แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
บิดาเป็นความพิพาทเรื่องกรรมสิทธิที่ดินอยู่กับผู้อื่น แล้วบิดาตายในระหว่างคดี บุตรคนหนึ่งเข้ารับมรดกความดำเนินคดีต่อมาอีกราว 2 ปี คดีถึงที่สุดบิดาชนะคดี ที่ดินพิพาทจึงตกเป็นมรดกตกได้แก่ทายาท และปรากฎด้วยว่าทายาทของบิดาต่างก็มิได้ยึดถือครอบครองที่ดินพิพาทนี้ ดังนี้ ทายาทอื่นฟ้องทายาทผู้รับมรดกความ ขอแบงมรดกที่ดินแปลงนี้ เมื่อภายหลังที่ศาลชี้ขาดกรรมสิทธิในที่ดินพิพาทราว 1 เดือนได้ แม้จะเป็นเวลาที่เจ้ามรดกตายแล้วเกิน 1 ปีก็ตาม
ย่อยาว
คดีนี้โจทก์ฟ้องขอแบ่งทรัพย์มรดกของนายแอผู้เป็นบิดาและตาของโจทก์ โดยกลาวว่า ที่ดินโฉนดเลขที่ ๔๖๐ เนื้อที่ประมาณ ๒๘ ไร่ ซึ่งนายแอกับนายไพพิพาทกันเรื่องกรรมสิทธิดำเนินคดีกันในศาล นายแอตาย จำเลยซึ่งเป็นบุตรเข้ารับมรดกความดำเนินคดีแทนนายแอ ครั้นวันที่ ๒๖ เมษายน ๒๔๙๔ ศาลฎีกาพิพากษาให้นายแอชนะคดีที่ดินรายนี้ตกเป็นของนายแอ และในระหว่างคดีนายแอมีเงินได้จากที่ดินแปลงนี้ เป็นเงิน ๕๐๔๘ บาท ซึ่งเป็นมรดกของนายแออีกส่วนหนึ่ง โจทก์ขอแบ่งมรดกจากจำเลย แต่ไม่เป็นที่ตกลงกัน จึงขอมรดกตามส่วน
จำเลยต่อสู้ตัดฟ้องว่า ขาดอายุความมรดก
โจทก์จำเลยรับกันว่า นายแอเจ้ามรดกตายเมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๒ โจทก์ว่าเพิ่งฟ้องคดีเพราะเหตุที่เพิ่งทราบว่าทรัพย์รายพิพาทเป็นของนายแอ เมื่อคดีนายแอพิพาทกับนายไพถึงที่สุดนายแอในคดีนั้นเป็นผู้ปกครองในที่ดินพิพาท โจทก์จำเลยมิได้ปกครองที่ดินพิพาทเลย
ศาลชั้นต้นงดนัดสืบพยานแล้ว พิพากษายกฟ้อง โดยวินิจฉัยว่า คดีพ้นอายุความมรดก
โจทก์อุทธรณ์, ศาลอุทธรณ์พิพากษาให้ยกคำพิพากษาศาลชั้นต้น ให้ศาลชั้นต้นดำเนินการพิจารณาต่อไป แล้วพิพากษาใหม่
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า การทีจำเลยเข้ารับมรดกความดำเนินคดีสืบแทนนายแอเจ้ามรดกในกรณีที่นายแอพิพาทกรรมสิทธิที่ดินรายนี้กับผู้อื่นต่อมานั้น เป็นการเข้าไปกระทำการในนามของเจ้ามรดก เพื่อให้ได้ซึ่งทรัพย์รายนี้มาจากผู้อื่น ตามปกติยย่ยอมถือว่าได้เสมือนเป็นการเข้าไปกระทำการแทนทายาททั้งหลาย เว้นแต่จะปรากฎข้อเท็จจริงเป็นอย่างอื่นและเป็นที่รับรับกันว่า ชั้นต้นทายาทของนายแอต่างก็มิได้ยึดถือครอบครองทรัพย์รายนี้ไว้ โดยทรัพย์ตกอยู่ในความยึกถือของผู้อื่น ก่อนศาลพิพากษาในชั้นคดีถึงที่สุดก็ยังไม่ทราบแน่ว่าทรัพย์รายนี้จะเป็นทรัพย์มรดกของนายแอหรือไม่ โจทก์ฟ้องคดีนี้ภายหลังที่ศาลชี้ขาดเรื่องกรรมสิทธิในทรัพย์พิพาทเพียงาว ๑ เดือนเท่านั้น รูปคดีเช่นนี้ คดีโจทก์หาขาดอายุความไม่
จึงพิพากษายืน
