แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์ฟ้องหาว่า จำเลยนำข้าวสาร 100 กระสอบ ออกนอกราชอาณาจักร ตามฟ้องข้อ ก.โจทก์กล่าวว่าราคา 10,274 บาท 40 สตางค์ แต่ท้ายฟ้องขอให้ริบข้าว 100 กระสอบถ้านำมาริบไม่ได้ ขอให้จำเลยใช้ราคา 1,705 บาท 92 สตางค์เมื่อตามท้องสำนวนไม่ปรากฏว่าราคาข้าวที่ถูกต้องต่อความจริงเป็นราคาอย่างมากหรืออย่างน้อย ศาลจำต้องถือราคาข้าว 100 กระสอบที่ขอมาในฟ้องว่า 1,705 บาท 92 สตางค์
จำเลย 6 คนต้องโทษปรับรวมกันเป็นเงิน 6,823 บาท 68 สตางค์ เมื่อจำเลยจะต้องจำแทนค่าปรับ ให้แบ่งกันจำแทนคนละ 2 เดือน
ข้าวของกลางในคดีที่นำออกไปนอกราชอาณาจักรโดยไม่ได้รับอนุญาต ต้องริบทั้งสิ้น (อ้างฎีกา 503/2492)
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องหาว่า จำเลยกับพวกสมคบกันใช้เรือถ่อบรรทุกข้าวสาร 100 กระสอบ ข้ามแม่น้ำโขงออกไปจำหน่ายที่ฝั่งอินโดจีนฝรั่งเศสโดยไม่ได้รับอนุญาตจากเจ้าพนักงาน และเสียค่าอากรผ่านด่านศุลกากรตามกฎหมาย จำเลยสมคบกันนำเรือต่อที่ได้จดทะเบียนตามกฎหมายออกไปนอกราชอาณาจักร โดยไม่ได้รับอนุญาต ขอให้ลงโทษและริบข้าวสาร 100 กระสอบ ถ้าจำเลยนำมาให้ริบไม่ได้ ให้ใช้ราคา 1,705 บาท 92 สตางค์ จำเลยทุกคนปฏิเสธ ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า จำเลยทุกคนมีผิดฐานนำข้าวออกนอกราชอาณาจักร โดยไม่ได้รับอนุญาตและเสียค่าอากรกระทงหนึ่ง และผิดฐานนำเรือออกนอกราชอาณาจักรโดยไม่ได้รับอนุญาตอีกกระทงหนึ่งให้รวมกระทงโทษจำคุกนายเคนจำเลย 1 ปี 6 เดือน จำเลยอื่นจำคุกคนละ 6 เดือน กับปรับจำเลยทุกคนเป็นเงิน 4 เท่าของราคาข้าว และค่าอากรรวมเงิน 42,823 บาท 63 สตางค์ ข้าวของกลางให้ริบ ถ้านำมาให้ริบไม่ได้ ให้ใช้ราคา 10,274 บาท 40 สตางค์ถ้าจะจำแทนค่าปรับให้จำแทนคนละ 1 ปี ถ้าจะจำแทนสำหรับโทษริบทรัพย์ให้จำคนละ 6 เดือน เรือของกลางคืนเจ้าทรัพย์ ศาลอุทธรณ์แก้ว่าจำเลยมีผิดตามพระราชบัญญัติศุลกากร 2469 มาตรา 27 ที่แก้ไข พ.ศ. 2490 ฉบับที่ 11 มาตรา 3 ซึ่งเป็นบทหนัก ให้จำคุกและปรับตามศาลชั้นต้น ถ้าจะต้องจำแทนค่าปรับ ให้แบ่งกันจำแทนคนละ 2 เดือน ให้ยกคำขอที่ให้ลงโทษตามพระราชบัญญัติควบคุมยานพาหนะทางน้ำในภาวะคับขันนั้น เพราะได้บัญญัติให้ยกเลิก ที่ขอให้ริบข้าว 100 กระสอบให้ยกเสีย
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ข้าว 100 กระสอบตามฟ้องข้อ ก. โจทก์กล่าวว่าราคา 10,274 บาท 40 สตางค์ แต่ท้ายฟ้องโจทก์ขอให้ริบข้าว 100 กระสอบ ถ้านำมาให้ริบไม่ได้ ให้ใช้ราคา 1,705 บาท 92 สตางค์น่าจะเป็นเพราะพิมพ์ฟ้องพลั้งเผลอได้ก็จริงอยู่ แต่ไม่ปรากฏในท้องสำนวนว่าราคาข้าวที่ถูกต้องเป็นราคามากหรืออย่างน้อย และโจทก์มิได้ขอแก้ให้ถูกต้องตรงกัน ดังนี้ จำเลยจะต้องถือเอาราคาข้าว 100 กระสอบตามโจทก์ขอมาในฟ้องว่า 1,705 บาท 92 สตางค์เมื่อคำนวณ 4 เท่าของราคาข้าว ก็ย่อมลดน้อยลงส่วนปัญหาแยกจำเลยแทนค่าปรับนั้น ศาลอุทธรณ์ชี้ขาดถูกต้องแล้ว แต่ที่ศาลอุทธรณ์ไม่ริบข้าว 100 กระสอบ ยังไม่ถูกต้องและศาลฎีกาได้พิพากษาให้ริบไว้เป็นแบบอย่างแล้ว
พิพากษาแก้ ให้ปรับจำเลยทุกคน เป็นเงิน 6,823 บาท 68 สตางค์ให้ริบข้าวของกลาง ถ้าส่งข้าวไม่ได้ ให้จัดการตามกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 29 นอกจากนี้ยืนตาม
