ที่ศาลฮ่องกงเป็นพยาน เจ้าพนักงานงานพิทักษ์ทรัพย์เห็นว่า คดีที่พยานอ้างอิง ถึงเป็นคดีเกิดในประเทศอังกฤษ มิได้เกิดในศาลฮ่องกง จัดกับพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. ๒๔๘๓ มาตรา ๑๘๘ (๑) ดังกล่าวแล้วว่า เจ้าหนี้ต้องพิสูจน์ว่าเจ้าหนี้ในประเทศไทยมีสิทธิขอรับชำระหนี้ในคดีล้มละลายตามกฎหมายและในศาลแพ่งแห่งประเทศของตน จึงเห็นควรยกคำขอรับชำระหนี้
ศาลแพ่งมีคำสั่งว่า พิจารณาแล้วให้ยกคำขอรับชำระหนี้ รายนี้เสีย
ผู้ขอรับชำระหนี้อุทธรณ์
๋ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า การพิสูจน์ตามความในพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. ๒๔๘๓ มาตรา ๑๗๘ (๑) นั้น ไม่จำเป็นว่าต่างประเทศจะต้องมีบทบัญญัติของกฎหมายเป็นลายลักษณ์อักษร อาจเป็นหลักกฎหมายที่ศาลยอมรับปฏิบัติก็ได้ พยานของผู้ขอรับชำระหนี้ในคดีล้มละลายที่ฮ่องกงได้ จึงพิพากษาให้ยกคำสั่งศาลแพ่ง ให้ศาลแพ่งวินิจฉัยข้อมูลหนี้แล้วมีคำสั่งใหม่
เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อที่ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า เพราะไม่มีบทบัญญัติของกฎหมายฮ่องกงห้ามมิให้เจ้าหนี้ต่างประเทศขอรับชำระหนี้ในคดีล้มละลายที่ฮ่องกง จึงฟังได้ว่า เจ้าหนี้ในประเทศไทยก็มีสิทธิขอรับชำระหนี้ในคดีล้มละลายที่ฮ่องกงได้นั้น พระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. ๒๔๘๓ มาตรา ๑๗๘ บัญญัติไว้ จะต้องตกเป็นภาระในการพิสูจน์ของเจ้าหนี้ต่างประเทศที่จะต้องแสดงให้ปรากฏกฎหมายในเรื่องนี้ ศาลฎีกาพิจารณาคำเบิกความของพยานซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญกฎหมายฮ่องกงแล้วเห็นว่า ได้ความว่า บรรดาเจ้าหนี้ของผู้ล้มละลายทุกรายไม่ว่าจะอยู่ในอาณานิคมฮ่องกงหรือที่อื่นใดซึ่งผู้ล้มละลายต้องรับผิดอยู่ในวันที่ คำสั่งรักษาทรัพย์นั้น ย่อมทำการพิสูจน์นี้ได้ เว้นแต่จะเป็นหนี้ที่ไม่อาจพิสูจน์ได้ตามเงื่อนไขที่ระบุไว้ในมาตรา ๑๗๘ (๑) แล้ว จึงพิพากษายืนในผลของคำพิพากษาศาลอุทธรณ์
