แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
คำสั่งระหว่างพิจารณาของศาลนั้น คู่ความจะต้องโต้แย้งไว้เสียก่อน จึงจะอุทธรณ์คำสั่งนั้นได้ในภายหลัง แต่ศาล จะต้องให้คู่ความมีโอกาสและเวลาพอสมควรที่จะโต้แย้งคำสั่งได้
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งไม่รับบัญชีระบุพยานจำเลย และนัดตัดสินในวันรุ่งขึ้น ถือได้ว่าจำเลยไม่มีเวลาพอที่จะโต้แย้งคำสั่งศาลชั้นต้นแม้จำเลยมิได้โต้แย้งไว้ก็มีสิทธิอุทธรณ์คำสั่งนั้นได้
จำเลยไม่มีทนายและมิได้ยื่นบัญชีระบุพยานไว้ ก่อนวันนัดสืบพยานโจทก์ซึ่งเป็นฝ่ายมีหน้าที่นำสืบก่อนหนึ่งวัน ทนายจำเลยซึ่งเพิ่งได้รับแต่งตั้งยื่นคำร้องต่อศาลขอยื่นบัญชีระบุพยานโดยอ้างเหตุว่าเพิ่งได้รับเป็นทนายจำเลยในวันที่ยื่นคำร้องและจำเลยมิได้ยื่นบัญชีระบุพยานไว้เพราะรู้เท่าไม่ถึงการณ์กรณีเช่นนี้ ไม่เป็นการทำให้โจทก์เสียหายแต่อย่างใด ชอบที่ศาลจะสั่งรับบัญชีระบุพยานของจำเลยไว้เพื่อให้การวินิจฉัยชี้ขาดข้อสำคัญแห่งประเด็นได้ เป็นไปโดยเที่ยงธรรม หากโจทก์เห็นว่าจำเลยยื่นบัญชีระบุพยานเช่นนี้เพื่อเอาเปรียบโจทก์และโจทก์จะเสียหายโจทก์ก็มีทางแก้ไขได้โดยขอเลื่อนคดีไปหรือขอระบุพยานเพิ่มเติมเข้ามาอีก
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้บังคับจำเลยที่ ๑ ในฐานะผู้กู้และจำเลยที่ ๒ในฐานะผู้ค้ำประกันชำระเงินกู้และดอกเบี้ย
จำเลยต่อสู้ว่าไม่ได้กู้เงินโจทก์ โจทก์เอาแบบพิมพ์สัญญากู้มาให้จำเลยที่ ๑ เซ็นชื่อในช่องผู้กู้และให้จำเลยที่ ๒ เซ็นชื่อในช่องผู้ค้ำประกันแล้วโจทก์กับพวกสมคบกันปลอมสัญญามาฟ้อง
ศาลชั้นต้นกำหนดประเด็นให้โจทก์นำสืบก่อน จำเลยทั้งสองยื่นคำร้องขอยื่นบัญชีระบุพยานจำเลยก่อนวันนัดสืบพยานโจทก์ ๑ วันอ้างว่าเพราะรู้เท่าไม่ถึงการณ์ และทนายจำเลยเพิ่งรับเป็นทนายจำเลยวันนี้ ศาลชั้นต้นสั่งว่า จำเลยมีเวลาที่จะขวนขวายหาทนายที่อ้างว่ารู้เท่าไม่ถึงการณ์ ไม่มีเหตุอันสมควร จำเลยยื่นบัญชีระบุพยานฝ่าฝืนประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๘๘ สั่งไม่รับสืบพยานโจทก์แล้วพิพากษาให้จำเลยแพ้คดีตามฟ้อง
จำเลยที่ ๑ อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า เพื่อประโยชน์แห่งความยุติธรรมเห็นสมควรรับบัญชีระบุพยานของจำเลยไว้ดำเนินกระบวนพิจารณาต่อไปพิพากษายกคำพิพากษาศาลชั้นต้น ให้ศาลชั้นต้นสั่งรับบัญชีระบุพยานของจำเลยที่ ๑ แล้วดำเนินการพิจารณาและพิพากษาใหม่
โจทก์ฎีกา
ในปัญหาข้อฎีกาของโจทก์ที่ว่า เมื่อศาลชั้นต้นสั่งไม่รับบัญชีระบุพยานจำเลยแล้ว จำเลยจะอุทธรณ์ฎีกาไม่ได้ เพราะเป็นคำสั่งระหว่างพิจารณานั้น ศาลฎีกาเห็นว่า คำสั่งระหว่างพิจารณาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๒๒๖(๒) คู่ความจะต้องโต้แย้งคำสั่งไว้เสียก่อน จึงจะอุทธรณ์คำสั่งได้ในภายหลัง แต่ศาลต้องให้คู่ความมีโอกาสและมีเวลาพอสมควรที่จะโต้แย้งคำสั่งนั้นได้คดีนี้ศาลชั้นต้นมีคำสั่งไม่รับบัญชีระบุพยานจำเลย และนัดตัดสินในวันรุ่งขึ้น ดังนี้ถือได้ว่าจำเลยไม่มีเวลาที่จะโต้แย้งคำสั่งศาลชั้นต้นแม้จำเลยที่ ๑ มิได้โต้แย้งคำสั่งศาลชั้นต้น จำเลยที่ ๑ ก็มีสิทธิจะอุทธรณ์คำสั่งศาลชั้นต้นได้
ในปัญหาข้อฎีกาโจทก์ที่ว่าจำเลยยื่นบัญชีระบุพยานฝ่าฝืนประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๘๘ โดยมิได้ยื่นบัญชีระบุพยานก่อนวันนัดสืบพยานสามวัน จึงไม่ควรรับบัญชีระบุพยานของจำเลยนั้น ศาลฎีกาเห็นว่า จริงอยู่แม้จำเลยที่ ๑ จะยื่นบัญชีระบุพยานฝ่าฝืนประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๘๘ วรรคแรกโดยไม่ยื่นต่อศาลก่อนวันสืบพยานไม่น้อยกว่าสามวัน แต่ตามวรรค ๓แห่งมาตรา ๘๘ นี้ ก็ได้บัญญัติความว่า ถ้าระยะเวลาที่กำหนดในวรรคแรกได้สิ้นสุดลงแล้ว คู่ความฝ่ายใดมีเหตุอันสมควร แสดงว่าตนไม่สามารถทราบได้ว่าต้องนำพยานหลักฐานบางอย่างมาสืบเพื่อประโยชน์ของตนหรือไม่ทราบว่าพยานหลักฐานได้มีอยู่หรือมีเหตุอันสมควรอื่นใด คู่ความฝ่ายนั้นชอบที่จะยื่นคำร้องต่อศาลไม่ว่าเวลาใด ๆ ก่อนพิพากษาคดีขออนุญาตอ้างพยานหลักฐานเช่นว่านั้น ถ้าศาลเห็นว่า เพื่อให้การชี้ขาดข้อสำคัญแห่งประเด็นเป็นไปโดยเที่ยงธรรม จำเป็นจะต้องสืบพยานเช่นนั้น ก็ให้ศาลอนุญาตตามคำขอ ปัญหาจึงมีว่า เหตุที่จำเลยที่ ๑ ยื่นคำร้องขอระบุพยานมาโดยเหตุที่ไม่อาจยื่นได้ก่อนวันสืบพยานไม่น้อยกว่าสามวันตามที่จำเลยอ้างมาในคำร้องนั้นควรอนุญาตให้จำเลยตามคำขอหรือไม่ คดีได้ความว่าจำเลยไม่มีทนายและที่จำเลยยื่นบัญชีระบุพยานก่อนวันสืบพยานโจทก์หนึ่งวันนั้นนายสิงห์ เยาวศรีสุวรรณ ทนายจำเลยซึ่งได้รับแต่งตั้งเป็นทนายจำเลยในวันยื่นคำร้องขอยื่นบัญชีระบุพยานอ้างเหตุมาว่าเพิ่งได้รับเป็นทนายจำเลยในวันที่ยื่นคำร้องนั้น หลักฐานในสำนวนก็เป็นความจริงดังที่ทนายจำเลยอ้างมาในคำร้อง เห็นได้ว่ากรณีเช่นนี้ไม่เป็นการทำให้โจทก์เสียหายแต่อย่างใด หากโจทก์เห็นว่าจำเลยยื่นบัญชีระบุพยานเช่นนี้เพื่อเอาเปรียบโจทก์และโจทก์จะเสียหาย ก็มีทางจะแก้ไขได้โดยขอเลื่อนคดีไป หรือขอระบุพยานเพิ่มเติมเข้ามาอีก ซึ่งโจทก์ก็ย่อมจะทำได้ ศาลฎีกาเห็นว่า เป็นการสมควรที่ศาลจะได้พิจารณาฟังความทั้งสองฝ่าย เพื่อชี้ขาดข้อสำคัญแห่งประเด็นให้เป็นไปโดยเที่ยงธรรม ซึ่งเป็นเจตนารมณ์อันแท้จริงของกฎหมาย ที่ศาลอุทธรณ์เห็นควรให้รับบัญชีระบุพยานของจำเลยที่ ๑ ไว้พิจารณาต่อไปนั้นชอบแล้ว
พิพากษายืน
